Op enkele honderden kilometers boven het aardoppervlak zweeft al zo’n 25 jaar het ISS, het International Space Station. De bouw ervan was een internationale samenwerking, en ook de bezetting bestaat vrijwel altijd uit een mix van nationaliteiten. In de eerste jaren beleefden wij het project als spectaculair, maar inmiddels is het nieuwtje er wel af. Het ISS haalt tegenwoordig eigenlijk alleen nog maar de krantenkoppen wanneer er iets tegenzit. Zoals onlangs het gedoe met het niet functionerende pendelvoertuig, waardoor twee astronauten nu al maanden langer in het ISS moeten verblijven dan gepland. Maar het blijft natuurlijk een sprookjesachtige onderneming, waarvan de astronauten in ieder geval ten volle genieten. De meesten ervaren het als hemels om in hun vrije tijd urenlang door de grote kunststof koepel, ´the window´, naar de continu onder hen wegschuivende aarde te kijken. Dat was ook de favoriete plek van André Kuipers.
De Britse auteur Samantha Harvey schreef met ´In Orbit´ een beknopte roman waarin ze een bemanning van het ruimtestation gedurende een etmaal volgt. Ze laat de vier astronauten – Amerikaans, Japans, Brits en Italiaans – en de twee Russische kosmonauten, in totaal vier mannen en twee vrouwen, zelf aan het woord. Ze beschrijft hoe ze het avontuur ervaren, maar ook hoe ze hun dierbaren missen, hoe ze genieten van de verstilde atmosfeer aan boord, van de gewichtsloosheid, van het contact met de collega’s en hun plannen voor wanneer ze weer op aarde zullen zijn.
Een plot heeft ´In orbit´ nauwelijks, of je moet de korte biografische schetsen waarmee Harvey de astronauten neerzet zo zien. Met hun gedachten blijken ze grotendeels bij hun verwanten op aarde te verkeren: de moeder van de Japanse Chie s onlangs overleden; de broer van de Britse Nell heeft een gevaarlijke griep; en de Russische Anton heeft een problematisch huwelijk. Het stramien van dagelijkse onderzoekstaken vormt hun voornaamste houvast, de eveneens dagelijkse work-out een niet door iedereen gewaardeerd onderdeel van het leven aan boord. Maar noodzakelijk om de afbraak van lichaamsfuncties, veroorzaakt door de gewichtsloosheid, tegen te gaan.
En dan de ruimtewandeling. Op de door Harvey beschreven dag is Nell de gelukkige die samen met een collega een kleine reparatie aan de buitenkant van het station mag uitvoeren. Het is haar eerste keer. Ze is er al dagen benauwd voor. Haar collega’s die het vaker hebben gedaan, geven haar een belangrijk advies: op het moment dat je naar buiten stapt niet naar beneden kijken. Wat ze in haar paniek dus wel doet. IJzingwekkend, hoewel haar uitzicht enigszins wordt afgeschermd doordat haar linkervoet Frankrijk aan het oog onttrekt en haar rechtervoet Duitsland. Een paar minuten later, wanneer haar hartslag weer enigszins normaal is, kijkt ze opnieuw. Paradijselijk, een ander woord kan ze er niet voor vinden.
Terwijl de aarde met een snelheid van 28.000 kilometer per uur onder de bemanning voortraast, in één ISS-etmaal de zon 16 keer opkomt en 16 keer onder gaat en ze monsterlijke orkanen tot ontwikkeling zien komen boven de Pacific, schept Harvey een gewijde stilte waarin ruimte is voor overpeinzen. Als in een klooster. Knap. Ze kreeg er onlangs dan ook de Booker Prize voor.
Samantha Harvey / In orbit / Vertaald uit het Engels door Kitty Pouwels / 176 blz / De Bezige Bij // Luisterboek, voorgelezen door Hymke de Vries / 5 uur en 17 min / via Storytel.
