Nederland staat te boek als een rechtsstaat. Vrijwel alles is keurig wettelijk vastgelegd. Neem de Wet open overheid (WOO). Die regelt de informatie die ‘de overheid’ – in dit geval de gemeente – openbaar moet maken.

Eenieder kan op grond van de WOO stukken opvragen. De betrokken overheid moet daar dan binnen een bepaalde termijn op reageren. Bevalt de reactie niet dan kan degene die een beroep op de WOO deed bezwaar aantekenen. Dat wordt dan, desgewenst, behandeld door een onafhankelijke bezwaarcommissie.

Die commissie adviseert B&W. Die kunnen dat advies overnemen, deels overnemen of afwijzen. Daar is dan weer beroep tegen mogelijk. En tenslotte kan degene die de op grond van de WOO gevraagde informatie niet krijgt, nog naar de rechter stappen.

Een keurig systeem. Alleen hebben wij in deze gemeente een college van B&W dat er van af wil: WOO, bezwaar- en beroepsprocedures, gang naar de rechter wil uitschakelen. En wel in het geval Vlietland.

Zoals bekend bestaan er plannen voor de bouw van 222 recreatiewoningen in dat natuur- en recreatiegebied. Die zijn omstreden, politiek en maatschappelijk.

B&W (VVD, GBLV, D66) willen ze echter door zetten. Koste wat kost. Suggesties van het Burgerinitiatief Vlietland aan de gemeenteraad om de plannen nog eens kritisch tegen het licht te houden, werden afgeserveerd. Dat gebeurde eerst door een ambtelijk advies, daarna aangevuld door de huisadvocaat. Die stukken willen B&W geheim houden. Net als het advies van een jurist dat de gemeenteraad over het geheel inwon.

Ondertussen zijn organisaties en individuen begonnen om met de WOO in de hand stukken over de plannen op te vragen. Bij de gemeente en de provincie (eigenaar van Vlietland). Daaruit komt informatie naar boven. Gegevens die weer leiden tot nieuwe vragen en/of WOO-verzoeken.

B&W hebben nu iets bedacht: alle WOO-verzoeken worden opgevat als zouden ze gaan over het opheffen van de geheimhouding op het ambtelijke advies, het stuk van de huisadvocaat en het juridische advies van de gemeenteraad. Voor het gemak zijn die drie stukken eigenhandig ook maar meteen ineen geschoven.

De gemeenteraad zou komende week akkoord moeten gaan met die ‘invulling’ en de zaak meteen geheim moeten verklaren. Maar dat is nog niet alles. Die geheimhouding zou ook met terugwerkende kracht moeten gelden voor alle lopende WOO-verzoeken, alle nog in te dienen WOO-verzoeken, alle bezwaarprocedures, alle beroepsprocedures en voor een gang naar de rechter.

Met andere woorden: B&W willen wet- en regelgeving negeren. Buiten spel zetten. Weg met al die lastig vragen en verzoeken. Heeft de burger rechten? Nou, niet bij ons. Bestaat er onafhankelijke rechtspraak? Hebben we lak aan.

B&W willen hun ‘regime’ laten gelden ‘tot het moment van onherroepelijk worden van het nog door de gemeenteraad te nemen besluit over het al dan niet vaststellen van het Bestemmingsplan Doorontwikkeling Vlietland-Noord (het bouwplan, red.)’.

Het ‘onherroepelijk worden’; dat kan nog vele jaren duren mochten er rechtszaken over dat bestemmingsplan gevoerd gaan worden en zou uiteindelijk de Raad van State knopen moeten doorhakken.

Dit alles roept toch de vraag waarom B&W deze weg kiezen. De bescherming van welke belangen rechtvaardigt het einde van de rechtsstaat? Welke hand wast welke hand? Welke ‘democraat’ bedenkt dit? Waarom moeten de interesses van de belangstellende burger zo gefrustreerd worden, zo met voeten worden getreden?

Natuurlijk zal het verweer luiden: ‘We respecteren alle wet- en regelgeving, u krijgt alleen telkens te lezen en te horen dat het materiaal geheim is. En daar hebben we niets aan toe te voegen’.

Feitelijk wordt er een muur opgetrokken waar buitenstaanders zich op dood moeten lopen. Behalve de letter wordt zo ook de geest van de betrokken wet- en regelgeving vermoord.

Komende week moet blijken hoeveel steun B&W in de gemeenteraad hebben voor hun snode plannen. Maar ook al gaan ze niet door, duidelijk is nu wel dat alle mooie woorden over burgerparticipatie en vertrouwen in de politiek niets meer dan holle frasen zijn. Die woorden gelden alleen als ze de bewoners van het Raadhuis uitkomen.