Beelden, spreuken en gezegden zeggen meer dan woorden. Hier moest ik aan denken bij het volgende bestuurlijke hoofdstuk in het dossier Schakenbosch. In oktober 2019 is de samenwerkingsovereenkomst tussen gemeente en projectontwikkelaar over de bouw van dure koopwoningen (325) op Schakenbosch gesloten. Een interessant stuk, via een Wet openbaarheid van bestuur verkregen.

In deze zogenoemde anterieure overeenkomst worden partijen formeel gebonden toe te werken aan deze woningbouw uitkomst. Op dit moment verandert ook de rol van de gemeente van onpartijdig bevoegd gezag in belanghebbende partij. De gemeente gebruikt echter wel haar overheidsinstrumenten waar onder de regierol in het proces, verantwoordelijk voor transparantie en burgerparticipatie, kwaliteitsbewaker en politiek verantwoordelijk als bevoegd orgaan.

Is dit wenselijk? Klopt dit ook? Hier wringt de schoen echter. De gemeente gebruikt haar onafhankelijke overheidsrol en instrumenten om haar belang te realiseren. Laten we eerst even inzoomen op dit belang. Follow the money dus. Zo kan de gemeente naast diverse Rijksbijdragen jarenlang OZB (onroerendzaak belasting) heffen. De projectontwikkelaar heeft een groter commercieel belang van tenminste 20% op de verkoop van de 325 woningen, hetgeen ruwweg neerkomt op tussen de 25 en 35 miljoen euro winst. Wist u dat de grondverwervingskosten 16 euro per vierkante meter bedroegen? Hoezo een stevig eigen belang?

Het traject om tot een noodzakelijke bestemmingsplan wijziging te komen vereist onder andere vele onderzoeken en invloed van burgers op dit proces. Volgens deze anterieure overeenkomst zijn juist deze zaken overgedragen aan de projectontwikkelaar. Die betaalt ze, organiseert ze en moet de ‘kwaliteit’ leveren. Veel noodzakelijke onderzoeken naar onder meer verkeer en effecten op mens en milieu zijn uitgevoerd en begeleid door een 100% dochter van de projectontwikkelaar. Beperkt van scope en aannames, geen integraal gebiedsonderzoek naar de effecten van alle circa 10 bouwplannen langs de Veurse(straat)weg, slordig en met een voorspelbare uitkomst: bouwen mag. Kortom: de slager keurt zijn eigen vlees en wie betaalt, bepaalt. Hoezo objectieve kwaliteitsbewaking, door de gemeente? Arcadis heeft in 2019 verder onderzocht dat tenminste 70% van de lokale milieuonderzoeken stevige gebreken vertoond.

Burgerparticipatie werd in deze fase door de verantwoordelijk wethouder Jan-Willem Rouwendal verder ‘kalt gestelt’ onder de noemer: hier biedt het Ruimtelijk Kader geen ruimte voor. Informeren van de gemeenteraad is ook niet zijn sterkste punt, vragen van burgers worden stelselmatig genegeerd: ze vallen als water op een eend van hem af. Alle signalen, kritiekpunten en handreikingen van burgers en de Burgerinitiatiefgroep Leidschendam Noord zijn vanaf 2017 genegeerd, tot het verplichte reageren op ingediende zienswijzen toe.

Hier wreekt zich ook de dubbele pet van de gemeente. Eerst beslissen en dan de routekaart naar de vastgelegde uitkomst zelf maar invullen in plaats van eerst meten, dan weten en dan weloverwogen beslissen. Hoezo behoorlijk bestuur?

Dit was deel 1 van mijn betoog. Deel 2 volgt binnenkort op deze site.

(Rob van Engelenburg)