‘We zetten in op het meedenken van inwoners, platforms en comités voordat wij besluiten nemen. Burgerinitiatieven en participatie verwelkomen we’. Twee zinnen uit het coalitieakkoord van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie/SGP.  Mooie frasen, die echter niet zijn uitgewerkt. Met name niet op het punt van ‘wat doe je er als gemeente dan mee?’

De kreet ‘inspraak’ kennen we al lang. Alleen bleek dit veelal een bliksemafleider. Laat de burger maar roepen wat hij vindt of denkt, maar wij overheid doen vervolgens toch gewoon wat we al van plan waren. Van wat recenter datum zijn de inloop- en informatie-bijeenkomsten, de meedenksessies, ophaalavonden, brainstormsessies en de zogenoemde ‘klankbordgroepen’.

Deze week deed Miranda Olsthoorn, zelf lid van de klankbordgroep inzake het parkeerbeleid in het Leidschendamse Damcentrum, in de gemeenteraad een boekje open over dat fenomeen. Zij schetste een ontluisterend beeld.

Klankbordgroepen hebben geen formele status. Hoe er met klankbordgroepen moet worden omgegaan staat nergens. Hoe de groep bij de besluitvorming wordt betrokken, evenmin. Wie heeft de leiding? Niemand die het weet.

De opdracht aan een klankbordgroep wijzigt gedurende de rit. Actiepunten blijven open staan. Koppelingen met andere klankbordgroepen of ontwikkelingen worden niet gelegd. Stukken komen te laat. Wijzigingen in stukken worden niet of slecht verwerkt. Stukken staan vol fouten en het kost uren tijd en energie die te herstellen.

Van beraden worden geen notulen gemaakt zodat onduidelijk is waarover werd gesproken en wat er werd afgesproken. Zo beginnen discussies steeds opnieuw. Een luisterend oor bij de vertegenwoordigers van de gemeente ontbreekt veelal.

Dit alles leidt tot teleurstelling en frustratie bij de betrokkenen, met als gevolg dat die afhaken. Daarbij komt ook nog dat klankbordgroepen te laat worden ingezet: als het beleid al is ontwikkeld waardoor er weinig tot niets meer in veranderd. ‘Er gaat echt iets fout’, aldus mevrouw Olsthoorn.

Een paar jaar geleden ging het om de komst van aan asielzoekerscentrum in de gemeente. Er was veel commotie over. Inwoners kregen toen de gelegenheid hun gevoelens, ideeën en suggesties te uiten op informatie-avonden. Dat gebeurde massaal.

Achteraf bleek echter dat er met al die ‘inbreng’ niets werd gedaan. Het was dat het centrum er uiteindelijk, door externe invloeden, niet kwam. Anders was het ook hier ‘fout’ gegaan. En mogelijk zelfs in de overtreffende trap.

Er is dus politiek gezien weinig geleerd. Behalve dan de lippendienst aan de participatie die ook al bleek uit de partijprogramma’s bij de gemeenteraadsverkiezing in maart 2018.

Burgemeester Klaas Tigelaar is nu ‘bezig’ met een project burgerparticipatie en klankbordgroepen. Hij wil ‘verkennende gesprekken’ gaan voeren met maatschappelijke instituties, bewoners- en belangengroepen en andere organisaties.

Hij wil bezien hoe participatie binnen het bestuurs- en staatsrecht past. Kaders ontwikkelen voor de ambtelijke organisatie en bezien hoe de participatie toegespitst kan worden op de eisen van vandaag.

Klinkt allemaal als heel stoffig en langdurig.  Volgens wethouder Juliette Bouw is er ‘geen duidelijk beleid’ is ten aanzien van klankbordgroepen. ‘We kijken of we hier iets aan kunnen doen. Hoe het beter kan’, zo liet zij de gemeenteraad weten. Hoe de omgeving betrokken wordt hangt nu af van het project of het vraagstuk zelf en de verdeling van verantwoordelijkheden tussen de gemeente en de betrokken partijen daarbij. Amen.

Hoe moeilijk kan het zijn? Geef burgers échte invloed op het beleid. Maar ja, dat beperkt de macht der bestuurders: de politici (en in hun kielzog de ambtenaren). En daar zijn ze heel gevoelig voor. Dat willen ze niet. Meepraten ok, maar meebeslissen nee. Zie de gang van zaken rond de EU-grondwet, het Oekraïneverdrag en het referendum.

Voor de jaarwisseling luidde het Burgerinitiatief groep Leidschendam-Noord al de noodklok. Een échte inbreng van de burgers stuitte op koudwatervrees bij de gemeentelijke instanties. Hans van Ierland stuitte eerder op een muur van onbegrip met zijn burgerinitiatief voor landgoed Schakenbosch.

B&W willen nu dit jaar op basis van Tigelaars ‘project’ nog komen met ‘een visie op burgerparticipatie’. Weer een praatstuk. Geen maatregelen. Geen actie.  Al eerder gaven wethouders aan dat ambtenaren nog moesten ‘leren’ hoe om te gaan met de burgerparticipatie. Hoe lang gaat dat duren dan?

De frustraties bij betrokken burgers lopen op. Er zijn verwachtingen gewekt die niet worden waargemaakt. Bewust of onbewust. Hoe dan ook, het alleen belijden van burgerparticipatie volstaat niet (meer). Participatie betekent deelnemen. Letterlijk. En dat is meer dan eindeloos meepraten waarbij het voortgebrachte geluid even snel vervliegt als het werd voortgebracht.