‘Geachte heer Vroom,

Afgelopen dinsdag 26 september mocht ik inspreken in de gemeenteraad. Onze inspraak was gericht tegen een voorstel rondom het Vlietlanddossier om de geheimhouding niet alleen te handhaven, maar daarbovenop nog enorm uit te breiden, met terugwerkende maar óók met toekomstige kracht. Veel mensen waren daar erg verontwaardigd over, vandaar mijn inspraak.

U leidde de vergadering kort in en gaf daarbij uiting aan uw ergernis dat er verkeerde informatie was verspreid. Dat horen wij trouwens vaker vanuit de gemeente. In dit geval: het genoemde voorstel was van de gemeenteraad, B&W waren er niet bij betrokken. Zij zouden daar dus ook niet op aangesproken behoren te worden, wat wel was gebeurd.

Wij vonden het op dat moment en zeker vanwege de sneltreinvaart van uw mededeling moeilijk te begrijpen. Immers: sommige raadsleden wisten van niks, zo hadden we geconstateerd. Het stuk volgde ook de lijn (en overtrof die nog) die het laatste jaar door wethouder Bianca Bremer was ingezet. De tekst was bovendien voor een groot deel identiek aan de teksten die wij het afgelopen jaar bij herhaling vanuit de gemeente ontvingen. Hadden wij dit verkeerd geïnterpreteerd, zo vroegen wij ons verbaasd af en was dit stuk inderdaad afkomstig van de gemeenteraad?

We hadden geen tijd om daarover na te denken en er konden geen verhelderingsvragen worden gesteld. Ik sprak mijn voorbereide inspraak daarom uit, inclusief de adressering aan B&W.

Daarvoor wil ik u dus – bij nader inzien – mijn excuses aanbieden en ik hoop dat u die ook wilt overbrengen aan de wethouders. Wij begrepen pas na afloop van de inspraakronde dat het stuk is opgesteld door het presidium (met u als voorzitter) en daarom als initiatief van de gemeenteraad moet worden gezien.

Dat gezegd hebbende, moet ons toch nog iets van het hart. Vindt u het wel redelijk om te veronderstellen dat burgers onder de huidige omstandigheden inzicht hebben in al het reilen en zeilen van de gemeente in dit dossier? In de organisatie, taakverdeling, interactie, bevoegdheden, procedurele regelgeving etcetera tussen B&W, de griffie, de ambtelijke ondersteuning, de gemeenteraad, externe adviseurs?

Misschien mag je dat wél verwachten als de zaken bij de gemeente strak en inzichtelijk geregeld zouden zijn, procedures helder gecommuniceerd en consequent toegepast zouden worden, de website als vraagbaak en informatiebron vollediger zou zijn en dus beter zou functioneren. Maar is dat zo? Het lijkt mij een open deur als ik zeg dat op het dossier Vlietland de organisatie bij Leidschendam-Voorburg één grote chaos lijkt. Het is bovendien onze ervaring met de gemeente, dat je om bijna alle gevraagde informatie een gevecht moet leveren…

Een voorbeeld (er zijn er vele) uit het dossier Vlietland: de gang van zaken rondom de geheimhouding. Wie had nu besloten tot die geheimhouding? Wie was daar verantwoordelijk voor? Welke procedures zijn gevolgd? Is die beruchte commissie eigenlijk wel volgens de regels geïnstalleerd? Heeft die dus überhaupt formele bevoegdheden? Er zijn geen notulen gemaakt, er is geen besluitenlijst gemaakt, het register geheimhouding is leeg, wij kunnen op de website geen helder organogram vinden over de gemeentelijke organisatie, etcetera.

We doen echter ons best: we zijn weken bezig geweest te achterhalen onder wiens verantwoordelijkheid de opgelegde geheimhouding tot stand kwam, wie het initiatief nam, hoe dat nou precies is gegaan. We hebben eerst navraag gedaan bij een aantal betrokken gemeenteraadsleden: wie stelde dat voor (of vast)? Hebben jullie daarover gestemd? Ze konden onze vragen echter niet beantwoorden, zo bleek; wisten zelf óók niet hoe dat is gegaan. We belden vervolgens met een aantal relevante ambtenaren, helaas ook zonder resultaat.

Tot slot voerden we een mailwisseling met de griffier, waarin we onze vragen stelden. En nee, die vragen gingen niet over de inhoud (immers: geheim) maar alleen over de gevolgde procedures: Wie? Wanneer? Hoe precies? Na wat omtrekkende bewegingen (en tijdverspilling) kregen we tot slot als antwoord van de griffier: ‘Op uw (…) vragen over werkwijze, procedures, beslotenheid en geheimhouding in uw mail van 23 augustus 2023 ga ik (…) niet in. Ik volsta op deze plaats door te verwijzen naar hetgeen de voorzitter van de gemeenteraad in het openbare deel van de raadsvergadering van 11 juli over de geheimhouding heeft gezegd’.

Tsja, zo ziet de wereld er dus uit vanuit het perspectief van de betrokken burger, meneer Vroom. Ook die burger wil graag geen fouten maken en alles goed begrijpen. Ook die burger wil graag efficiënt werken en geen tijd verspillen. Is dat raadsvoorstel nu een voorstel van de gemeenteraad of een voorstel aan de gemeenteraad? En waarom stelt het presidium zo’n voorstel op? Is dat presidium niet gewoon een soort agendacommissie? Doet die eigenstandig een voorstel dat zó vergaand én politiek zeer beladen is? Hoort dat bij hun bevoegdheden, terwijl niet alle politieke partijen vertegenwoordigd zijn in dat presidium? Ondertekend door de burgemeester, in zijn rol van voorzitter, waardoor het nóg meer status krijgt? Verwarrend en ook vreemd, vinden wij. Is het voor u, meneer Vroom, echt een verrassing dat wij er geen chocola van kunnen maken?

Wij doen daarom een oproep aan u in uw rol als burgervader om een andere weg in te slaan. Wat zou het mooi zijn als we dat in Leidschendam-Voorburg voor elkaar kunnen krijgen. Als we als volwassen mensen met elkaar om zouden kunnen gaan. Ieders rol en recht zouden respecteren en welwillend op die verschillende rollen zouden reageren. Ons in zouden leven in elkaars perspectief en ons voor zouden willen stellen hoe de blik op het Vlietlanddossier daarmee wisselt. Zouden bedenken wat de ander nodig heeft, om de communicatie niet dood te slaan.

Elkaars rechten en plichten in die verschillende rollen te respecteren, ruimhartig te werken aan een gelijkwaardig speelveld in het proces waarin we allemaal onze eigen inbreng moeten hebben. Het democratische proces zijn loop gunnen, dualiteit en burgerparticipatie omarmen, omdat je daardoor een beter resultaat krijgt.

Voor zoiets hebben we een cultuuromslag nodig en een verbinder. Iemand die boven de partijen kan staan. Afstand kan nemen, zich in kan leven, proactief potentiële problemen aanpakt, iemand die begeleidt en faciliteert, geen olie op het vuur gooit maar de-escaleert. Een beetje geduld heeft, luistert en niet alleen zendt. Iemand die alle spelers in dit drama weet te verleiden tot wat meer begrip voor de ander, tot redelijkheid weet te manen, iemand die contact blijft maken.

Wat zou het mooi zijn als we het komende traject van dit hoofdpijndossier op die manier met elkaar om zouden kunnen gaan. Wat zou het een hoop tijd schelen, en geld, en ergernis. Zullen we een poging wagen?’

(Ed Krijgsman, voorzitter Vereniging Vrienden van Vlietland)