De gemeente is in de fout gegaan bij het toestaan van de bouw van villa’s op het perceel Park Vronesteyn 24 Voorburg. Dat stellen experts van het Bureau voor stedenbouw en landschap (BGSV) in een Expertiserapport Park Vronesteyn. Donderdag wordt bij de Haagse rechtbank een zaak aangespannen door omwonenden behandeld. Deze gaat over de bouw van een tweede villa op het perceel.

Op het perceel Park Vronesteyn 24 stond een rietgedekte villa uit 1923. Deze is in 2019 gesloopt en vervangen door een nieuwe woning. De gemeente heeft een omgevingsvergunning verleend voor een tweede nieuwe woning. Voor het planologische traject is een ruimtelijke onderbouwing (RO) opgesteld in opdracht van de initiatiefnemer.

BGSV stelt dat het in de kern gaat om de vraag of het bouwplan voor de 2e woning past in het beleid en in Park Vronesteyn. Echter, om de impact van het bouwplan te duiden is het nodig om de oorspronkelijke woning en de reeds gerealiseerde 1e woning te betrekken in de afweging.

Op grond van eigen onderzoek trekt BGSV de volgende conclusies:

= Dit bouwplan tast de identiteit en de karakteristieken van Park Vronesteyn aan en schaadt de belangen van omwonenden,

= De cultuurhistorische waarden van de Vlietzone worden geschaad. Park Vronesteyn is begin 20e eeuw zorgvuldig ontworpen als onderdeel van Oud Voorburg. Heldere structuur- en architectuurkenmerken zijn bepalend voor de identiteit van het villapark. Het ensemble is kwetsbaar en dient bewaakt te worden.

= Veel toetsend beleid is niet toegepast. Dat geldt voor beide woningen. De klassieke structuur (rooilijnen en straatprofiel) en de voorgeschreven volume-opbouw zijn losgelaten. De welstandsparagraaf villaparken heeft geen rol gespeeld. De karakteristieken van Park Vronesteyn zijn daardoor nagenoeg niet meegewogen.

= De 2e woning zal het effect van de 1e woning versterken; als set zullen zij een detonerend volume- en stijlaccent creëren. De woning staat met de zijkant, zonder voortuin aan de straat. De positionering van de 2e woning leidt tot grote privacy-inbreuk van omwonenden.

= De welstandsparagraaf Vlietoevers is niet correct toegepast en cultuurhistorische onderzoek heeft niet plaatsgevonden. De positionering van twee monumentale woningen naast elkaar strookt niet met cultuurhistorische waarden van de Vlietzone.

= Het bouwplan voor de 2e woning doet afbreuk aan de doelen van het beleid, zoals het versterken van identiteiten van wijken, het bevorderen van het groene ‘excellente woonmilieu’ (genoemd in de Structuurvisie) en versterking van de cultuurhistorie van de Vlietoevers.

Volgens de experts heeft de welstandsbeoordeling, die in opdracht van de gemeente wordt uitgevoerd, niet correct plaatsgevonden. Gemeentelijke stedenbouwkundige randvoorwaarden zijn niet consequent toegepast.

In de RO wordt geconcludeerd dat het bouwplan voldoet aan het globale beleid en in de omgeving past. Dit beleid benoemt hoofddoelen zoals het behoud van groene wijken, identiteit van wijken en cultuurhistorie van de Vlietzone, maar toetsend beleid is vereist. Hoewel voldoende gemeentelijk toetsend beleid beschikbaar is, is dit nauwelijks meegenomen in de RO. Analyse toont dat het bouwplan aan veel criteria niet voldoet.

Voor klassieke wijken als Park Vronesteyn zijn ‘klassieke structuur met een overzichtelijk stratenpatroon’ en ‘strikte scheiding tussen voor- en achterzijde van de bebouwing’ voorgeschreven. Het gaat dan om het aanhouden van rooilijnen en straatprofiel waarbij de woning met de voorzijde is georiënteerd op de straat. Het bouwplan voldoet hier niet aan. Verder zijn bouw- en goothoogten voorgeschreven. Ook hieraan gaat het bouwplan voor de 2e woning (en ook de 1e woning) voorbij.

