De natuur in Nederland staat onder druk. Het Nederlandse platteland was ooit rijk aan kruiden, vogels en insecten. Inmiddels zijn die steeds meer verdwenen door overbemesting, pesticiden en het rooien van heggen en hagen. In de stad vinden veel diersoorten tegenwoordig een betere leefomgeving dan buiten de bebouwde kom. Stedelijk groen is zelfs een toevluchtsoord voor hen geworden. En dat stedelijk groen bestaat niet alleen uit plantsoenen en bomen van de gemeente. In veel steden is het particuliere groen qua oppervlakte net zo groot als het openbare groen. Onze tuinen vormen samen een enorm ecosysteem.Het probleem is alleen: dat ecosysteem is aan het verstenen. Waar vroeger inheemse struiken stonden en bloemperken lagen, verschijnen steeds vaker terrassen, parkeerplaatsen op eigen terrein, en kunstgras. Maar zo’n betegelde tuin is doods: het bodemleven verdwijnt, terwijl een gezonde bodem juist de basis is van alle natuur. Ook vinden insecten, egels en vogels er geen voedsel of schuilplaats. En regenwater loopt niet meer goed weg.
En dan de planten die veel mensen nog wél neerzetten, vaak ook nog in potten en niet in de volle grond. Uitheemse soorten, en talloze planten uit bouwmarkt, tuincentrum of supermarkt, opgekweekt met pesticiden, bieden onze insecten weinig goeds. Terwijl inheemse planten als bijvoorbeeld een meidoornhaag, wilde ooievaarsbekjes, wilde marjolein en bloeiende klimop aan bijen en vlinders, en via hen ook aan egels en vogels, juist wel van alles bieden wat ze nodig hebben..
Gelukkig investeert ons gemeentebestuur nu met het Groenactieplan in meer biodiversiteit. Bermen worden bloemrijker, er komen meer inheemse bomen en onze oevers worden natuurvriendelijker. Maar als het particuliere groen hierbij achterblijft, blijft de winst beperkt. Een stad kan nog zulk biodivers openbaar groen hebben, als er in de omliggende tuinen geen leven is, stokt toch de ecologische keten. Alleen door ook natuurrijke tuinen op elkaar en op de openbare groenstructuur aan te sluiten ontstaat een voor voortplanting en genenuitwisseling van onze fauna voldoende groot ecosysteem.
Voor een radicale verbetering zullen wij die een tuin hebben daarom ook zelf aan de bak moeten. Iedere tegel die eruit gaat, helpt. Een haag in plaats van een schutting, een klein vijvertje, een boom, inheemse struiken en planten, een takkenril, een hoekje waar al het blad mag blijven liggen. Kleine ingrepen, grote impact. Want een egel en een vogel komen af op insecten, op bessen en op schuilplaatsen. Vogels trekken zich niets aan van kadastrale grenzen. Ook een egel loopt gewoon door, mits wij haar de doorgang niet versperren. Tegels eruit, leven erin. Het is een eenvoudige revolutie die we zelf kunnen beginnen — en misschien wel het belangrijkste wat wij zelf kunnen doen. En als u dat ook wilt en daarbij op zoek bent naar handige tuintips of als u ideeën wilt uitwisselen, kom dan vrijdagavond 21 november (inloop vanaf 19.00u) naar de door Stichting Duurzaam georganiseerde avond over ‘diervriendelijk tuinieren’ in de hal van het Raadhuis, Raadhuisplein 1 te Leidschendam. Er zijn interessante sprekers, en stands met praktische informatie. Aanmelden is niet nodig, toegang is gratis.
(Sander Wennekers)
