PvdA-fractieleider in de gemeenteraad, Jochem Streefkerk, noemde onderdelen van het beleid dat de nieuwe coalitie van VVD, GBLV en D66 wil gaan voeren onlangs asociaal.

Hij deed dat in een debat over het coalitieakkoord. Hij wees daarbij op bezuinigingen bij zorg en welzijn, een eigen bijdrage voor dagbesteding, minimaregelingen die op de tocht staan, het laten vallen van gratis openbaar vervoer voor ouderen met een Ooievaarspas en de rechtencheck voor bijstandsontvangers.

Inmiddels ligt er een ander voorbeeld naast: de energietoeslag. Zoals bekend stijgen de energiekosten snel. Voor mensen met een smalle beurs een enorm probleem. Het kabinet besloot daarom tot een energietoeslag: 800 euro éénmalig voor mensen met een inkomen tot maximaal 30 procent boven het sociaal minimum.

De regeling moet worden uitgevoerd door de gemeenten. Die krijgen daarvoor ook het geld van het rijk. VVD-wethouder Philip van Veller (financiën) maakte afgelopen week bekend dat het om 3,9 miljoen euro gaat.

Nu hebben B&W eerder besloten om alleen inwoners met een inkomen tot 20 procent boven het sociaal minimum de energietoeslag te geven. Dat zijn er ongeveer 4000. Kosten, zo heeft de liberale wethouder laten weten: 2,9 miljoen euro.

Met andere woorden: het gemeentebestuur houdt 1 miljoen euro aan de energietoeslag over.

In plaats van dat geld uit te keren aan de inwoners die worstelen met de hoge energiekosten, bijvoorbeeld door de doelgroep te vergroten tot al degenen die tot 30 procent boven het sociaal minimum zitten, houdt Van Veller het geld in de zak.

Een uitbreiding van de doelgroep wijst hij af omdat hij naar eigen zeggen liever ‘gerichte’ maatregelen voor de betrokkenen neemt en, let op, de ambtenaren een wijziging van het uitkeringssysteem niet kunnen bolwerken.

Over de ‘gerichte’ maatregelen die hij ‘beziet’ meldt Van Veller alleen dat het om de bijzondere bijstand gaat.

Hoe dan ook, de bestuurder wil niet méér inwoners laten profiteren van de energietoeslag. Ook niet door er bijvoorbeeld studenten aanspraak op te kunnen laten maken. Die zijn er nu van uitgesloten, iets dat volgens deskundigen juridisch helemaal niet kán en mág. Voor dat aspect verwijst Van Veller naar de rijksoverheid. Die moet dat maar regelen.

Het geld overhouden aan een sociale regeling is overigens niet nieuw. Enige tijd geleden berichtte burgemeester Jules Bijl de gemeenteraad, toevallig in antwoorden op vragen van toen nog VVD-gemeenteraadslid Van Veller, dat de gemeente 3 miljoen euro over hield aan corona steunmaatregelen.

Ook daarbij ging het om geld van het rijk bedoeld als steun voor inwoners, ondernemers, verenigingen en organisaties die getroffen werden door de effecten van de coronapandemie en de maatregelen die daar tegen werden genomen.

Ook die 3 miljoen verdween in de gemeentelijk schatkist. Net als nu dus de ene miljoen energietoeslag. Deze euro’s kunnen dus aan van alles en nog wat besteed worden. Ook ter dekking van gaten in de begroting. Bijvoorbeeld.

Dat het ook anders kan beschreef Ed van der Schaft, SP-gemeenteraadslid, in zijn zogenoemde ‘Raadsflits’. In Zutphen wordt de energietoeslag gegeven aan iedereen met een inkomen tot 100 procent boven het sociaal minimum.

In die gemeente zit een coalitie van GroenLinks, Burgerbelang, PvdA en D66. Die laatste partij zit hier ook in de coalitie. Als Burgerbelang wordt vertaald door GBLV rest dus het verschil tussen PvdA/GroenLinks en de VVD.

En daarmee zijn we terug bij de vraag waar de échte macht ligt in de coalitie die nu het Raadhuis in Leidschendam bezet: bij de VVD.