De paragrafen Villaparken en Vlietoevers uit de Welstandsnota zijn beide relevant voor het bouwplan voor de 2e woning. Maar de welstandsparagraaf ‘Villaparken’ is noch op de 1e, noch op de 2e woning toegepast. Beide woningen voldoen niet aan de criteria van deze paragraaf.

Er heeft geen cultuurhistorisch onderzoek plaatsgevonden voorafgaand aan de sloop- en nieuwbouwplannen. De welstandsparagraaf Vlietoevers verwijst naar de Cultuurhistorische Analyse Vlietoevers die dit onderzoek voorschrijft om richtlijnen te geven voor behoud van cultuurhistorische waarden. Het perceel en de oorspronkelijke woning kenden tal van cultuurhistorische waarden. Deze zijn niet in beeld gebracht en niet vertaald naar richtlijnen voor een nieuwe ontwikkeling met twee woningen.

De gemeentelijke stedenbouwkundige randvoorwaarden sturen op behoud van het groene beeld van de Vliet en van Park Vronesteyn. Maar de 2e woning heeft geen voortuin aan Park Vronesteyn en ook aan de Vlietzijde vervalt meer tuin dan nodig door de positionering van het bouwplan.

Het niet voldoen aan beleidscriteria heeft ingrijpende gevolgen, aldus BGSV. De karakteristieken van het villapark worden bepaald door het klassieke stratenpatroon, de oriëntatie van woningen op de straat, verwantschap in volume-opbouw en architectuurelementen. De 2e woning wijkt hier sterk vanaf.

Het bouwplan voldoet niet aan het straatpro!el en staat niet met de voorgevel, maar met de stenige zijgevel naar de straat. Dit verarmt het straatbeeld. Mogelijk ontstaat onduidelijkheid over bouwvoorschriften, omdat de voorzijde niet aan de straat grenst.

Het bouwplan ligt grotendeels buiten de rooilijn. Dit heeft negatieve consequenties voor omwonenden: voor de privacy, de zichtlijnen en voor de uitgangspunten bij uitbouw.

De 2e woning heeft geen voortuin. In plaats daarvan is er een oprit met twee opstelplaatsen voor auto’s. De verharding zal toenemen ten opzichte van de in de RO opgenomen verhardingsoppervlakten.

De 2e woning wijkt ruim 15% af van de voorgeschreven goothoogte en de 1e woning wijkt daar 30% van af. Dit is inclusief het verhoogde bouwpeil (voor beide woningen met 50 cm).

Afwijking van architectuurkenmerken: met de hoge goten op één lijn, de vlakke gevels, de symmetrische opbouw met grote ramen en Frans balkon is er geen sprake van ‘ingetogen voegen’. Dit doet afbreuk aan het karakter van de wijk.

Het verhoogde bouwpeil zal leiden tot wateroverlast bij buren bij forse neerslag. Uit de RO blijkt niet dat dit meegewogen is. De 2e woning veroorzaakt ernstige privacy-inbreuk voor de bewoners op nummer 20 en 22.

Het blijkt dat de cultuurhistorische waarden van de Vlietoevers worden genegeerd door het bouwplan. De 2e woning creëert wandvorming en haalt groen weg. Het perceel in Park Vronesteyn, aan de Vliet én op de grens met de cultuurhistorisch beschermde landgoederenzone. Herontwikkeling op deze plek vraagt daarom om een zorgvuldige inpassing die recht doet aan deze aspecten. Het nodige onderzoek heeft echter niet plaatsgevonden.

De oorspronkelijke woning paste zowel in de villawijk als in het Vlietbeeld. De 1e woning is monumentaal van karakter en detoneert in Park Vronesteyn. De 1e woning vindt, gezien vanaf de Vlietzijde, verwantschap met de landgoederenzone. Vanuit die gedachte wordt ten onrechte beredeneerd dat een 2e woning met vergelijkbare monumentale proporties goed past naast de 1e woning. Cultuurhistorisch gezien passen landgoederen echter in een ruime, groene omgeving met bijgebouwen zoals een koetshuis en een oranjerie. Het positioneren van de 1e en de 2e monumentale woning dicht naast elkaar langs de Vliet is daarom niet passend.