Hij had een ideaalplaatje, zo verklapt wethouder Jan-Willem Rouwendal (financiën): de financiële tekorten van de gemeente wegwerken; de financiële reserves op peil brengen en de voorzieningen op niveau houden. Zonder dat hij dat zo zegt zie je hem denken ‘en dat is me toch aardig gelukt’.
Hij heeft zojuist de zogenoemde Kadernota 2020 – 2023 naar de gemeenteraad gezonden. Het stuk met de financiële kaders voor de komende jaren. Het beeld is niet rooskleurig. Er moet bezuinigd worden: van 2,2 miljoen euro in 2020 oplopend naar 2,8 miljoen euro in 2023.
Binnen B&W is er twee keer over het stuk gesproken. Daarvoor talloze malen met zijn collega’s. Inzet daarbij: welke maatregelen zijn aanvaardbaar om de tekorten weg te werken om zo in 2023 aan de provincie Zuid-Holland (financieel toezichthouder gemeenten) een sluitende begroting te presenteren?
Het door de coalitie ingezette beleid blijft overeind. Er wordt bezuinigd op jeugdzorg; het beleidsterrein dat financieel gezien de meeste problemen veroorzaakt. Maatregelen die ten koste zouden gaan van het ‘maatschappelijk middenveld’ wilde de coalitie niet. ,,De voorzieningen wilden we in stand houden’’, aldus Rouwendal.
Naast de bezuinigingen zijn er lastenverzwaringen van zo’n 1 miljoen euro voor de inwoners van de gemeente. BTW op de rioolheffing, hogere hondenbelasting, kostendekkende leges. Alsof de burger iets kan doen aan de tekorten van de gemeente.
Rouwendal: ,,BTW op rioolheffing wilde de vorige coalitie niet. Dat was heel vriendelijk van ze naar de burger toe. Maar nu hebben we tekorten. Dan is de vraag ‘moeten we de burger voorzieningen afnemen of een eerlijke prijs rekenen?’ Burgers kunnen er inderdaad niets aan doen dat de gemeente armlastig is. Maar ze hebben wel een voordeeltje gehad. Dan is het niet oneerlijk dat ze nu zelf gaan betalen.’’
Kostendekkende leges wilde de vorige coalitie ook al, aldus de wethouder. En een hogere hondenbelasting? ,,Wij kennen een laag tarief terwijl wij als gemeente ook uitgaven voor honden hebben. Wij kijken ook naar de lastendruk in vergelijking met omliggende gemeenten. Wij willen niet de duurste van de klas worden maar er was wel ruimte voor verhoging.’’
Een eerder bepleitte vacaturestop voor gemeentelijke ambtenaren zit niet in het pakket, net zo min als een forse ingreep in subsidies waarvoor werd gevreesd. ,,Een vacaturestop is een oneigenlijke bezuiniging want een ambtenaar doet ook iets. Als die wegvalt, vervalt ook die taak. Wordt er geen beleid meer gemaakt’’, verduidelijkt de wethouder. En wat de subsidies betreft; er is wel een korting van 100.000 euro oplopend naar 250.000 euro op een aantal specifieke subsidies.
Ondanks alle financiële ellende besteedt de gemeente wel 750.000 euro per jaar aan een studie inzake de bereikbaarheid van de Haagse Binkhorst. Opvallend, al ontkent Rouwendal dat. ,,De invulling komt nog en dan kijken we nader naar kosten en opbrengsten. Maar wees reëel, ook wij hebben er voordeel bij als er een tramlijn door dat gebied naar Station Voorburg komt.’’
Terug naar de bezuinigingen. De bulk wordt gehaald in de jeugdzorg. Dat veld is een probleem sinds de gemeente dat in 2015 van de rijksoverheid kreeg toebedeeld. Jaarlijks werden en worden er vele miljoenen euro’s op toegelegd. Nu pas gebeurt er iets (overigens ook bij de rijksoverheid die nu meer geld voor de gemeenten in het vooruitzicht stelt).
,,Het kost tijd voor je het effect van bijsturingen ziet. Indertijd hielden we geld over binnen het sociaal domein waarmee de tegenvallers bij de jeugdhulp werden opgevangen. Dat beeld is gewijzigd’’, geeft Rouwendal aan. Nu gaat het er om de instroom in de jeugdhulp te beperken, de uitstroom te versnellen en de juiste prijs voor de hulp te vragen. ,,Je hebt wel een zorgplicht, dus je kunt niet zo veel doen. Of hadden we de bibliotheek moeten sluiten?’’
In 2020 verwacht de gemeente 80 miljoen euro binnen te krijgen uit de verkoop van aandelen in energiereus Eneco. Dat geld gaat naar de reserves en wordt dus niet gebruikt om bezuinigingen te voorkomen.
,,Als we het geld bij de reserves voegen krijgen we rente. Daarmee vangen we het wegvallen van het Eneco-dividend op. Bovendien nemen de reserves bestemd voor bepaalde projecten af. En we gebruiken de reserves om een deel van de tekorten mee te dekken waardoor we elders niet hoeven te snijden.’’
,,Wij wilden het zo doen dat de burger, de inwoner, zo weinig mogelijk zou merken van de financiële problemen. Dus de voorzieningen op peil houden, de ondernemers helpen, iets doen voor bereikbaarheid. Dat soort zaken. Wij willen zonder veel pijn te lijden door deze moeilijke periode heen komen.’’
Of dat lukt? In de Kadernota staan een tiental beleidsvelden genoemd als ‘risico’ in financiële zin. Ook al is dat zonder concrete bedragen, het zal om vele miljoenen gaan. Rouwendal: ,,Ik ben blij dat wij de begroting in 2023 sluitend hebben. Om dat ook voor 2024 te redden is een uitdaging. Ik heb niet het gevoel dat wij die wedstrijd al hebben gewonnen.’’
