Minder gemeente en meer inzet van inwoners die elkaar helpen; dat is de kern van een visie op de sociale basis die wethouder Astrid van Eekelen naar de gemeenteraad heeft gezonden. Het behoefte aan steun op sociaal gebied stijgt. Dat maakt een ‘meer effectieve sturing’ nodig, zo stelt de wethouder. De gemeente wil ‘meer regie voeren’ en ‘sterker sturen’ op het aanbod aan ondersteuning.

Tegelijk wil de wethouder ‘de maatschappelijke kracht’ meer aanboren. ‘Het toenemend aantal zorg- en ondersteuningsvragen dat de komende jaren wordt verwacht, zal niet met alleen zorgprofessionals opgelost kunnen worden. De groep werkende mensen neemt de komende jaren af. Maatschappelijke kracht wordt daarom steeds belangrijker. Hoe meer inwoners een ander ondersteuning kunnen bieden, hoe meer zorg- en ondersteuningsvragen er samen opgelost kunnen worden. Vrijwilligers en mantelzorgers zijn daarbij van onschatbare waarde’.

‘Maatschappelijke kracht zit natuurlijk ook in alle inwoners die geen mantelzorg of vrijwilligerswerk uitvoeren. Iedere inwoner die zich wil inzetten voor iemand in zijn of haar wijk, buurt of straat draagt hieraan bij. Inwoners kunnen via Vlietwensen cofinanciering krijgen voor activiteiten die ten goede komen van de gemeenschap. Dit stelt inwoners in staat verantwoordelijkheid te nemen voor sociale cohesie in hun omgeving’.

‘De hulpverlening staat onder druk en het stelsel dreigt onhoudbaar te worden. Om inwoners nu en in de toekomst goed te kunnen blijven ondersteunen, is het noodzakelijk dat de gemeente meer regie voert en sterker stuurt op het ondersteuningsaanbod. Daar hoort bij dat de gemeente ook de maatschappelijke kracht van de gemeenschap meer aanboort en dit ook uitdraagt’, zo vat de wethouder het samen.

Van Eekelen geeft aan dat de gemeenten steeds meer taken en verantwoordelijkheden krijgen op sociaal gebied. Daarnaast neemt het beroep op steun toe door de vergrijzing en individualisering. Binnen het beschikbare budget zullen keuzes gemaakt moeten worden, zo stelt de wethouder. Extra geld trekt ze niet uit voor haar plannen.

Zij kondigt aan te gaan ‘sturen’ via het subsidiesysteem, de inkoop van voorzieningen, het inwoners verwijzen naar steunregelingen (toeleiding) en het beperken van de toegang tot steun. De wethouder spreekt over het ‘normaliseren’ en het afbakenen van de gemeentelijke dienstverlening. Zij wil ook ‘nieuwe elementen’ toevoegen aan subsidieregelingen. Daarnaast wordt er ook vaker naar andere beleidsterreinen gekeken.

Er is volgens Van Eekelen nu een urgentie de sociale basis te versterken. Zij verwijst naar de effecten van de coronapandemie, stijgende energiekosten, oplopende huur, duurder worden boodschappen, de vergrijzing en tekorten op de arbeidsmarkt.

De verschillen in de maatschappij nemen toe, zo stelt de wethouder, waarbij de kwetsbare inwoners het hardst geraakt worden. Bij hen treedt een opeenstapeling van negatieve effecten op, vaak gecombineerd met geldgebrek.

‘In algemene zin gaat de sociale basis om de sociale samenhang in een gemeenschap en het hiermee samenhangende vrij toegankelijk aanbod van activiteiten en voorzieningen in de buurt. Maar het gaat ook over de maatschappelijke kracht van de gemeenschap zelf. De sociale basis als geheel is niet alleen van de gemeente, maar van alle inwoners, buurten, groepen, verenigingen, netwerken, organisaties van Leidschendam, Stompwijk en Voorburg, en zorgt voor het vergroten van zelf- en samenredzaamheid’.

‘Met het versterken van de sociale basis wordt toegewerkt naar het versterken en beter benutten van de maatschappelijke kracht in de gemeente. Door het verstevigen van de persoonlijke en gemeenschappelijke sferen, wordt ernaar gestreefd het beroep op de voorzieningen in de institutionele sfeer te verminderen, waardoor deze sfeer impliciet ook versterkt wordt en inwoners die het nodig hebben beter kan bedienen’.

In de visie constateert Van Eekelen dat de gemeente er op zich goed voorstaat als gekeken wordt naar de SES-score (sociaal economische status) van het Centraal bureau voor de statistiek. Negatief scoren drie wijken: Prinsenhof, Amstel/Heuvelwijk en Bovenveen. Laag scoren ook nog Duivenvoorde, Leidschendam-Zuid en Voorburg-Midden noord.

In de visie wordt uitgegaan van een sociale basis met drie sferen: een persoonlijke (het individu en zijn of haar netwerk), de gemeenschappelijke (verenigingen, wijkactiviteiten) en een institutionele (maatschappelijke voorzieningen en de toegang daartoe).

Er wordt nu gewerkt met 7 clusters van voorzieningen en activiteiten, gebaseerd op de maatschappelijke uitdagingen van dit moment: Sterke pedagogische basis (opgroeien en opvoeden); Fysiek en mentaal fit; Samen redzaam (zelfredzaamheid en inclusie); Meedoen (taal, inkomen en arbeidsparticipatie); Ontmoeten en ontwikkelen (talentontwikkeling, cultuur en sociale cohesie); Actief burgerschap (mantelzorg, vrijwilligerswerk en de waardering hiervan, maatschappelijk verantwoord verenigen); Mogelijk maken (informatievoorziening en locaties).

Van Eekelen wil ook binnen die clusters nieuwe accenten gaan aanbrengen afhankelijk van de ontwikkelingen in de maatschappij. Dat wil ze echter pas doen nadat de gemeenteraad de visie heeft geaccepteerd.

De VVD-wethouder is nieuw op dit terrein. Tot nu toe viel het geheel onder haar liberale collega Philip van Veller.