Nu het laatste verzoek om informatie over het Vlietland-dossier op basis van de Wet open overheid (WOO) door de gemeente is afgewezen, is het tijd de balans op te maken.

Het is 1 februari 2023. De gemeenteraad komt in een extra vergadering bijeen. Aanleiding vormt ‘onjuiste en onvolledige informatie’ die wethouder Bianca Bremer de gemeenteraad heeft verstrekt aangaande plannen voor de bouw van 222 recreatiewoningen in Vlietland.

In een brief aan de gemeenteraad van 9 december 2022 beweert de wethouder onder andere dat de provincie, eigenaar van Vlietland, zal ingrijpen als de gemeenteraad niet instemt met de bouw.

Op 25 januari 2023 laat de commissaris der koning, Jaap Smit, in een uitzonderlijke openbare brief weten dat de ‘aannames over de positie en handelwijze van de provincie’, zoals verwoord door de wethouder, onjuist zijn.

Er hangt een bespannen sfeer in de raadszaal. De wethouder heeft het moeilijk. Op de meeste concrete vragen blijft zij het antwoord schuldig. De oppositie stelt voor om een externe deskundige advies te vragen of de gemeenteraad nu wel, of niet, het bouwplan kan tegenhouden. Een ‘second opinion’. Coalitiepartij D66 gaat als eerste ‘om’. VVD en GBLV, die eerder nog aangaven dat de informatie van Bremer ‘helder en bevredigend’ was, volgen schoorvoetend.

In de dying seconds van de vergadering roept Wouter Jorissen (D66-fractieleider) dat er toch wel iets van begeleiding moet zijn van de adviesaanvraag. Het is al laat, men wil naar huis. Tussen neus en lippen door wordt een ‘begeleidingscommissie’ van de acht woordvoerders in het debat (van elke fractie één) samengesteld. ‘Ik sluit de vergadering’.

Er is geen instellingsbesluit van de gemeenteraad voor de commissie, zoals volgens de Gemeentewet wel zou moeten. Er is geen taakopdracht geformuleerd. Zelfs de samenstelling en het voorzitterschap worden niet geregeld.

Bewust door de voorstanders van het bouwplan? Of onbewust omdat de tegenstanders van dat voornemen er niet aan denken? Hoe dan ook, het blijken fatale missers.

De begeleidingscommissie komt voor het eerst op 7 februari bijeen. Besproken wordt wat men eigenlijk aan de externe adviseur gaat vragen. Aangezien er geen voorzitter is gekozen laat men dat over aan griffier Ita Joosten. Haar rechter hand, E. de Bruin, wordt griffier van de commissie.

Een dag eerder is al een whatsapp-groep Begeleidingscommissie Vlietland Noord gemaakt. Wie daartoe heeft besloten (de griffie?!), en waarom, blijft onbekend. Feit is dat alle berichten en gesprekken end-to-end worden versleuteld zodat niemand ze kan lezen of beluisteren, zelfs whatsapp niet.

Op 21 februari worden vijf advoctenkantoren geselecteerd aan wie een offerte wordt gevraagd. Wie de vijf heeft uitgekozen en op grond waarvan is onbekend. De vijf krijgen een pakket stukken: 1) een ambtelijk advies van de bestemmingsplanjurist van de gemeente P. Heijnen, 2) nuanceringen, voorstellen en aanvullingen over dat advies van huisadvocaat La Gro Geelkerken, 3) brief van Burgerinitiatief Vlietland met een voorstel om het bestemmingsplan waarin de woningbouw staat niet te behandelen en via een voorbereidingsbesluit een nieuw plan te maken, 4) overeenkomst inzake exploitatie en planschade, 5) overeenkomst inzake planontwikkeling en planschade.

De ‘second opinion’ is intern overigens omgedoopt tot ‘third opinion’. Formeel omdat het stuk van La Gro Geelkerken plots als ‘second opinion’ is bestempeld. Het ambtelijke advies is de ‘first opinion’ geworden. De naamsverandering zorgt voor verwarring bij alle betrokkenen en belangstellenden. Bewust?

Op 14 maart kiest de commissie uit de offerten voor het kantoor Hekkelman uit Nijmegen. Op 6 april laat mr. T. Lam weten het ‘leuk’ te vinden dat er voor Hekkelman is gekozen. Hij mailt meteen een aangepaste offerte waarin hij de hoofdlijnen schetst van zijn ‘opinie’.

Ondertussen is er in de gemeenteraad en daar buiten een discussie ontstaan wat het Raadhuis nu eigenlijk aan La Gro Geelkerken heeft voorgelegd. En wat die heeft geleverd. Alleen wat tekstuele aanpassingen en opmerkingen in de kantlijn, of veel meer? Zijn er concrete vragen aan de huisadvocaat gesteld en zo ja, welke?

B&W verklaren het verkeer met de huisadvocaat medio februari tot geheim. Wat La Gro leverde is verwerkt in de brief aan de gemeenteraad van december 2022. Een woordvoerster van wethouder Bremer meldt nog wel dat haar baas ook ‘beleidsopvattingen’ met La Gro heeft gedeeld. Dus, eigen inzichten waarop kennelijk ook is gereageerd. Maar ook dat valt onder geheimhouding. Het Burgerinitiatief Vlietland krijgt na een beroep op de WOO eenzelfde mededeling. Top secret.

Op 14 juni levert mr. T. Lam zijn concept advies aan de commissie. En wat blijkt? De gemeenteraad heeft mogelijkheden het bestemmingsplan waarin de bouw van de 222 woningen staat, tegen te houden. Waar een wil is, is een weg te vinden. Mogelijk zal dat wel leiden tot een schadeclaim zijdens Recreatiecentrum Vlietland (RCV, pachter van de grond) en/of ontwikkelaar DLR (onderpachter).

Het concept advies wordt bij de begeleidingscommissie gepresenteerd. Het wordt aan het begin van de vergadering uitgedeeld en na afloop weer ingenomen (op 20 juni komt het formeel binnen). Commissieleden begrijpen daaruit dat het ‘geheim’ is. Tot die geheimhouding is binnen de commissie nooit besloten. Er ontstaat dan ook een felle discussie over openheid. Die zal ook doorslaggevend blijken voor het vervolg.