Het plan voor de bouw van 325 woningen en een zorgcentrum op landgoed Schakenbosch in Leidschendam ligt in de prullenbak. Zo’n acht jaar nadat de eerste afspraken tussen gemeente en Schakenbosch b.v. werden gemaakt.
Het waren GBLV, D66 en GroenLinks die voor de omwenteling zorgden. Aan een meerderheid binnen de gemeenteraad geholpen door VVD-raadslid Arnold Brans, die daarbij brak met de fractie-richtlijn om vóór het bouwplan te stemmen.
Nu zijn de druiven zuur: voor de coalitiepartijen VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP, voor wethouder Jan-Willem Rouwendal en voor Schakenbosch b.v., de ontwikkelaar. Deze laatste heeft al laten weten geen nieuw bouwplan meer te willen maken, een schadeclaim bij de gemeente neer te willen leggen en het landgoed te gaan afsluiten.
Grote woorden. Een onbebouwd landgoed kost de b.v. alleen maar geld. Terwijl men juist wil verdienen door er woningbouw op te realiseren. Maar dit terzijde.
Was de uitkomst van het debat in de gemeenteraad onverwacht? Feitelijk niet gezien het gestuntel van alle betrokken partijen met het bouwplan voor Schakenbosch. Een opsomming:
1: De nogal geheimzinnige wijze waarop Schakenbosch b.v. het landgoed verwierf en de plannen die men er mee had. Dat schiep achterdocht.
2: In 2017 bepaalde de gemeenteraad een zogenoemd ‘ruimtelijk kader’ waarbinnen Schakenbosch b.v. het bouwplan vorm moest geven. Destijds werd niet vastgelegd dat 30 procent van de te bouwen woningen in de sociale sector moest zitten (formeel is dat gemeentelijk beleid). Een CDA-voorstel daartoe werd verworpen. Volstaan werd met tien procent; zorgwoningen gekoppeld aan het te bouwen zorgcentrum.
3: Er kwam een zogenoemde klankbordgroep die Schakenbosch b.v. moest begeleiden bij de uitwerking van de plannen doch daar zat maar één buurtbewoner in. De klankbordgroep oordeelde bovendien achteraf. De klankbordgroep werd ten onrechte gezien als participatie van inwoners bij de plannen.
4: Onderzoeken over de effecten van de bouwplannen voor bijvoorbeeld de leefomgeving werden gedaan door een bureau dat een 100 procent dochteronderneming is van de ontwikkelaar. Volgens de gemeente, die de resultaten van de onderzoeken overnam, gebruikelijk. Maar niet handig.
5: Een milieu effect rapportage (MER) werd niet nodig geacht, ook niet in relatie met andere bouwplannen in de directe omgeving (bedrijfsterrein Parnashofweg, Duivenvoordecorridor, Noortheylaan, Veursestraatweg). Terwijl zo’n MER in 2018 wel in het vooruitzicht was gesteld.
6: Inwoners en organisaties die de moeite namen hun bezwaren op papier te zetten in reactie op het ontwerp-bestemmingsplan waardoor de bouw mogelijk moest worden, moesten uit de pers (Vlietnieuws) vernemen dat hun bezwaren waren afgewezen. Procedureel wellicht in orde – op grond van bestaande regels – maar onhandig en gevoelloos.
7: De houding van GBLV, D66 en GroenLinks die in de vorige coalitie met de plannen instemden, om er nu op terug te komen. En dat op een moment dat zij konden vermoeden dat de ontwikkelaar de kop in de wind zou gooien en er dus geen plan over bleef. Ook geen aangepast plan met meer sociale woningbouw zoals zij willen.
8: De politieke leiding van de VVD. Het was al vele maanden bekend dat Arnold Brans grote moeite had met de plannen. Een ultieme poging, afgelopen weekeinde, om hem op andere gedachten te brengen, heeft de verhoudingen alleen maar op scherp gezet. Zie de uitspraak van fractiegenoot Bart Eleveld dat een weldenkend mens niet tegen de plannen kon zijn. Waarmee hij zijn collega Brans feitelijk als dom af serveerde. Elevelds dreigement dat de tegenstemmers op moesten draaien voor de gevolgen, maakte de verstoorde verhoudingen in de VVD op pijnlijke wijze nog wat helderder. Over zichzelf schreef Brans ooit in een VVD-publicatie: ‘Ik houd van zaken simpel en concreet maken en goed luisteren naar wat de inwoners zelf willen. Dus niet de mensen voor de gemeente maar de gemeente voor de inwoners’. De liberalen waren dus gewaarschuwd.
9: Verantwoordelijk wethouder Jan-Willem Rouwendal wist afgelopen weekeinde al wat er dreigde. Verder dan een strikt juridisch betoog in de gemeenteraad kwam hij niet. Er was geen uitgestoken hand naar GBLV, D66, Groenlinks noch naar Arnold Brans die tenslotte wel lid is van een coalitiepartij. Uitspraken over schadeclaims, een afgesloten Schakenbosch, een onbetrouwbare gemeente en het voortaan wegblijven van andere ontwikkelaars, betekenden alleen olie op het al brandende vuur.
10: In het hele proces is het gevoelen van de inwoners ‘vergeten’. De tekenen des tijds, waarin burgers mondig zijn en mee willen praten in plaats van maar af te wachten waar een gemeente mee komt, zijn gemist. Het coalitieakkoord spreekt wel over burgerparticipatie maar daar is tot op de dag van vandaag, twee jaar later, nog niets van terecht gekomen. En dat door de houding van B&W en de ambtenaren.
Welke lessen kunnen er nu uit al dit gestuntel getrokken worden? Dat het zo niet meer moet. En dat geldt voor alle betrokken partijen, zowel binnenskamers als er buiten. Er liggen nog genoeg bouwplannen. Ook controversiële. Wil de gemeente een herhaling van het debacle Schakenbosch in de toekomst voorkomen, dan dient er een nieuwe weg ingeslagen te worden. Niet in woorden maar in daden. Te beginnen bij gisteren. (illustratie CultuurMixtuur)
