Dat de gemeente in de rode cijfers zit, is genoegzaam bekend. Alleen door bezuinigen, ombuigen, lastenverhogingen, het putten uit financiële reserves en het rekenen met geld dat er nog niet is (verkoop Eneco-aandelen) weet de coalitie een op papier sluitende begroting te presenteren. Overigens pas in 2023.

Dit alles terwijl VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP weten dat het financiële plaatje verder verslechtert en dat de ‘sluitende begroting’ wel eens een waanbeeld zou kunnen blijken te zijn.

Wie gedacht had dat de fractieleiders van de coalitiepartijen bij de bespreking van de zogenoemde Kadernota 2020-2023 in de gemeenteraad, talloze voorstellen hadden gedaan om het financiële drama te keren, kwam bedrogen uit. Geen ideeën, alternatieven, suggesties, oplossingen.

Sterker nog, in een debat dat zou moeten gaan over de centen – liever gezegd: het ontbreken ervan – , ging het over hele andere dingen. Alsof men het financiële spookbeeld wilde doen vergeten. Kop in het zand en hopen dat het allemaal overwaait.

Het was GBLV-fractieleider Frank Rozenberg die B&W vergeleken met een verslaafde gokker die alsmaar geld in de gokkast blijft gooien in de hoop ooit eens de jackpot te winnen en zo in één klap uit de problemen te komen.

Het zal niet gebeuren. Tering naar de nering zetten is er bij deze coalitie niet bij. De vraag is waarom niet? Daarvoor moeten we terug naar de ontstaansgeschiedenis van de coalitie. Destijds claimde men de gemeentelijke uitgaven te moeten verhogen voor ‘nieuw’ beleid. Daarop was men immers gekozen, zo beweerden vertegenwoordigers van de betrokken partijen.

Dat er geen kiezer was die bij het stemmen dacht aan miljoenen extra uitgaven, gecombineerd met een gebrek aan kennis over de tekorten die er toen al binnen de gemeentelijke financiën waren, begrijpt iedereen. Alleen wilde de coalitie daar niet aan. Men ging op de eigen stokpaardjes zitten.

Daarbij komt dat de meerderheid van de coalitie zo broos is (één raadszetel) dat men zich geen vrijheden kan veroorloven. Iedereen moet binnen boord blijven. Dan is niet bewegen handiger dan moedige stappen zetten. Want bij dat laatste kun je wel eens brokken maken. Brokken die leiden tot de val van de coalitie.

Bij de formatie van het gemeentebestuur nu dik een jaar geleden bleek al hoe moeilijk het was een werkbare combinatie te vinden, met name door de tegenstelling VVD-GBLV en de aversie die ook elders jegens GBLV bestaat. D66 voelde zich bovendien als verliezer bij de stembusgang niet geroepen weer deel te gaan uitmaken van B&W.

Door een switch van de PvdA van links (samen met GBLV, D66 en GroenLinks) naar rechts (VVD, CDA, ChristenUnie-SGP) werd de huidige combinatie mogelijk. En was meteen de relatie met GBLV, waar men zich verraden voelde, ook verpest.

Een val van de huidige coalitie kan alleen als CDA en/of ChristenUnie-SGP het kwartet als dan niet gedwongen verlaten. Om vervangen te worden door D66 en GroenLinks.

Geen wonder dat de oppositie in het debat alle pijlen richtte op de in hun ogen zwakste schakel binnen B&W: CDA-wethouder Juliette Bouw. Zij staat symbool voor de miljoenentekorten in de jeugdzorg en het debacle rond een nieuwe Vlietbrug.

Toen CDA-fractieleider Fred Duyn voorstelde een commissie uit de gemeenteraad in de stellen die mee moest denken om de problemen in de jeugdzorg op te lossen was Jacco van Maldegem (D66) er dan ook als de kippen bij dat als een ‘motie van wantrouwen’ jegens Bouw uit te leggen. Lekker stoken, heet dat dan.

Bij een val van de coalitie lijkt echter de wens de vader van de gedachte. Tenzij de VVD ineens een draai naar links zou maken. Maar dat zit er niet in. Zeker niet als men partijgenoten (gemeenteraadslid Bart Eleveld) publiekelijk afvalt om de coalitie te ‘redden’.

Jeroen van Rossum (GroenLinks) stelde terecht dat de coalitiepartijen, of hun wethouders, er niet zitten voor elkaar of de mooie baan, maar om de belangen van de gemeente en alle inwoners te dienen. Hij riep de dames en heren op in de zomer eens goed te gaan nadenken over de toekomst.

Een mooie oproep die echter aan dovemansoren is gericht. Nog een kleine drie jaar, dan zijn er weer verkiezingen. Zucht.