Aan het eind van het jaar is het gebruikelijk om achterom te kijken. Als ik heel ver terug kijk dan kan ik mij nog herinneren dat in de gemeenteraad de plannen voor recreatiewoningen op Vlietland werden besproken. De raad heeft daar uiteindelijk mee ingestemd. Vervolgens bleef het lang stil. Heel erg lang stil zelfs. Van die stilte is weinig meer over. Waar toentertijd de gemeenteraad zich vooral met dit dossier bemoeide, zien we nu dat belangen-/actiegroepen en zelfs de gemeenteraad van Voorschoten zich met dit dossier bemoeit.

De reden hiervoor is simpel: de tijden zijn veranderd. Wat vele jaren geleden nog op instemming kon rekenen, kan nu rekenen op bezorgde burgers die zich afvragen of toenmalige plannen nog wel passend zijn.

De reflex van het college van B&W van Leidschendam-Voorburg was te verwachten: ’We kunnen niet terugkomen op eerder gemaakte afspraken en als we dat wel doen dan krijgen we een schadeclaim’. Een bijzonder argument dat het college ook aanhaalde was de erfpachtovereenkomst tussen de provincie Zuid-Holland en de uitbater van Vlietland. In die overeenkomst staat dat er recreatiewoningen mogen worden gebouwd. Volgens het college zou de provincie daarom een aanwijzing kunnen geven als de gemeente Leidschendam-Voorburg de bouw van de recreatiewoningen zou blokkeren.

Het college leest het mogen bouwen kennelijk als moeten bouwen. Nu is bij mijn weten een erfpachtovereenkomst een privaatrechtelijke overeenkomst. Het college is klaarblijkelijk als de dood dat de provincie publiekrechtelijk ingrijpt in de gemeente om de privaatrechtelijke overeenkomst van de provincie met een particuliere uitbater af te dwingen. Ik ben benieuwd of de provincie dit droog zou kunnen houden voor een bestuursrechter. Het lijkt verdacht veel op détournement de pouvoir: op basis van verkeerde rechtsgronden als overheid toch je zin proberen te krijgen.

Ik herinner me in dat verband ook de jarenlange strijd tegen het volbouwen van het Damplein, die werd gevoerd door twee zeer gedreven Leidschendammers. In de geheime privaatrechtelijke overeenkomst tussen de gemeente en een bekende Leidschendamse projectontwikkelaar stond immers dat de gemeente zich zou inspannen om de ontwikkeling van het Damplein/Damcentrum publiekrechtelijk mogelijk te maken. De juridische strijd die zij zelfs tot het Europese Hof hebben gevoerd over het achteraf door de gemeente verlagen van de verkoopprijs was daarmee in meerder opzichten een ongelijke strijd. Ze verloren uiteraard. De gemeente koos voor de projectontwikkelaar en niet voor de burger.

Ook in de plannen rond Schakenbosch speelde dit fenomeen. Er was een zogenaamde anterieure overeenkomst tussen gemeente en de projectontwikkelaar gesloten. Toen in de gemeenteraad voor de bouwplannen op Schakenbosch geen meerderheid meer aanwezig bleek (tijdens de Avond van Brans), was het geweeklaag van de toenmalige wethouder hetzelfde als nu bij Vlietland. Schadeclaims, onbetrouwbare overheid et cetera. Het Verraad van GroenLinks om de bouwplannen op Schakenbosch toch door te laten gaan in ruil voor een wethouderspost heeft nu als resultaat dat er een kaalslag op Schakenbosch heeft plaatsgevonden. Weinig groen en best wel rechts eigenlijk.

Heeft het verzet tegen de bouwplannen rond Vlietland kans van slagen? Ik vermoed van niet. De gemeente heeft zich vastgelegd en zal de uitbater van Vlietland ook niet tegen het hoofd willen stoten. Zal het de gemeente, de uitbater en de projectontwikkelaar moeilijk worden gemaakt? Vast en zeker, omdat ook tegen deze heilige recreatiehuisjes geschopt zal worden.

Gemeenten hebben zich een aantal jaren geleden geprofileerd als de eerste overheid. Gemeenten zouden veel beter in staat zijn om in te spelen op wat burgers en ondernemers bezighoudt en raakt. Maar waar de gemeente meer en meer uitblinkt in onmacht en tegenkracht, zal burgerkracht winnen. Er is dan geen sprake meer van een eerste overheid maar van een obsolete (verouderde, red.) overheid die de boot met wat er lokaal echt moet gebeuren heeft gemist. Ik heb daarbij niet het idee dat gemeente Leidschendam-Voorburg in staat is om de koers op dit punt te verleggen.

De blik vooruit dan maar! Een goed en gezond 2023 gewenst!

(Frank Rozenberg)