DBFMO: weet u waar dat voor staat? Het is het symbool van een contractvorm. De vijf letters staan voor design (ontwerp), build (bouw), finance (financiering), maintain (onderhoud) en operate (bedienen of te wel exploiteren).

Onder de vorige coalitie sloot de gemeente – wethouder Frank Rozenberg – zo’n contract met Slim Scholen Bouwen (SSB) uit het Brabantse Veldhoven voor de bouw van het Stompwijkse Kulturhus. Een voor Nederland uniek contract, zo meldde SSB. En met een looptijd van maar liefst dertig jaar.

Deze week werd bekend dat SSB het faillissement heeft aangevraagd. Vlak voordat het Kulturhus zou worden opgeleverd (1 juli). Volgens topman Kees Meijnen leidden kostenstijgingen tot zodanige tekorten dat het bedrijf die niet meer kon opvangen.

Dat verhaal van die kostenstijgingen hoorden wel al eerder. Eind 2017 om precies te zijn. Toen stak de gemeente 720.000 euro extra in de bouw van het Kulturhus. Door de aantrekkende economie waren personeels- en materiaalkosten geëxplodeerd, zo werd toen aangegeven. En SSB kon daar niet mee omgaan.

Vreemd want volgens een DBFMO-contract wordt de uitvoering van de werken afgestemd op de gebruiksfase om zo de risico’s te kunnen beheersen. Bovendien worden de risico’s door deze aanpak daar gelegd waar ze thuis horen: bij de bouwer.

Tenminste, dat stelt de gemeente in een verdediging van een DBFMO-contract. Eind 2017 gold dat alles kennelijk plots niet meer want SSB droeg de risico’s niet. Men legde ze bij de gemeente neer. En die betaalde braaf.

De gemeenteraad ging akkoord want de gemeenteraadsverkiezing van maart 2018 naderde en niemand wilde het op zijn geweten hebben het Kulturhus, en daarmee de droom van de Stompwijkse kiezers, de nek om te draaien.

De ellende ging echter verder. SSB wilde niet opdraaien voor een ontdekte bodemvervuiling. Dus betaalde de gemeente dat maar. Vervolgens liet SSB weten de buitenruimte rond het Kulturhus niet te kunnen inrichten. Dus doet de gemeente dat. En nu staat er nog een onlangs afgebrande Maerten van de Veldeschool die gesloopt moet worden. Zou SSB doen maar dat mag de gemeente nu opknappen.

Al met al staat de gemeentelijke rekening nu al op 4,2 miljoen euro (exclusief sloop); tendens stijgend. Ooit werd gerekend met 3 miljoen euro als rekening voor het Kulturhus. Er is dus al 40 procent op gekomen.

SSB zelf werd kort voor het tekenen van het contract met de gemeente opgericht: 1 maart 2017. Eigenaren zijn twee b.v.’s: Stiels b.v. uit Veldhoven (groothandel in bedrijfsmeubels, eigendom van Lars van den Hoorn beheer) en Aros 1 holding b.v. uit Giessenburg (actief in duurzame daken, eigendom van Dick Groenenberg en zijn vrouw). Diezelfde Dick Groenenberg zit ook in de leiding van SSB. Stiels b.v. zit op hetzelfde adres als SSB. Kees Meijnen is er, naast zijn functie bij SSB, commercieel directeur.

SBB kende een startkapitaal van 120 euro. De laatste jaarrekening (over 2017) beloopt 233.390 euro met een negatief eigen vermogen van 3341 euro. Op de site van het bedrijf staat één project: het Kulturhus in Stompwijk. Een miljoenenproject.

Blijft de vraag hoe het zo heeft kunnen lopen. Het contract tussen de gemeente en SSB is formeel geheim. Wethouder Bianca Bremer wilde de gemeenteraad eind 2017 ook geen inzicht in de cijfers geven.

Waarom er voor SSB is gekozen is onduidelijk. Het lijkt erop dat er ook niet goed naar de onderneming en de structuur ervan gekeken is. Het bedrijf zelf omschrijft zich als volgt: ‘Slimscholenbouwen b.v. is geen bouwbedrijf maar organisator van de leeromgeving van de toekomst’.

Tijdens de rit is SSB niet aan het contract gehouden. De risico’s kwamen immers niet bij het bedrijf terecht maar bij de gemeente. Hoe de controle van gemeentekant is geweest staat in de sterren geschreven. Ingegrepen is er in elk geval niet.

Zelfs heel recent heeft SSB nog getracht de financiële problemen op de gemeente af te wentelen. Alleen ging die vlieger niet op, mede vanwege ‘politieke’ redenen, aldus Kees Meijen.

Het zou goed zijn als de gemeenteraad de hele gang van zaken eens diepgaand onderzocht, ook al om lering te kunnen trekken voor toekomstige gemeentelijke bouwprojecten.

En wat het Kulturhus betreft: dat zal op kosten van de gemeente afgerond moeten worden. De zoveelste financiële tegenvaller. Het geld zal de gemeente waarschijnlijk nooit meer terug zien. Bij een faillissement van SSB wordt Leidschendam-Voorburg schuldeiser. Maar dat betekent ook aansluiten in de rij waarbij de rijksoverheid (belastingen, sociale premies) voor gaat.