Dat het de gemeente in financiële zin niet goed gaat, is al langer bekend. De huidige coalitie van VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP wist bij de start al dat er rode cijfers werden geschreven. Niet alleen in 2018 maar ook in alle jaren die er nog aankwamen.

Maatregelen nam men destijds niet. Sterker nog: men voerde de uitgaven nog op door nieuw beleid, het ‘merkteken’ van de nieuwe ploeg. Dat de tekorten daardoor nog verder opliepen deerde kennelijk niet.

Eind 2018 bleek al dat er bezuinigd moest gaan worden. Voor 2019 durfden de vier partijen dat niet aan, maar voor 2020 en latere jaren werd per jaar voor 2,2 miljoen euro aan besparende maatregelen nodig geacht.

Welke? Dat lieten B&W in het midden. Op verzoek van de gemeenteraad gingen ambtenaren wel een lijst met mogelijkheden maken. Die lag er dus begin dit jaar. Het werkdruk vormde de basis voor nader overleg met de fracties in de gemeenteraad (achter gesloten deuren) en de individuele wethouders.

Nu ligt er dan de zogenoemde Kadernota die aangeeft wat er de komende jaren in financiële zin moet gebeuren. Het gaat, zo blijkt, financieel nog slechter dan gedacht. De bezuiniging van 2,2 miljoen euro is opgevoerd naar 2,8 miljoen euro.

Dat weerhoudt de coalitie er echter niet van om jaarlijks toch weer voor 670.000 tot 920.000 euro aan nieuw beleid uit te geven. Daarnaast is er nog een post ‘exogene en autonome ontwikkelingen’ waaronder allerlei uitgaven staan die helemaal niet zo exogeen (van buitenaf opgelegd) zijn, maar zelf bepaald. Daarbij staan bedragen van 3,1 miljoen euro teruglopend naar 0,4 miljoen in 2023.

B&W nemen verder een loon- en prijsstijging voor lief die jaarlijks 4 miljoen euro opslokt. Dat terwijl men met name de loonontwikkeling had kunnen beïnvloeden door een vacaturestop bij de eigen ambtenaren in te voeren, dan wel het aantal ambtenaren te verminderen. Niet dus.

Daarentegen worden de lasten voor de burger wel met zo’n 1 miljoen euro verhoogd. Alsof de burger er iets aan kan doen dat ze op het Raadhuis een gat in de hand blijken te hebben. De lastenverhoging wordt als ‘eerlijk’ verkocht want de burger heeft nu voordeeltjes. Zoals geen btw op de rioolheffing en een in vergelijking met buurgemeenten lage hondenbelasting.

Nu heeft de burger niet zélf beslist over de btw op de rioolheffing, dat deden de lokale politici. En een hondenbezitter woont niet in een buurgemeente maar hier. Dat alles brengt de coalitie niet op andere gedachten terwijl die toch bestaat uit partijen die lastenverlichting beloofden. Maar dat was voor de gemeenteraadsverkiezing van maart 2018, toen het binnen halen van stemmen nog eerste gebod was.

Ondanks dit alles is de coalitie echter toch genoodzaakt een greep te doen in de financiële reserves van de gemeente om in 2023 een sluitende begroting te kunnen presenteren. Dit ondanks de belofte dat die greep in de kas na 2019 zou stoppen.

Uit de Kadernota blijkt dat er in 2020 nog eens 9,1 miljoen euro uit de reserves wordt gehaald; in 2021 is dat 4,1 miljoen, een jaar later opnieuw 1,4 miljoen. Pas in 2023 stopt dit gegraai. Al met al ‘verdwijnt’ er zo 14,6 miljoen euro aan gemeenschapsgeld.

En dan te bedenken dat de coalitie ook nog eens een eis van de gemeenteraad (unaniem uitgesproken, dus ook met de stemmen van de vier coalitiepartijen) dat de gemeente minstens 30 procent van de rekeningen uit eigen zak (dus niet met geleend geld) moet kunnen betalen, negeert. Dat lukt nu maar bij 26 procent van de nota’s.

VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP gokken in de Kadernota op extra inkomsten door de verkoop van aandelen in energiebedrijf Eneco om het financieel allemaal rond te breien. Die verkoop is voor 2020 ingeboekt ter waarde van 80 miljoen euro.

Nu is nog helemaal niet zeker dat die verkoop doorgaat, in 2020 tot stand komt en inderdaad dat bedrag oplevert, maar dat deert de partijen niet. Door de gok kunnen zij afzien van zware bezuinigingen op allerlei zaken die de burger écht raken. Zoals maatschappelijke voorzieningen.

Nu kan men pronken met het feit dat die overeind blijven ondanks het hanteren van het rode potlood in de financiële boekhouding. Een op drijfzand gebaseerde voorstelling van zaken. Waarbij de coalitie ook geen plan-B heeft voor als het anders loopt.

Ooit lag er een concept, ook bij de coalitiepartijen, om de opbrengsten van de Eneco-aandelenverkoop in drie delen te gebruiken: afbouw schulden; opbouw reserves; beleidszaken.

Dat laatste onderdeel is nu plots verdwenen. Ook de vraag waarom je bezuinigt en de lasten voor de burger verhoogt terwijl je geld genoeg hebt om daar van af te zien, wordt niet beantwoord.

Of zou de coalitie toch vrezen dat het in financiële zin straks allemaal niet zo loopt als nu voorspeld? In de Kadernota staan minstens tien beleidsterreinen waarbij het Raadhuis ‘risico’s’ (in financiële zin) ziet. Miljoenenrekeningen – lees tegenvallers – dreigen. Wat zei verantwoordelijk wethouder Jan-Willem Rouwendal ook al weer? ‘Ik heb niet het gevoel dat wij de wedstrijd al hebben gewonnen’. Waarvan akte.