Om in Sinterklaastermen te blijven: burgemeester Klaas Tigelaar heeft deze week de roe gekregen van de gemeenteraad. Aanleiding vormde een notitie die Tigelaar heeft gemaakt over de wijze waarop burgerparticipatie vorm gegeven moet worden.

De burgemeester kwam zelf met dat thema in zijn rede tijdens de Nieuwjaarsreceptie begin 2019 op de proppen. Hij ging zich dit jaar speciaal met dat onderwerp bezig houden. Dat is ook gebeurd. Tigelaar verzamelde een aantal organisaties en personen die zich al eerder actief hadden getoond op het terrein van burgerparticipatie om zich heen. Aangevuld met gemeenteraadsleden en ambtenaren.

Na een aantal besloten bijeenkomsten resulteerde zulks in een ‘Startnotitie burgerparticipatie Leidschendam-Voorburg; Positiviteit van twee kanten’. Wie dacht dat het stuk ook de aftrap van de burgerparticipatie regelde kwam bedrogen uit. Het was niet meer dan een discussiestuk bedoeld om pas eind 2020 tot een reeds afspraken inzake de burgerparticipatie te komen.

Deze week kreeg de opsteller in de vergadering van de raadscommissie samenleving onder uit de zak. Geen cadeautjes of pepernoten, maar meer iets als rubberen kogels. Een heel salvo daarvan, afgeschoten door alle aanwezigen. Zelfs de eigen coalitie-eenheden.

‘Te wollige teksten’. ‘Te veel papier.’ ‘Geen actie’. ‘Duurt allemaal veel te lang’. ‘Sfeer van angst’. ‘Dicht getimmerd’. ‘Top down benadering’. ‘Gebrek aan lef’. ‘Lukraak’. ‘Geen einddoel’. ‘Te abstract’. ‘Niet krachtig genoeg’. ‘Mager’.

De verdediging van Klaas Tigelaar hield het midden tussen wegduiken en vluchten. De notitie was niet van B&W stelde hij. Terwijl het stuk toch zijn handtekening draagt. Er was gekozen voor een ‘open’ traject waarbinnen niet werd ‘gestuurd’ of ‘ingekaderd’. Nu pas moest er begonnen worden aan een gezamenlijk proces om tot afspraken inzake burgerparticipatie te komen. Inclusief proeven daarmee.

De reacties ‘bevreemdden’ hem, zo gaf de burgemeester aan. Natuurlijk, er was een gedragsverandering nodig. ‘Ook bij u’, sneerde Klaas Tigelaar.

Nu weten alle betrokkenen donders goed dat het feitelijk om de macht gaat. Wie bepaalt wat er gaat gebeuren: B&W, de ambtenaren en/of de gemeenteraad? Formeel is de gemeenteraad het orgaan dat de dienst uitmaakt. Feitelijk zijn het de ambtenaren. De samenstelling van B&W wijzigt immers na elke verkiezing daar waar de werknemers van de gemeente gewoon op hun stoel blijven zitten.

Het zijn de ambtenaren die bij echte burgerparticipatie hun macht en invloed kwijt raken. En dat willen ze niet. Dus wordt getracht de burgerparticipatie zo vorm te geven dat het machtsevenwicht zo min mogelijk wordt verstoord.

Dus wordt er ineens gesproken over een representatieve democratie (de gemeenteraad vertegenwoordigt de inwoners) versus de participatieve democratie (burgers bepalen mede het beleid. Dat wordt niet meer aan de gemeenteraad overgelaten). En wordt geconcludeerd: de gemeenteraad blijft eindverantwoordelijk.

Nu betekent het woord democratie al zoveel als ‘het volk heerst’. Dat is helemaal niet het geval, al doen we wel zo. En dat zet zich door in de burgerparticipatie: we doen net alsof. Alleen mag niemand dat opvallen dus verbloemen we dat middels een startnotitie die niemand begrijpt en een traject waarbij elke deelnemer het spoor al heel snel bijster raakt.

Tegelijk wordt er, als afleiding, een potje Zwarte Pieten gedaan over de vraag welke partij nog het best de indruk wekt het allemaal wel goed te menen met de burgers. Waarbij Klaas Tigelaar nu de roe heeft gekregen. Op naar de tweede ronde in de gemeenteraad. De zak ligt al klaar. Als daar de burgerparticipatie maar niet in gaat.

(illustratie dagelijksebroodkruimels)