(Vlietnieuws is een nieuwe serie begonnen. De fractieleiders van alle politieke partijen in de gemeenteraad, behalve Kees Verschoor van ChristenUnie-SGP, gaan maandelijks een column schrijven. Vandaag de vijfde van Jeroen van Rossum, fractieleider van GroenLinks)

Ook in Leidschendam-Voorburg zijn mensen getroffen door de Toeslagenaffaire. Van bijna zeventig gezinnen in onze gemeente is inmiddels bekend dat ook zij de dupe zijn geworden van de politieke obsessie met fraudeurs. Deze gezinnen zijn gelukkig in beeld, zodat de gemeente kan helpen om dat onrecht recht te zetten. Maar dat het zover gekomen is, zou niet moeten kunnen.

Na twee decennia voornamelijk rechtse kabinetten onder leiding van Mark Rutte en voor hem Jan-Peter Balkenende is die ongezonde obsessie met fraudeurs gemeengoed geworden. Niet alleen in de Toeslagenaffaire, maar ook in tal van andere regelingen. Of het nu om de ondersteuning van werklozen gaat, over kinderopvangtoeslag of huurtoeslagen; politici bieden wat graag tegen elkaar op om harde woorden te spreken en de nadruk te leggen op het keihard aanpakken van fraudeurs.

Dikke law-and-order-praatjes voor de bühne. We zijn in Nederland dol op stoere klets in de Tweede Kamer. Maar daarmee gaan we er wel aan voorbij dat het merendeel van de mensen die een toeslag ontvangen, die toeslag gewoon nodig hebben om (vaak sober) te kunnen leven. De meeste mensen die een toeslag ontvangen, zijn helemaal geen uitvreters of fraudeurs, maar gewoon mensen die het hoofd boven water proberen te houden.

En dat geldt in de volle breedte. Mensen die een WW-uitkering ontvangen, of een Wajong of WIA-uitkering, willen meestal dolgraag aan het werk. De meeste mensen die een huurtoeslag ontvangen, knopen de eindjes al aan elkaar en zouden dolgraag niet afhankelijk zijn van de overheid. En toch gaat elk debat over sociale voorzieningen in de Tweede Kamer uiteindelijk over het keihard aanpakken van fraudeurs.

In onze gemeenteraad is dat vaak niet anders. Nu er weer een debat aankomt over de ontwikkelingen in de bijstand, durf ik de voorspelling wel aan dat we ook daar weer tijd verspillen aan stoere praatjes over de aanpak van fraude. Begrijp me niet verkeerd, natuurlijk moet de overheid fraude tegengaan. Maar het steeds luider roepen van steeds hardere taal eindigt in het cynische beleid dat we mis hebben zien gaan in de Toeslagenaffaire.

Waar de overheid grijpt naar etnische profilering en ongefundeerde vooroordelen als meetinstrument, is het hek van de dam. Dan ontstaat een papieren tweedeling, met de groep slachtoffers van de Toeslagenaffaire als tweederangs burgers. Om nog maar te zwijgen over de kosten van dit cynische beleid. De overheid was een stuk goedkoper uit geweest als ze had geaccepteerd dat een kleine groep mensen altijd misbruik zal maken van regelingen, maar het geld voor fraudebestrijding had gestoken in het echt helpen van mensen.

In beleid van de overheid kan geen plaats zijn voor cynisme. Onze sociale voorzieningen zijn er om mensen een steuntje in de rug te geven, wanneer ze dat nodig hebben. Om iedereen de kans te geven om mee te doen, en om er wat van te maken. Een ongezonde obsessie met fraudeurs draagt daar niet aan bij, maar bereikt eerder het tegenovergestelde.

(Jeroen van Rossum, fractieleider GroenLinks)