Op 8 augustus berichtte Vlietnieuws over ‘De kracht van bestuurlijke integriteit’: een handleiding voor gemeenteraadsleden hoe zich te gedragen.

In de handleiding werd verwezen naar een aantal ‘kernwaarden’ waaraan gemeenteraadsleden zich zouden moeten houden.

= Dienstbaarheid. ‘Ons handelen is altijd gericht op het belang van de gemeente, de inwoners en de organisaties die daarvan onderdeel zijn’,

= Onafhankelijkheid. ‘Ons handelen kenmerkt zich door neutraliteit. Wij waken voor elke schijn van belangenverstrengeling’,

= Vertrouwelijkheid. ‘Wij gebruiken kennis en informatie waarover wij op grond van ons ambt beschikken alleen voor het doel waarvoor het is gegeven’,

= Openheid. ‘Ons handelen is transparant, zodat optimale verantwoording mogelijk is en volledig inzicht bestaat in ons handelen en onze beweegredenen’,

= Zorgvuldigheid. ‘Wij behandelen alle inwoners en organisaties op gelijke wijze. Wij zorgen ervoor dat belangen van partijen op een evenwichtige wijze worden afgewogen’,

= Respectvol. ‘Wij hebben respect voor elkaar, voor onze inwoners en voor onze ambtenaren. Wij praten in het openbaar met elkaar maar niet over elkaar, of over inwoners en ambtenaren. Wij vervullen een voorbeeldfunctie, ook op sociale media. Raadslid, wethouder, burgemeester zijn wij 24 uur, zeven dagen per week’.

Prachtige woorden. Holle woorden ook. De belangen van de gemeente; wie bepaalt wat die zijn? En waarom zouden de belangen van ‘de gemeente’ altijd samen gaan met de belangen van inwoners dan wel organisaties? Zijn die niet veelal tegengesteld? En wat doen we dan?

Onafhankelijk? Hoe kan een lid van een politieke partij met een ideologie en een programma dan men wil uitvoeren onafhankelijk zijn? Hoe vaak is het niet voor gekomen dat partijbelang boven algemeen belang ging? Coalitiebelang prioriteit kreeg in plaats van logisch nadenken en beslissen?

Vertrouwelijkheid. Hoe kan het dan dat fractievoorzitters van coalitiepartijen, en leden van fracties die deel uit maken van de coalitie eerder informatie krijgen, en ook meer informatie dan andere partijen dan wel leden van de gemeenteraad?

Openheid. Zie het vorige punt. ‘Optimale’ verantwoording? Wie bepaalt wat optimaal is? De informatieverstrekker of degene die informatie wil krijgen? ‘Volledig inzicht bestaat in ons handelen en onze beweegredenen’. Ook hier: wat is volledig? En wie bepaalt dat? Wie laat de de politiek het achterste van zijn of haar tong zien? Niemand toch.

Zorgvuldigheid. Inwoners en organisaties op gelijke wijze behandelen? Vergeet het maar. Degenen met links naar politici en degenen die ‘de weg weten’ hebben altijd een streepje voor. Een evenwichtige afweging van belangen? Het is maar vanuit welk oogpunt je er naar kijkt. Vanuit de macht of vanuit degenen die iets van de macht willen.

Respectvol. Respect moet altijd voorop staan. Maar waarom wordt dit begrip alleen toegepast op gemeenteraadsleden, ambtenaren en B&W als het gaat om hun onderlinge relaties? Waar is het respect voor de burger? De inwoner, dienst verenigingen, organisaties, samenwerkingsverbanden en wat dies meer zij.

Zou het respect voor hen niet op de eerste plaats moeten staan? En als het antwoord ‘ja’ is, en dat zou het moeten zijn, komen alle andere kernwaarden ook in een ander daglicht te staan.

Integriteit, een fantastisch woord. Maar ook een etiket voor een onbekende lading. Of, zoals burgemeester Jules Bijl, zelf aangeeft in de eerder geciteerde nota: geen strak omlijnd begrip, aan verandering onderhevig en vol ‘grijze gebieden’.

Kortom: het zegt niets. Het komt aan op de invulling. En die is tot nu toe fout afgaande op de beschreven kernwaarden. Trouwens, waar zijn de richtlijnen voor ambtenaren om zo integer te gedragen eigenlijk? En wie controleert dat?

Frasen zijn niet genoeg. Hebben wij niet allemaal als kind geleerd dat wij ons netjes dienen te gedragen? Het feit dat wij daar nu kennelijk richtlijnen voor nodig hebben, zegt genoeg. Nog afgezien van het feit dat echte sancties ontbreken.

‘De kracht van bestuurlijke integriteit’; volgens de burgemeester betekent een aantasting ervan dat de burgers het vertrouwen in de democratie verliezen. Meneer Bijl, dat vertrouwen is al weg en daar helpt ook dit soort ambtelijke proza niet tegen.

Alleen is dat vertrouwen verdwenen omdat politici niet doen wat ze zeggen dan wel beloven. Maak daar maar eens een nota over. Of nee, liever niet. Wees eerlijk en doe gewoon wat je zegt en/of belooft.