Oud-wethouder Floor Kist schrijft voor Vlietnieuws.nl columns over ‘smart cities’. Het gebruik van technologie, internet en data om maatschappelijke vraagstukken te helpen oplossen. Of het nu gaat om zorg, onderwijs, verkeer, wonen, luchtkwaliteit er komen steeds meer technologische aanpakken op ons af. In deze columns wil hij u graag meenemen in de mogelijkheden, wenselijkheden en onwenselijkheden van dit soort ontwikkelingen. Dan kunnen we daar met z’n allen een goed gesprek over voeren, voordat het ons gewoon overkomt.
In mijn vorige column vertelde ik over de smartcity activiteiten in Leidschendam-Voorburg. Ik kreeg een aantal vragen over de verkenning van flexibel openbaar vervoer Leidschendam-Zuid. Hoe zag dat eruit, wie waren erbij betrokken en waarom gaat het niet door? Ik kan iets zeggen op de eerste twee vragen, maar niet de derde.
Al geruime tijd geven bewoners uit Leidschendam-Zuid aan dat het openbaar vervoer daar niet voldoet. Als wethouder Verkeer trok ik mij dat aan. Wat heel moeilijk gaat in onze regio is de uitbreiding van het reguliere openbaar vervoer – dit gaat over de regio Den Haag en Rotterdam. Dat heeft simpelweg met kosten te maken.
Het rijk stelt middelen aan vervoersregio’s ter beschikking voor de bekostiging van openbaar vervoer en wegprojecten. Het gaat om een bedrag van ongeveer 600 miljoen euro. Tachtig procent van dat bedrag wordt uitgegeven aan openbaar vervoer. Om een vergelijking te geven, de begroting van de gemeente Leidschendam-Voorburg is ongeveer 200 miljoen euro. Dus onder de huidige omstandigheden, kan uitbreiding van openbaar vervoer alleen als gemeenten dat zelf betalen. En, zoals u kunt vermoeden, gaat dat de begroting van de meeste gemeenten te boven.
In Leidschendam-Voorburg rijdt een bijzondere bus, dat is lijn 47. Dat is een buslijn van Woej. Deze bus rijdt in een grote lus door de gemeente. De buschauffeurs zijn vrijwilligers. De kosten van die bus zijn dan ook een stuk lager dan voor regulier openbaar vervoer.
Het leek ons daarom goed om weer zo’n combinatie met Woej te verkennen. Maar om die extra buslijn effectief en niet te duur te maken, was de gedachte dat het vooral mensen uit Leidschendam-Zuid naar ander openbaar vervoer zou brengen. Daarom kwam HTM, ons openbaarvervoerbedrijf, ook aan tafel.
Samen met hen, maar ook de wijkvereniging Leidschendam Zuid, kwamen we op vijf bestemmingen uit. Dat waren andere bus- of tramhaltes, maar bijvoorbeeld ook Leidsenhage of een zorginstelling.
Wat we wilden verkennen was het volgende. Een bewoner van Leidschendam Zuid wil gebruik maken van het openbaar vervoer. Met een app vraagt zij een busrit aan en geeft daarbij haar bestemming. De app geeft aan wanneer de bus aankomt. We gingen in de verkenning nog uit van één starthalte. Met diezelfde app kunnen andere bewoners ook de busrit bestellen en daarbij een bestemming aangegeven. De app rekent dan een route voor de buschauffeur uit een informeert de bewoners wanneer de bus aankomt.
Maar nu de volgende mogelijkheid. Stel dat de bewoner op een andere bus of tram wil overstappen. Is het dan ook mogelijk om de app te laten berekenen wanneer de bewoner moet worden opgehaald en wanneer zij moet worden afgezet bij die andere halte. Daarvoor moet die app beschikken over de routeinformatie van HTM. De busrit bestellen, zodat hij aansluit op ander openbaarvervoer, wordt in vaktermen ‘Mobility as a Service’ genoemd.
HTM kan alleen rijden in het gebied waarvoor ze zijn gecontracteerd. Zo zijn alle regio’s in Nederland en bij ons in de regio ingedeeld. En, zul je net zien, Leidschendam Zuid ligt net in zo’n grensgebied. Dus er is dan niet alleen de routeinformatie van HTM nodig, maar ook die van Connexxion. En dus moesten we Connexxion aan tafel uitnodigen. Dat is niet erg, maar zijn er veel deelnemers aan tafel, dan duurt de afstemming altijd langer. Aan de andere kant, dachten we, dat als we het hier kunnen realiseren, het dan op andere plekken toch ook zou moeten kunnen. Vóór dat we de verkenning konden afronden, kwamen er verkiezingen en veranderde het gemeentebestuur.
Technisch is flexibel vervoer mogelijk. Nu al bestaan apps met routeinformatie en om taxi’s te bestellen. De afstemming tussen HTM en Connexxion was ook wel gelukt. Dan blijven er twee zaken over.
De kosten van lijn 47 zijn niet hoog. Maar ze moeten wel beschikbaar zijn. Die middelen komen van de gemeentebegroting. En zoals dat gaat met financiële middelen, als je het ergens aan uitgeeft, dan kun je het niet aan iets anders uitgeven. De flexibele lijn zou afhankelijk zijn van de beschikbaarheid van vrijwillige buschauffeurs. De gebruikers moeten er wel van op aan kunnen dat de bus rijdt. Dat is een vraag die we met Woej zouden verkennen. Een meer principiële vraag die hieronder ligt is of dit soort openbaar vervoer wel door vrijwilligers moet gebeuren. Taxichauffeurs en vervoermaatschappijen willen die ritten ook wel aanbieden, maar tegen hogere kosten. Zij vinden het niet eerlijk dat ‘hun’ ritten door vrijwilligers worden gedaan.
Kortom, er was nog wel het nodige uit te zoeken. Maar in de toekomst zullen steeds meer van dit soort oplossingen nodig zijn.
(Hedenavond krijgt de gemeenteraad uitleg over smart cities. Dat gebeurt in Huize Swaensteyn, Herenstraat 72 Voorburg. Het beraad duurt van 19.00 tot 21.00 uur. Iedere toehoorder is welkom).
