‘Het is nu zo’n driehonderd dagen geleden dat de SP hernieuwd kennis heeft gemaakt met het reilen en zeilen van de gemeenteraad. Het kijkje achter de schermen geeft geen fraai beeld van het democratisch gehalte bij het besturen van de gemeente. En als u denkt dat met de burger wordt samengewerkt dan heeft u het mis.

Een gemeenteraadslid doet zijn werk voor en met de inwoners. Over onderwerpen waarover besloten moet worden, mag worden verwacht dat er in openbare commissie- en raadsvergaderingen van gedebatteerd wordt. De inwoners kunnen dan zien hoe een besluit tot stand komt. Als inwoners en organisaties iets willen meegeven dan wil men dat kenbaar maken door een brief naar de raad te sturen of te vertellen in een vergadering (inspreken).

De manier waarop dit alles moet gaan is vastgelegd in reglement van orde en wat regelingen daaromheen. De regels in Leidschendam-Voorburg zijn opmerkelijk. Alles is erop gericht om zo min mogelijk te vergaderen, zo geruisloos mogelijk te besluiten en inwoners zo veel mogelijk het woord te ontnemen. De lokale volksvertegenwoordigers hebben wel de mond vol van burgerparticipatie, maar tegelijkertijd stemmen diezelfde partijen in met de verstikkende regels. Effectief is er in Leidschendam-Voorburg geen sprake van echte democratie.

Niet over alle besluiten kan in de raadsvergadering worden gedebatteerd. Er is een select clubje mensen, het Presidium, die bepalen welke zaken besproken mogen worden. Andere onderwerpen waarover besloten moet worden, soms met grote gevolgen, worden als hamerstuk bestempeld en blijven onbesproken. Over deze onderwerpen mag ook niet ingesproken worden door inwoners. En kans dat een brief over het onderwerp de besluitvorming kan beïnvloeden is nul. Immers, de agenda wordt openbaar (10 dagen voor de vergadering) als de termijn voor het ‘onthameren’ (veertien dagen voor de vergadering) al verstreken is. Een poging om een brief aan de raad in het openbaar te bespreken heeft ook weinig zin als het besluit al genomen is.

In het Presidium zijn niet alle fracties vertegenwoordigd. Eénmansfracties zijn buitengesloten. Het Presidium vult de rol van agendacommissie uit en kan daarnaast een onbekend aantal andere zaken op zich nemen. Dit is allemaal niet beschreven en volstrekt onduidelijk. Er worden ook besluiten genomen waar die eenmansfracties niets over te zeggen hebben, maar zich wel aan zouden moeten houden.

Als u wel eens een vergadering volgt of terug kijkt dat heeft u wellicht de zin ‘De raad gaat over zijn eigen orde’, gehoord. Om dan via een ordevoorstel een onderwerp alsnog te bespreken gaat de vergadering dan stemmen. Dat lijkt democratisch, maar is het niet. Immers, in een democratie moet er ruimte zijn voor eenieder om zijn mening te kunnen geven en zijn stem te kunnen laten horen. Als de meerderheid dit onmogelijk maakt is dat pertinent ondemocratisch.

Het gebrek aan democratie treft je in Leidschendam-Voorburg ook in de regeling over spreektijd voor de fracties in vergaderingen. De spreektijden zijn beperkt en voor kleinere fracties ingekort. Er is de meer vrijheid voor het geven van een mening voor de grote partijen. En is gedurende de vergaderen de tijd op, dan mag er niets meer gezegd worden. Als er op de agenda voor een vergadering veel belangrijke zaken geagendeerd zijn, dan is het heel goed mogelijk dat voor belangrijke zaken verderop in de vergadering geen spreektijd beschikbaar is.

Daar waar de grotere fracties ruim de tijd krijgen, heeft de SP als éénmansfractie slechts 4 minuten. Niet veel meer dan slechts één liedje op de radio. ‘The final countdown’ met zijn 3 minuten en 59 seconden is een treffend voorbeeld.

De gemeenteraad in Leidschendam-Voorburg is liever vroeg thuis dan dat er echt democratisch gewerkt wordt. En, o ja. Er moet natuurlijk altijd tijd zijn voor een borrel om de onderlinge relatie goed te houden. Dus vooral niet te lang vergaderen over raadsbesluiten. Besluiten die ons aangaan en niet zelden grote gevolgen hebben voor het kunnen leven in Leidschendam-Voorburg’.

(Ed van der Schaft, gemeenteraadslid SP)