Eindelijk is er duidelijkheid: Leidschendam-Voorburg kan de aanleg van een hoogwaardige openbaar vervoersverbinding (HOV) tussen Den Haag CS, Binckhorst en Station Voorburg niet tegenhouden.

Al maanden houdt het project inwoners en lokale politici bezig. De HOV is ‘ontdekt’ nadat het tracé Lekstraat, Binckhorstlaan, Maanweg, Huygenstraverse vorig jaar was vrijgegeven voor inspraak. Terwijl rijk, provincie, metropoolregio, gemeente Den Haag én gemeente Leidschendam-Voorburg er al zo’n vijf jaar mee bezig waren.

De duidelijkheid kwam er vorige week toen wethouder Floor Kist (GroenLinks), op verzoek van B&W, gemeenteraadsleden informeerde. Dat deed hij als wethouder die zich bemoeit met de ontwikkelingen op de Haagse Binckhorst.

Zijn optreden was niet alleen duidelijk, het was ook opvallend aangezien normaliter zijn VVD-collega Astrid van Eekelen over de HOV het woord voert. Zij was nu een toehoorster die alleen maar zweeg.

Kist gaf aan dat er over het nut en de noodzaak van de HOV geen discussie meer kan zijn. Dat is een gepasseerd station. Ook maakte hij duidelijk dat de belangen van Leidschendam-Voorburg in het verleden zijn gefilterd en verwaterd aangezien de gemeente zelf niet aan tafel zat. De representanten van provincie en/of metropoolregio vertegenwoordigden Leidschendam-Voorburg.

En daarbij is het dus mis gegaan. Leidschendam-Voorburg gaat niet zonder meer akkoord met het uitgestippelde tracé. Er moeten ook andere tracés onderzocht worden. Inclusief een ondergrondse HOV in Leidschendam-Voorburg zodat Opa’s veldje en Huygens Hofwijck ontzien kunnen worden. Tenminste, dat is tenminste de ‘inzet’.

Probleem is echter dat de partners in het project – rijk, provincie, metropoolregio en gemeente Den Haag – daar niet (meer) aan willen. Zij willen alleen nog kiezen tussen tram, lightrail of zelfrijdende bus om dan binnen het afgesproken tracé te bepalen waar de rails of baan precies gaan lopen, waar de haltes komen en/of op welke hoogte (lightrail).

Kist schetste pijnlijk duidelijk het dilemma voor Leidschendam-Voorburg. Zoals het van de ene kant (mede)opdrachtgever zijn voor het project en van de andere kant bevoegd gezag als het gaat om het realiseren ervan op het eigen grondgebied. Een ‘bestuurlijk knelpunt’, aldus Kist.

Maar de pijn zit dieper. Wat te doen als de partners niet mee willen werken aan het onderzoeken van andere tracés en/of een ondergrondse HOV? Die houding zal duidelijk worden in een Nota van antwoord die moet verschijnen naar aanleiding van de inspraak over het tracé via Binckhorstlaan, Maanweg en Huygenstraverse. Die nota moet er binnen enkele weken liggen.

Indien de gemeente nul op het rekest krijgt, wat te doen? Afhaken? Dwars gaan liggen? Kist keerde zich tegen zo’n houding. Volgens hem moet de gemeente zo lang mogelijk aan tafel blijven zitten om de eigen belangen te verdedigen. Feitelijk om te proberen te redden wat er te redden valt.

Zo moeten er nog een milieu effect rapportage (MER) over de HOV komen alsmede een Masterplan voor het project. Dat Masterplan betreft dan het finale besluit. Dan kan de gemeente ook aangeven het er niet mee eens te zijn. Het Masterplan niet te accepteren.

Maar verder? Verder niets. De gemeente kan zo’n groot project niet tegen houden, zo stelde Kist. Hij verwees daarbij naar de Crisis- en herstelwet waardoor anderen toch kunnen gaan bepalen wat er in de gemeente gebeurt.

Voorlopig trachten ambtenaren en wethouders uit Leidschendam-Voorburg hun collega’s nog te overtuigen toch nader onderzoek te laten doen. En dat is lastig genoeg, zo gaf Kist te kennen. Hij repte over grote financiële belangen, krachtsverhoudingen en ‘wie, wat beslist’. Feit is dat Leidschendam-Voorburg de kleinste partner aan tafel is. En dus eigenlijk genadebrood eet van de rest.

Hoe gevoelig de zaak ligt moge blijken uit een drietal recente voorvallen. Wethouder Astrid van Eekelen informeert de gemeenteraad onjuist inzake een voor de HOV noodzakelijke uitbreiding van Station Voorburg. Ze moest door Floor Kist worden gecorrigeerd.

Mevrouw Willemijn Smal laat namens de onafhankelijke commissie MER, die de HOV-deelnemers adviseert, weten dat het tracé al onherroepelijk vastligt. Ze wordt publiekelijk afgevallen door Van Eekelen en Kist.

De woordvoerster van de Haagse wethouder Robert van Asten maakt duidelijk dat het HOV-tracé al bepaald is. Het gaat alleen nog om de keuze tram, lightrail, zelfrijdende bus; hun rails of baan, en de hoogte ervan.

De conclusie dat zij daarmee wethouder Van Eekelen weerspreekt – ‘het tracé ligt planologisch gesproken niet onherroepelijk vast’ – mag publiekelijk echter niet getrokken worden. Media die dat toch doen krijgen plots te horen dat zij moeten wachten op de Nota van antwoord en dat het ging om een stand ‘tot dus ver’. Er wordt zelfs gesproken over juridische consequenties ‘want dit is een heel belangrijk onderwerp’.

Rest de vraag waarom Floor Kist dit alles wel duidelijk kan maken en Astrid van Eekelen niet.