Burgerparticipatie is een verplichting op grond van de Omgevingswet die op 1 januari 2022 van kracht wordt. Burgerparticipatie krijgt daarom steeds meer aandacht van de gemeenteraad, zeer recent nog bij de besluitvorming over het bestemmingsplan Schakenbosch.
Niet altijd is het samenspel tussen burgers, ambtenaren en gemeenteraadsleden echter even duidelijk. Om hierin verbetering te brengen stelt het Platform Lokale Democratie enige spelregels voor. Deze sluiten aan bij de kernboodschap die wordt besproken in de kerngroep burgerparticipatie en binnenkort op de site van de gemeente wordt gepubliceerd.
In 2019 heeft het Platform Lokale Democratie twee bijeenkomsten met bewoners georganiseerd om vragen en aandachtspunten over burgerparticipatie te inventariseren en ideeën ter verbetering te bespreken. Het platform heeft ook zelf nagedacht over mogelijke spelregels voor het inbedden van burgerparticipatie in het gemeentelijke beleid. De inbreng van alle betrokkenen, circa veertig actieve burgers, is vastgelegd in een leidraad vormgeving burgerparticipatie. Dit document is te vinden op onze website. Op basis van deze leidraad stelt het Platform Lokale Democratie voor om de volgende spelregels op te nemen in een nog te formuleren participatieverordening ter vervanging van de huidige inspraakverordening.
Bij burgerparticipatie is het essentieel dat gemeente en burgers heldere afspraken met elkaar maken over zowel het te bereiken doel van de gekozen vorm van burgerparticipatie, de wijze waarop zij met elkaar willen omgaan (houding en gedrag) als het proces van samenwerking. Voor deze aspecten worden de volgende voorstellen gedaan:
-Ambtenaren en burgers kunnen van elkaar verwachten dat zij handelen vanuit kernwaarden als transparantie, zelfreflectie, gelijkwaardigheid en vertrouwen. Dat betekent onder meer dat ambtenaren en burgers bereid zijn open met elkaar te communiceren, de verbinding te zoeken, kritisch mee te denken en zorgvuldig te handelen,
-Ambtenaren en burgers zijn bereid de uitdaging aan te gaan en hierbij beheersbare risico’s te nemen,
-Ambtenaren en burgers respecteren elkaars rollen, belangen en bevoegdheden. Deze kunnen verschillen op grond van regelgeving,
-Ambtenaren gaan op een bewuste en verantwoorde wijze om met de motieven van een initiatiefgroep van burgers. Dat wil zeggen dat ambtenaren bij voorstellen van een initiatiefgroep op transparante wijze duidelijkheid bieden over de mogelijkheden. Een initiatiefgroep mag echter niet verwachten dat haar voorstellen zonder meer worden uitgevoerd,
-Burgers zijn zich bewust van de verantwoordelijkheid van ambtenaren op basis van de ‘gedragscode integriteit’,
-Een initiatiefgroep is zich bewust van haar rol als vertegenwoordiger van een grotere achterban,
-Ambtenaren en burgers zijn bereid tot compromissen op basis van praktische redelijkheid,
-Voor zover raadsleden betrokken zijn bij de uitwerking van een burgerinitiatief gelden dezelfde criteria voor houding en gedrag.
Het proces kan worden opgestart door het organiseren van een bijeenkomst waarin een initiatiefgroep van burgers en vertegenwoordigers van de gemeente de ruimte wordt geboden om:
=afspraken te maken over de te bereiken doelstellingen, zowel inhoudelijk (maatschappelijke doelstelling van het samenwerkingsproject) als procesmatig (proces van samenwerking, inclusief de wijze waarop wordt gecommuniceerd over de achtereenvolgende stappen en (tussentijdse) resultaten in het samenwerkingsproject);
=het probleem of de uitdaging te definiëren waarbij duidelijk moet zijn welke achterban de initiatiefgroep vertegenwoordigt (bijvoorbeeld een wijk);
=verschillende perspectieven voor oplossingen te genereren;
=te kiezen voor een veelbelovend perspectief of een samenstel van perspectieven;
=een plan van aanpak te maken dat stapsgewijs leidt tot een oplossing;
=afspraken te maken over verantwoordelijkheden van zowel de betrokken burgers als de gemeente waarbij tevens afspraken worden gemaakt over de eventueel in te brengen expertise van kennisinstellingen en de daarvoor beschikbare budgetten.
=Er worden, waar dit van toepassing is, afspraken gemaakt over het bereiken van moeilijk bereikbare groepen die belang kunnen hebben,
=Er worden, waar dit van toepassing is, afspraken gemaakt over opdrachtgeverschap en de wijze van besluitvorming. Hierbij blijft het primaat van de politiek ongewijzigd. De afspraken betreffen daarom ook de wijze waarop de verbinding tot stand komt tussen het traject van burgerparticipatie (gemeente en initiatiefgroep) en het traject van democratische besluitvorming. Deze afspraken worden vastgelegd in een startnotitie en samen met het plan van aanpak aan de gemeenteraad ter besluitvorming voorgelegd,
=Elk burgerinitiatief waarover met de gemeente Leidschendam-Voorburg afspraken worden gemaakt, wordt onder de aandacht gebracht van de inwoners van de gemeente. Dit geldt ook voor de besluiten die in het kader van deze initiatieven worden genomen,
=Zowel de meerwaarde van het participatieve proces als de verbeterpunten in de samenwerking worden gedocumenteerd (lerende organisatie).
Hierboven is een aanzet gegeven voor het maken van heldere afspraken tussen burgers, ambtenaren en raadsleden. Wat betekenen deze afspraken voor u als burger? Op dit moment zijn het nog slechts voorstellen die bedoeld zijn om de discussie over de vormgeving van burgerparticipatie in een stroomversnelling te brengen. U wordt daarom van harte uitgenodigd om op deze voorstellen te reageren.We zien uw reactie graag tegemoet: platformldlv@gmail.com of kijk op http://www.platformldlv.nl
(Jan van Vliet, Platform Lokale Democratie)
