Dacht u dat de sluiting van de spoedeisende hulp (SEH) en de huisartsenpost in ziekenhuis Antoniushove op 24 april 2017, een besluit van de ziekenhuisgroep HMC was? Dan heeft u het mis. De sluiting werd afgedwongen door de zorgverzekeraars.

Zorgverzekeraars contracteren zorg voor hun verzekerden. Daarbij letten zij volgens insiders vooral op de prijs. Zorgaanbieders, dus ook ziekenhuizen, hebben baat bij die contracten. Zij weten zich verzekerd van de afname van hun ‘product’ en van inkomsten.

Indien een zorgverzekeraar de zorg niet koopt – dus er geen contract voor afsluit – betekent dit niet alleen onzekerheid voor de aanbieder. Het betekent ook dat de patiënt die de zorg toch gebruikt een groter deel van de kosten zelf moet dragen. Omdat dat onaantrekkelijk is, zullen patiënten afhaken en neemt de vraag naar deze zorg af.

Omdat verzekeraars op de centen letten kijken ze, behalve naar het aanbod, ook naar de vraag aan zorg in een bepaald gebied. HMC kende voor de ingreep bij Antoniushove drie SEH’s: in Leidschendam-Voorburg alsmede in de ziekenhuizen Bronovo (Behoordenhout Den Haag) en Westeinde (Den Haag-centrum).

Dat was volgens de verzekeraars te veel. Dus gaven zij aan niet langer te willen betalen voor de SEH in Antoniushove, noch de huisartsenpost. Omdat HMC die kosten ook niet zelf wilde dragen, ging de boel in Leidschendam-Voorburg op slot. Patiënten moesten voortaan naar Bronovo of Westeinde.

Dat het allemaal zo gaat komt door de zogenoemde ‘marktwerking’ in de gezondheidszorg, zo’n tien jaar terug door de rijksoverheid ingevoerd. Die is erop gebaseerd dat door onderlinge concurrentie de kwaliteit van de zorg omhoog gaat, en de prijs omlaag. Die lagere prijs zou zich dan moeten vertalen in een dalende premie voor de ziektekostenverzekering.

Het is een sprookje gebleken. Er zijn vier grote zorgverzekeraars ontstaan (Achmea, VGZ, CZ en Menzis) die samen 87 procent van de markt in handen hebben. Zij bepalen feitelijk wat er in de zorg gebeurt. Zonder enige democratische controle.

Vanuit de politiek is er een voortdurende druk om de kosten van de zorg te verlagen. Van de andere kant stijgen die kosten door nieuwe medicijnen, nieuwe apparatuur en omdat we met z’n allen alsmaar ouder worden. We leven dus langer en gebruiken daardoor meer zorg.

De premies gaan zo omhoog in plaats van omlaag. En de miljarden die de verzekeraars in kas hebben willen zij niet aan een premieverlaging besteden. Dat geld willen zij oppotten voor ‘onvoorziene’ tegenslagen. Bovendien vrezen ze dat een lagere premie zal leiden tot meer vraag naar zorg.

Vorige week werd bekend dat HMC zich beraadt op de toekomst van de drie ziekenhuizen die men heeft. Bronovo zou moeten sluiten, Antoniushove mogelijk ook. Ook hier zitten de verzekeraars achter. Zij willen niet meer betalen voor doublures in de zorg. Zeker niet binnen een straal van 4 (Westeinde-Bronovo) tot tien (Westeinde-Antoniushove) kilometer.

Dus worden afdelingen samengevoegd en gesloten. En als dat er genoeg zijn, kan net zo goed het hele ziekenhuis dicht. Wat resteert zijn poliklinieken waar patiënten voor de meest gangbare aandoeningen nog terecht kunnen. Let wel: alleen in en uit lopen want écht behandelen gebeurt elders (in het Westeinde).

De oude hoogbouw van Antoniushove staat al jaren leeg. Kost alleen geld. Sloop ook, maar dat zijn éénmalige kosten. De moderne voorkant kan omgezet worden in een polikliniek; de eveneens nieuwe achterkant is al een gespecialiseerde kankerkliniek. Die blijft sowieso bestaan.

Is het vreemd wat HMC overweegt? Nee, kijk maar naar het Diaconessenhuis in Voorburg. Van gewoon ziekenhuis naar polikliniek met verpleegafdelingen. Om in 2021 omgezet te worden in een nieuw te bouwen polikliniek. Het oude ziekenhuis gaat dan tegen de vlakte.

Rest de vraag waar de patiënt blijft in dit hele verhaal. Simpel: nergens. Toen SEH Antoniushove en de huisartsenpost dreigden dicht te gaan kwam de lokale politiek in het geweer. Men sprak met HMC en de verzekeraars, bood een petitie aan bij de Tweede Kamer en benaderde de minister van volksgezondheid.

Het resultaat was 0,0. De landelijke politiek verwees naar HMC en de verzekeraars. En die beide partijen claimden dat het niet anders kon. Maar, de zorg voor de inwoners van Leidschendam-Voorburg ging er echt niet op achteruit, zo luidde de verzekering.

De betrokken patiënten weten wel beter. Liever gezegd: slechter, want de zorg is op geen stukken na meer wat die was. Alleen worden zij niet gehoord. Is er niemand die naar hun ervaringen vraagt of suggesties wil horen hoe het beter kan.

Natuurlijk niet, want dat kost geld. En de patiënt zelf wil of kan niet meer betalen. Dan is de rekensom snel gemaakt. Lang leve de marktwerking waarbij de zorgverzekeraars bepalen wat er gebeurt, van het geld dat de verzekerden via hun premies inleveren. Wettelijk verplicht (basisverzekering) ook nog.