Juiste en actuele beleidsinformatie is de spil waar bestuurders het mee moeten doen. Om tot weloverwogen beslissingen te komen moet je weten wat er speelt, hoe het thema eruit ziet en wat andere partijen als burgers of ondernemers ervan vinden.
Hoe zit dit nu in Leidschendam– Voorburg? Om hier een beeld van te krijgen ga je naar de grootste vergelijkingssites van gemeenten: https://www.waarstaatjegemeente.nl/home Een site gevuld met veel relevante informatie uit diverse bronnen met informatie over wonen, werken, leefomgeving, gezondheid, criminaliteit en nog veel meer waar onder prioriteiten en bovenal waarderingscijfers. Waarbij jouw gemeente ook vergeleken wordt met andere gemeenten en het landelijk beeld. Het gaat hier om feitelijke en relevante informatie over belangrijke topics. De website is een initiatief van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de eigen koepelorganisatie.
Een goede zaak om eens tussendoor in de spiegel te kijken. Want burgers kunnen hun gemeente nu slechts één maal in de 4 jaar een rapportcijfer geven via het stemhokje.
Hoe functioneert de gemeente nu? Wat vinden burgers en ondernemers? Welk rapportcijfer wordt er gegeven? Waar liggen hun prioriteiten? Hoe ervaren ze hun buurt en de dienstverlening van de gemeente? Luistert die wel? Wat wordt gevonden van het woon- en leefklimaat, ondernemings- en vestigingsklimaat? De service gerichtheid van het ambtelijk apparaat, versoepeling van regeldruk en zaken als omvang en handhaving van regels, toegankelijkheid, niveau digitale informatie, opstelling medewerkers. En nog veel meer onderwerpen die nauw verbonden zijn aan topics die ook op de bestuurlijke agenda staan.
Verwondering, verwarring en verbijstering volgen. Veel van bovengenoemde zaken die wel beschikbaar zijn voor andere gemeenten en op landelijk niveau staan bij Leidschendam–Voorburg vermeld als: niet beschikbaar! Is die informatie niet aanwezig of wordt die niet beschikbaar gesteld aan de VNG-website, is dan de vraag. En bovenal waarom niet? Iets te verbergen? Angst voor de resultaten?
Waarom zijn burgerpanels, ondernemerspeilingen, buurtinformatie, prioriteitstelling en waardering van gemeentelijk handelen niet openbaar? Op deze wijze wordt het burgers en ondernemers onmogelijk gemaakt om Leidschendam–Voorburg goed te vergelijken met buurgemeenten of Nederland. Hoe de eigen gemeente nu presteert op veel thema’s in de ogen van haar burgers blijkt ongewis. Transparantie is hier ver te zoeken.
Een belangrijk neveneffect is ook dat dit inzicht ontbreekt bij de gemeenteraadsleden, die burgers vertegenwoordigen en acties van het college moeten toetsen. Meer, dieper en bovenal frequenter inzicht in de mening van burgers en ondernemers is essentieel voor een afgewogen oordeels- en meningsvorming en uiterst relevant voor een kernprincipe van democratisch functioneren en behoorlijk bestuur. Hier wordt gedoeld op het principe van checks and balances.
Ook kan afgevraagd worden waar B&W op sturen met haar besluiten, bijvoorbeeld op het ingrijpende vlak van leef-, woon- en werkomgeving. Wel makkelijk maar niet zinvol. Waar is de inbreng, mening maar ook beoordeling van acties in het besluitvormingsproces? Zonder vooraf zicht op hetgeen de klanten/gebruikers (lees: burgers en ondernemers) ervan vinden is de uitkomst te vaak ongewis, niet doeltreffend en contraproductief. Inwoners zijn meer dan kiezers maar 24/7 klant, belanghebbende en gebruiker van gemeentelijke beslissingen zeker als het om hun omgeving gaat.
Gebeurt er dan helemaal niks? Dit is ook niet waar want sinds vorig jaar geven 300 burgers en ondernemers digitaal informatie, ook verdeeld naar wijken. Formeel punt: een burgerpeiling, met betrouwbare gegevens, is ook een verplichting. Resultaten zijn echter niet bekend en zeker ook niet wat voor effect ze hebben gehad op bestuurlijke beslissingen. Een klanttevredenheidsonderzoek naar de publieke dienstverlening van het gemeentelijk loket leidde tot beperkte aanpassing van de openingstijden. Leuk, maar wel erg ‘klein bier’.
Meten is weten en basis voor afgewogen besluitvormingsprocessen. Essentieel is dus de mening van burgers en ondernemers hierbij transparant te betrekken en waarderen. Leidschendam–Voorburg staat op dit vlak stevig op achterstand en een snelle inhaalslag is nodig. In het belang van haar inwoners maar zeker ook voor het lokaal bestuur.
(Rob van Engelenburg, docent Stichting burger en overheid)
