De kiezer in Leidschendam-Voorburg heeft gesproken. Zoals verwacht streden GBLV en VVD om de titel ‘de sterkte politieke partij’. De liberalen wonnen dit keer, ook al lagen ze in de voorspellingen achter GBLV. Zelfs nog tot laat gisteravond.

Astrid van Eekelen en haar kompanen juichen. Bij de formatie van een nieuwe coalitie krijgen de liberalen het voortouw. Toch zou de zege van woensdag wel eens een pyrrusoverwinning kunnen blijken.

De huidige coalitie van GBLV, D66, PvdA en GroenLinks slaagde er namelijk in hun machtspositie in de gemeenteraad te behouden. De vier partijen haalden tezamen 20 raadszetels; evenveel als men er nu heeft.

Het behoud lukte door winst van GBLV (8 naar 9 raadszetels) en GroenLinks (3 naar 4) alsmede zetelbehoud bij PvdA (3). Daarmee werd verlies van D66 (7 naar 4 zetels) opgevangen.

Dat GBLV (populisme) en GroenLinks (duurzaamheid) zouden winnen was verwacht. Dat de PvdA overeind bleef was een regelrechte verrassing. Gerekend werd op fors verlies voor de sociaaldemocraten, analoog aan het landelijke beeld.

De klap voor D66 kwam hard aan. De Democraten raakten ten opzichte van 2014 – de laatste gemeenteraadsverkiezing – bijna 30 procent van hun aanhang kwijt. En dat geeft te denken.

D66 voerde een kleurloze campagne. Binnen B&W viel men ook niet op. Scoren op het thema ‘onderwijs’ lukte niet, ook al leverde de partij de wethouder die daarvoor verantwoordelijk is. Van de andere kant is de lokale invloed op onderwijs, buiten het bouwen van de benodigde scholen, ook gering.

Het CDA behield in het kielzog van de VVD de eigen positie: vijf raadszetels. Al nam het stemmenpercentage wel toe: 1,9 procent meer dan in 2014.

De christendemocraten hamerden, zeker in het laatste deel van de campagne, op dezelfde onderwerpen als de VVD: het afvalprobleem, een nieuwe brug over de Vliet, de bereikbaarheid, het parkeren. En dat legde hen geen windeieren, gezien de uitslag.

Terug naar de winnaar VVD. Die partij zag de eigen aanhang met zo’n 3 procent toenemen naar 25,8 procent. GBLV daarentegen bleef steken op 23,7 procent, nauwelijks meer dan vier jaar geleden (23,5 procent). Een kleine waarschuwing aan het adres van lijsttrekker Hans Peter Klazenga; de magie van GBLV raakt haar glans kwijt.

Een dag na de slag om de kiezer kunnen de partijen hun koers in de komende onderhandelingen voor de vorming van een nieuwe coalitie en een college van B&W gaan bepalen. Om terug te keren in het Raadhuis zal de VVD partijen uit de huidige coalitie moeten losweken. Samen met bondgenoot CDA komt men immers maar op 14 vertegenwoordigers in de gemeenteraad: vier te weinig voor een meerderheid.

De kans dat het de VVD zal lukken de huidige coalitie open te breken is klein. Heel klein. Het kwartet betrokken partijen heeft immers al aangegeven gezamenlijk door te willen gaan. En de kiezer heeft hen daarvoor het mandaat gegeven. Zelfs met een hogere opkomst: 57,3 procent tegenover 55,7 procent in 2014.

Nu kan er ‘geformeerd’ gaan worden. Dat proces start morgen. Ondertussen blijven B&W gewoon zitten en wordt er verder beleid gemaakt. En dat met een grotendeels vernieuwde gemeenteraad. Op grond van de uitslag van woensdag krijgt de raad 20 nieuwe leden. Op een totaal van 35.

Er gaat dus heel wat kennis en kunde verloren. Een fenomeen waar ook een introductiecursus van een paar weken niet tegenop kan. Het zal extra inzet vergen van de ervaren ‘oude’ rotten om het samenspel van gemeenteraad en B&W goed te laten verlopen in het belang van de inwoners. De toekomst zal het leren.