Nu het laatste verzoek om informatie over het Vlietland-dossier op basis van de Wet open overheid (WOO) door de gemeente is afgewezen, is het tijd de balans op te maken.

Op 27 juni 2023 maakt Vlietnieuws officieel bezwaar – bij de Commissie voor bezwaarschriften – tegen de ‘afhandeling’ van verzoeken om informatie over stukken die bij de Begeleidingscommissie Vlietland aan de orde waren/zijn, en het interne functioneren van die commissie.

Uit de verstrekte informatie (zie De Cover op 2) blijkt dat er de nodige vragen zijn gesteld doch antwoorden ontbreken. Daaruit kan geconcludeerd worden dat er meer materiaal moet zijn. Een geheim whatsapp-groep met ‘maar’ 30 berichten over pietluttigheden is ook niet overtuigend. Overduidelijk blijkt dat er stukken niet zijn geleverd. Stukken waarvan nooit is besloten dat ze geheim waren. Bovendien strekt de geleverde informatie niet verder dan 30 april.

Richting B&W wordt bezwaar gemaakt tegen het geheim houden van het advies van huisadvocaat La Gro. De redenen die B&W daarvoor gebruiken deugen niet, zo wordt aangegeven. De communicatie tussen gemeente en La Gro wordt niet verstoord door openbaarmaking (er zijn immers meerdere vormen van communicatie mogelijk); het kan niet gaan om beleidsopvattingen want een externe jurist maakt geen beleid; persoonlijke details kunnen ‘zwart’ gemaakt worden; claims over mogelijke schade die door openbaarmaking zou kunnen ontstaan zijn onbewezen stellingen.

Vlietnieuws dient tegelijk nieuwe WOO-verzoeken in: om het materiaal van de Begeleidingscommissie tussen 9 mei (informatie ontvangen op eerste WOO-verzoek) en 9 juli (einde commissie), en om het volledige advies-Lam.

Uit de populaire versie die een ambtenaar maakt over het advies-Lam blijken overigens een drietal tegenstellingen. Zo staat erin dat de bouw niet in strijd is met het provinciale omgevingsbeleid terwijl een provinciale zienswijze op het bouwplan iets anders zegt. Ook meldt het stuk dat de bouw niet in strijd is met de gemeentelijke structuurvisie. In dat stuk wordt Vlietland echter niet genoemd. Tenslotte wordt gemeld dat de provincie gaat ingrijpen als de gemeenteraad de bouw afwijst. Sinds de brief van de commissaris der koning, Jaap Smit, van begin 2023 (zie Cover up 1) is duidelijk dat die bewering zo niet klopt.

Medio augustus wordt duidelijk dat commissievoorzitter Ita Joosten een politiek verleden in de VVD heeft. De partij die in Leidschendam-Voorburg voor het bouwplan Vlietland is. Daarnaast werkt ze voor een adviesbureau dat ‘overheden’ van dienst is, ook gemeenten en colleges van B&W. Het plaatst haar handelen in en rond de begeleidingscommissie in een ander daglicht.

Achter de schermen ontstaat een beweging om een nieuw besluit te nemen over het openbaar maken van het advies-Lam. Ondertussen zet wethouder Bremer haar kruistocht voor het bouwplan voort. De gemeenteraad kan door een voorbereidingsbesluit te nemen de bouw niet tegenhouden, claimt ze in september. Kort daarop: ‘De bouw staat niet ter discussie’.

Op 19 september plegen B&W de volgende coupe. Alle verzoeken om informatie over het Vlietland-dossier, van welke aard dan ook, worden opgevat als verzoeken op basis van de WOO tot opheffing van geheimhouding. Dat geldt voor alle liggende verzoeken, en alle toekomstige tot het moment dat er door de rechter onherroepelijk tot de bouw van de woningen is besloten. En ook al wordt door derden (zoals de gemeenteraad) besloten geheimhouding van een stuk op te heffen, dan wordt er alsnog een aparte afweging gemaakt of dat wel kan/mag.

Er is ook een nieuw besluit nodig inzake het vrijgeven van het combinatiestuk first/second/third opinion, het advies Lam en een rapport over planschaderisico (tot het laten maken daarvan heeft de begeleidingscommissie eind april besloten). De besluitvorming van 11 juli deugde niet omdat er werd gesproken over niet openbaar gemaakte stukken die tijdens de besloten gemeenteraadsvergadering waren behandeld. Doch formeel kon niemand weten waar het daarbij om ging.

Een week later wordt besloten het advies-Lam openbaar te maken. Net als het combinatiestuk van de drie opinies. De gemeenteraad accepteert echter stilzwijgend de insteek van B&W bij verzoeken om informatie. Inclusief de aparte afweging ook al is een document bevrijd van het etiket ‘geheim’. Vlietnieuws vraagt beide documenten desondanks meteen op.

Op 13 oktober wordt bekend dat B&W het ambtelijke juridische advies (first opinion) en de mening van huisadvocaat La Gro (second opinion) daarover niet openbaar hoeven te maken. De Commissie voor bezwaarschriften heeft in een door andere partijen, niet zijnde Vlietnieuws, gestarte procedure geoordeeld dat de gemeente zich terecht beroept op twee artikelen in de WOO om dat niet te doen.

Het betreft artikel 5.1 (bescherming van persoonsgegevens, het goed functioneren van de gemeente, onevenredige benadeling van onder andere economische en financiële belangen van de gemeente) en 5.2 (persoonlijke beleidsopvattingen bedoeld voor intern beraad).

Overigens heeft de commissie dat al op 5 oktober besloten. B&W nemen met vreugde kennis van de mening van de commissie. Voor Vlietnieuws gaat de deur daarmee feitelijk ook dicht. Dat blijkt ook bij de behandeling van door Vlietnieuws gedane verzoeken tot openbaarmaking. Ze falen bij de Commissie voor bezwaarschriften.