Het is eind 2015 als wethouder Floor Kist (GroenLinks) een nieuw afvalbeleid aankondigt. Inwoners moeten waardevolle stoffen zoals papier, plastic, metaal, groente- en fruitresten zelf uit hun afval halen en verzamelen. Avalex komt die dan bij hen thuis ophalen. Restafval moeten de inwoners zelf gaan wegbrengen naar ondergrondse containers. Die komen op hoogstens 200 meter van hun voordeur.

Het systeem heet Het Nieuwe Inzamelen (HNI). Er wordt in Voorburg-Midden mee gestart. Daar blijkt het een instant succes. De hoeveelheid restafval per inwoner daalt snel naar 136 kilo per jaar. Precies het beoogde effect.

In 2018 treedt echter een nieuwe coalitie aan. Afval gaat onder verantwoordelijkheid van wethouder Astrid van Eekelen (VVD) vallen. Het was haar partij die bij de gemeenteraadsverkiezing dat jaar een groot nummer maakte van afval. Leidschendam-Voorburg werd afgedaan als het Napels aan de Vliet. Het moest afgelopen zijn met de afvalbende; een bende veroorzaakt door dumpingen bij overvolle containers en door lieden die afval niet konden (geen ruimte) of wilden scheiden.

Van Eekelen stopte, ondanks het succes, met HNI. In plaats daarvan startte ze per wijk gesprekken met inwoners over het afvalbeleid dat zij het liefste wilden. Een proces dat jaren in beslag nam. Tegelijk werd achter de schermen door Avalex gezocht naar een nieuw verwerkingsbedrijf voor alle ingezamelde afval. Dat werd HVC; een onderneming die ook in staat is achteraf waardevolle stoffen uit afval te halen. Nascheiding dus, in plaats van ‘bronscheiding’ (elke burger doet het zelf).

Inzet van het afvalbeleid is minder restafval. Ooit is landelijk een norm van 100 kilo restafval per persoon per jaar afgesproken. Die norm had in 2020 bereikt moeten zijn. Niet dus. In de jaren daarvoor daalde de hoeveelheid in Leidschendam-Voorburg maar mondjesmaat. Van 241 kilo per persoon in 2018 naar 238 in 2019.

Corona (thuis zitten en werken) deed de hoeveelheid afval stijgen naar 274 kilo. In 2022 was dat gedaald naar 212 kilo, doch sindsdien stijgt de afvalberg weer. 220 kilo staat er nu op de teller, en dat aantal kilo’s loopt op.

Geen wonder eigenlijk want sinds corona is het thuiswerken mode geworden. Naar ‘de zaak’ gaan we nog maar 2 of 3 dagen per week. Bovendien stijgt het aantal inwoners van Leidschendam-Voorburg. En ook dat zorgt voor meer afval. De steeds snellere omlooptijd van woninginrichting, kleding, schoeisel, huishoudelijke artikelen, kinderspullen doet de rest.

Alleen wordt daar in het beleid geen rekening mee gehouden. Ook de norm 100 kilo is nooit aangepast.

Wat nu? Wethouder Marcel Belt (D66) weet het kennelijk ook niet. ‘Mogelijke maatregelen ter vermindering van het restafval’ heet een notitie van 23 pagina’s die hij naar de gemeenteraad zond. Kiezen doet hij echter niet. Dat moet de gemeenteraad maar doen.

De bestuurder weet al geruime tijd dat de hoeveelheid restafval stijgt. Avalex, waar de gemeente zelf bestuurlijk in meedraait, meldde zulks een jaar terug al. Belt kwam echter niet in actie.

Bij de maatregelen die hij nu opsomt zitten veel dingen die Avalex ook al eerder voorstelde. Zelfs al twee jaar geleden. Ook dat is bij Belt (wethouder sinds medio 2022) bekend. Het leidde echter niet tot handelen zijdens de wethouder.

HNI gebruiken alle gemeenten die binnen Avalex samen werken. Belt wil er nu een ‘proef’ mee nemen die een jaar moet gaan duren. Hij vergeet dat die proef al geweest is; in Voorburg-Midden. En die was succesvol. En als de wethouder het niet meer weet kan hij het binnen zijn eigen partij navragen. Die zat toen ook in de coalitie.

Voorburg-Midden kent hoog- en laagbouw. Eéngezinswoningen en flats. Juist vanwege die mix wil Belt nu zijn proef. Zelfs als de gemeenteraad ermee instemt wordt die proef niet meer onder het regime van de wethouder (maart 2026 gemeenteraadsverkiezing) gehouden laat staan afgerond, of opgevolgd door échte invoering van het systeem. Een daling van de hoeveelheid restafval wordt zo jaren opgeschoven.

Opvallend genoeg wil de wethouder ook niet aan ‘nascheiding’ terwijl dat via HVC wél kan. Redenen: scheelt te weinig PMD in restafval; zorgt voor meer andere ongewenste zaken in het restafval; kost geld. Eigenlijk onzinnige argumenten, zeker in de wetenschap dat HVC het nascheiden zo lonend vindt dat men er extra installaties voor gaat bouwen. Een besluit waar de aandeelhouders, waaronder Leidschendam-Voorburg, mee instemden.

Net zo vreemd is de redenatie van Belt dat het wijzigen van de afvalstoffenheffing in een systeem met een tarief per kilo geproduceerd restafval in Leidschendam-Voorburg niet kan vanwege het hoge percentage flats. Alsof flatbewoners collectief hun afval niet kunnen of willen scheiden. De proef met HNI in Voorburg-Midden bewijst het tegendeel.

Duidelijk is dat de D66-politicus eigenlijk niets wil. Of durft. Bij de zaken waar hij wel concreet over is, krijgt de lezer een gevoel van plaatsvervangende schaamte. Verkleinen openingen containers groenafval zodat daar geen zakken restafval meer in passen; proef met uitgifte wasbare luiers; gescheiden inzamelen luiers; opvoeren hoeveelheid in te zamelen droge matrassen; opzet repair café; invoeren spullenbak (afval is grondstof voor een ander).

Kruimelwerk dat juist het tegendeel bewerkt (kleinere openingen), er al is (repair café) of ons terugbrengt naar de jaren 50-60 (wasbare luiers).

Bovendien kost het doorvoeren van Belts ideeën geld. En die uitgaven worden weer omgeslagen in de afvalstoffenheffing, die toch al jaarlijks omhoog gaat. Vanwege de grotere afvalberg. En zo is de cirkel rond. De afvalgekte, er komt geen einde aan. Benieuwd wat Belts opvolger weer bedenkt.