Verantwoordelijk wethouder Jeffrey Keus (GBLV) was in een beraad met gemeenteraadsleden over de Mall heel stellig: ‘het is de gemeente die het beleid bepaalt’.

Of de bestuurder dat zelf gelooft, is de vraag. Feit is dat de gemeente op het grondgebied van de Mall niets bepaalt.

Op 6 maart 2014 ondertekenden P.M. van Ostaijen (CDA, wethouder) en J.C. van Haaren (namens Unibail-Rodamco Nederlands winkels b.v.) een anterieure overeenkomst. Die voorzag in de ombouw van winkelcentrum Leidsenhage naar Mall. Dit na een ‘intentieovereenkomst’ uit november 2011.

In het stuk staat letterlijk: ‘In de herontwikkeling van het winkelcentrum is de rol van de gemeente privaat-rechtelijk beperkt tot die van verkoper van gronden gemeente’. Unibail-Rodamco betaalde daar 7 miljoen euro voor plus een plankostenvergoeding van 0,5 miljoen.

Feit is dat Unibail-Rodamco, later aangevuld met Westfield en verkort tot URW, op eigen grond kan doen en laten wat men wil. En die eigen grond omvat het hele gebied tussen Burgemeester Banninglaan, Noordsingel, vijver, Lavendel en Heuvelweg. De gemeente heeft daar geen zeggenschap (meer) over.

Omdat dit zo is kan de gemeente de Mall-eigenaar ook niet dwingen tot het bouwen van een bewaakte fietsenstalling op de hoek van Heuvelweg en Banninglaan; een project waar al een handvol jaren over gekissebist wordt. De gemeenteraad wil het, B&W willen het doch verder dan vriendelijk vragen aan URW komt men niet.

Ander voorbeeld: parkeren. Op Mall-grondgebied zijn 4000 parkeerplaatsen. Als die vol zijn doet URW niets. Hoogstens wordt aangegeven dat er geen plek meer is. Door de gemeente betaalde verkeersregelaars mogen vervolgens proberen automobilisten die toch bij het winkelcentrum willen parkeren, op andere gedachten te brengen. Met een verkeerschaos tot gevolg.

Volgens het Bestemmingsplan Leidsenhage uit 2015 had het aantal parkeerplaatsen bij de Mall 4300 moeten zijn. Dat werd echter op basis van een berekening voor de zaterdagen (inclusief dubbelgebruik) verlaagd naar 4000.

Bij het ‘oude’ Leidsenhage waren 2851 parkeerplaatsen. Het winkelcentrum omvatte toen 75.500 vierkante meter. Er waren 180 winkels. De Mall beslaat 116.000 vierkante meter en herbergt 235 winkels.

Deze cijfers tonen aan dat het wel fout moest gaan qua verkeersaanbod. Desondanks staat er doodleuk in het Bestemmingsplan uit 2015 dat de wegen rondom het winkelcentrum voldoende capaciteit hebben om ‘een goede verkeersafwikkeling te kunnen waarborgen’.

Als enig probleem werd de kruising Noordsingel/Weigelia (richting parkeerdek) genoemd. Doch dat zou ‘naar verwachting’ afnemen door meer parkeerplaatsen aan de Heuvelweg.

Knelpunten, zo stond in het Bestemmingsplan, werden alleen verwacht op de N14. Doch die waren al ‘geruime tijd’ bekend. Er werd op regionaal niveau aan een ‘oplossing’ gewerkt. De herontwikkeling van Leidsenhage ‘heeft geen grote invloed op deze knelpunten’.

Hoe anders liep het. De Mall trok, volgens URW, 15 miljoen bezoekers in 2024. Leidsenhage maximaal 7,5. Overigens weigert URW exacte bezoekcijfers te geven. Dit wegens ‘concurrentiegevoeligheid’.

Parkeren bij de Mall is nu gratis. Volgens de anterieure overeenkomst uit 2014 mag de Mall betaald parkeren invoeren. Alleen de eerste twee jaar na de opening moest het neer zetten van de wagen gratis blijven.

De Mall ging in 2021 open. Nu heeft URW het voornemen bezoekers die met de auto komen te gaan laten betalen. Een formele brief ter zake ligt er echter nog niet op het Raadhuis.

In het stuk uit 2014 staat: ‘Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente zal medewerking verlenen aan de invoering van de door Unibail voorgestelde wijze van parkeerregulering indien Unibail de invoering van het parkeerregulering voldoende heeft gemotiveerd, tenzij dit in redelijkheid niet van de gemeente kan worden verwacht en/of de door Unibail voorgestelde wijze van parkeerregulering niet in overeenstemming is met de gemeentelijke Parkeernota 2005 en/of de Nota Parkeernormen 2012. Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente zal haar desbetreffende besluit op basis van de wensen en bedenkingenprocedure van artikel 169 lid 4 Gemeentewet voorleggen aan de raad van de gemeente. Indien de raad van de gemeente aanbevelingen doet die tot aanpassing van de voorgestelde parkeerregulering kunnen leiden zullen partijen hierover nader overleg met elkaar voeren’.

De top van URW weet donders goed dat men met betaald parkeren klanten weg jaagt. Die gaan elders gratis parkeren. Dat ‘elders’ is in eerste instantie in de straten rond het winkelcentrum.

Nu is de parkeersituatie daar nu al onhoudbaar op drukke Mall-dagen met volle parkeerterreinen en -garage’s. De gemeente wil daarom ook vergunningparkeren invoeren. Per 1 september 2026 mogen alleen vergunninghouders (bewoners van de huizen in deze straten) daar parkeren. Zo moeten Mall-parkeerders geweerd worden. Het vergunningparkeren geldt alleen voor weekeinden en feestdagen gedurende een aantal uren per dag.

Of dat voor de Mall-directie genoeg is om over te gaan tot betaald parkeren is de vraag. Feit is dat men wacht op de gemeente. Die moet de eerste stap zetten in het ‘parkeerdossier’.

Op het Raadhuis vreest men de reactie van URW. Betaald parkeren daar noopt ertoe het vergunningparkeren uit te breiden, mogelijk permanent te maken. Extra investeringen; veel meer handhaving nodig dan de ene scanauto die nu voorzien is.

Geen wonder dat B&W nu inzetten op een nieuwe samenwerkingsovereenkomst met URW. Waarbij de gemeente ook geld wil zien van de Mall-eigenaar. Hoe naïef. URW heeft maar één belang en dat is het eigen belang. En dat alles op ‘eigen terrein’. Wat daar buiten gebeurt, is niet het pakkie an van URW.

Hoe de verhoudingen écht liggen bleek recent nog uit een persbericht van de gemeente over de aanpak van de voorziene verkeersdrukte rond de Mall in december. ‘De gemeente heeft URW extra ondersteuning gevraagd waaronder de inzet van een P+R om alles zo goed mogelijk te laten verlopen’.

‘De Mall heeft opties afgewogen en gekozen voor een communicatiecampagne ‘A little planning, lots of joy’ (vertaalt: ‘Een beetje plannen, heel veel plezier’). Er wordt met de campagne opgeroepen om de reis naar de Mall tijdig te plannen en te komen met de fiets, deelvervoer of OV. Zo kunnen bezoekers zonder vertraging en met veel plezier winkelen’.

De gemeente wikt, URW beschikt.