‘We gaan bezuinigen’. Met deze drie woorden heeft wethouder Jan-Willem Rouwendal (financiën) de toon gezet voor de begroting 2021 en de jaren daarna die hij eind dit jaar wil presenteren.

Dat de gemeente in financieel zwaar weer zit, is niets nieuws. De coalitie van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP wist bij het aantreden medio 2018 al dat men geld te kort kwam. Desondanks stopte men nog een paar miljoen in nieuw beleid. Tegen beter weten in.

Inmiddels zijn we twee jaar verder. Om financieel overeind te blijven is er inmiddels vijftien miljoen euro uit de gemeentelijke reserves gehaald. Desondanks sloot men het boekjaar 2019 af met een tekort van 4,1 miljoen.

Voor dit jaar staat de teller nu op -8 miljoen; een bedrag dat door nieuwe grepen in de reserves en éénmalige besparingen kunstmatig is teruggeduwd tot -3,9 miljoen. Voor 2021 wordt nu gerekend met een tekort van 8,3 miljoen euro.

Let wel: daar zijn de effecten van de coronacrisis en een verwachte recessie nog niet in meegerekend. Net zo min als de almaar stijgende uitgaven voor jeugdhulp en in het zogenoemde sociaal domein: wet maatschappelijke ondersteuning (wmo), lees huishoudelijke hulp en ouderenzorg.

De vraag hoe de financiële problemen opgevangen moeten worden is een politieke. In een debat over de centjes van de gemeente, vorige week in de gemeenteraad, bleken de meningen verdeeld.

Eigenlijk kwam alles voorbij: bezuinigingen, ombuigingen (beleid langzamer uitvoeren), uitgavenplafonds, lastenverhoging, afzien van nieuw beleid, nieuwe greep in de financiële reserves, beperken jeugdhulp en wmo-voorzieningen.

Eén ding kwam niet aan de orde: de 140 miljoen euro die de gemeente in kas heeft na de verkoop van aandelen in energiebedrijf Eneco. Geld waarvan wethouder Rouwendal eerder beweerde dat het besteed moest worden aan zaken waar de samenleving blijvend profijt van zou hebben.

Qua besteding werd al gedacht aan het afbouwen van gemeentelijke schulden, de energie omwenteling, duurzaamheid en aankoop van aandelen in netwerkbeheerder Stedin waardoor er jaarlijks enkele miljoen aan dividend zou kunnen binnen komen. Dividend dat nu niet meer van Eneco komt.

Daarmee is de 140 miljoen echter nog niet op. En de samenleving heeft er blijvend ook iets aan als voorzieningen niet hoeven te worden afgebroken door bezuinigingen ten behoeve van een sluitende begroting.

De inwoners en ondernemers interesseert het niets waar het geld vandaan komt als op die manier het theater open blijft, en lastenverhoging wordt voorkomen en de gemeentelijke dienstverlening op peil blijft. Om maar wat te noemen.

Met het Enecogeld kan een brug worden gebouwd – nee, het gaat niet over die nieuwe Vlietbrug in Leidschendam – naar betere tijden. Bovendien gaat het niet om de hele som, doch slechts om een klein deel ervan. Er wordt dus niets ‘verjubeld’ en er blijft genoeg over voor projecten met blijvende positieve effecten voor inwoners en ondernemers.

Dat er gezwegen wordt over deze optie, is opmerkelijk. Zeker aangezien alle betrokkenen weten dat het niet zal gaan zonder Enecogeld. Tenzij men er naast een coronacrisis en een recessie nog een lokale ramp aan toe wil voegen.

Er was ooit een econoom John Maynard Keynes die stelde dat er in tijden van crisis juist geïnvesteerd moest worden door de overheid. Met andere woorden: niet bezuinigen maar uitgeven. Of, om bij het Enecogeld te blijven: niet oppotten (de rente-opbrengst is toch nul) maar besteden.

Dit najaar presenteert Jan-Willem Rouwendal zijn begroting. Het beeld zal dan, als er ondertussen geen wonder gebeurt, nog somberder zijn. De financieel specialist van de VVD-fractie, Philip van Veller, sprak over ‘zwarte financiële wolken met een zonnestraal: het Enecogeld’. Laat die zon maar door komen. Of mag dat pas in 2022 als er weer gemeenteraadsverkiezingen voor de deur staan?