B&W hebben de meerjarenbegroting 2020-2023 gepresenteerd. ‘Versneld op weg naar een positief resultaat’ meldt het bijbehorende persbericht. Opvallend genoeg staat er geen cijfer in datzelfde persbericht. Achteraf maar goed ook, want zo positief is het plaatje helemaal niet.

Dat de gemeente financieel gezien in de problemen zit is al enige tijd bekend. Zelfs al bij de start van de huidige coalitie (VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP) stonden er alleen maar rode cijfers in de gemeentelijke boeken.

Dat weerhield de coalitie er echter niet van de uitgaven nog maar eens te verhogen. De financiële reserves werden aangesproken om de gaten in de financiële huishouding te dichten.

Hoe hoog de nood was gestegen bleek eerder dit jaar. Voor de periode 2020-2023 werden eerst bezuinigingen van 2 miljoen euro aangekondigd. Later werd dat 2,8 miljoen en korte tijd daarna zelfs 3,8 miljoen.

In mei presenteerde verantwoordelijk wethouder Jan-Willem Rouwendal (financiën) een bezuinigingspakket van 2,8 miljoen euro. Binnen de gemeenteraad gingen de coalitiepartijen daarmee akkoord.

In de nu gepresenteerde meerjarenbegroting zitten de toen afgesproken maatregelen ook opgesloten. Behalve een korting van 40.000 euro per jaar op het leerlingenvervoer. Die is onder druk van ChristenUnie-SGP geschrapt.

De één miljoen euro verschil tussen 2,8 en 3,8 miljoen euro laat Rouwendal voor wat die is. Deze bezuiniging wordt niet door maatregelen gedekt. Waarom? Omdat de wethouder er op grond van een bericht van het ministerie van Binnenlandse Zaken van uitgaat dat de gemeente tegen die tijd (2022/2023) meer geld van de rijksoverheid krijgt.

Dat Rouwendal zo handelt is echter uiterst speculatief. Binnenlandse Zaken maakt meerdere keren per jaar circulaires voor de gemeenten waarin staat wat zij financieel van het rijk mogen verwachten. Die cijfers vliegen heen en weer. Soms is het meer, soms is het minder geld. Meestal dat laatste.

Om er op grond van een berekening in september 2019 van uit te gaan dat de gemeente in 2022/2023 meer geld van het rijk krijgt, is gewaagd. Om niet te zeggen naïef, zeker op grond van de ervaringen met Binnenlandse Zaken. Het wordt nog opvallender in de wetenschap dat Rouwendal ook voor 2020 en 2021 rekent met meer geld van Binnenlandse Zaken om zijn begroting ‘rond’ te krijgen.

Maar er zitten meer opmerkelijke zaken in de begroting. Zo vervallen na 2020 uitgaven voor economisch beleid, voor evenementen, voor de schuldsanering. Terwijl in de begeleidende tekst staat dat er nieuw beleid voor in de plaats komt, zonder daarvoor een bedrag in te vullen. Dat heet ‘je rijk rekenen’: de bezuiniging inboeken, de uitgaven niet.

Dat ‘rijk rekenen’ doen B&W ook op grotere schaal. Namelijk voor begrotingstekorten te ontdoen van ‘éénmalige mee- en tegenvallers’ om zo tot een veel lager ‘blijvend’ begrotingstekort te komen. En dat als maatgevend te bestempelen.

Zo wordt een tekort van negen miljoen euro in 2020 teruggebracht tot twee miljoen. En een tekort van 0,2 miljoen in 2023 omgezet in een overschot van 1,9 miljoen euro. Wat er gebeurt als het bij de ‘éénmalige mee- en tegenvallers’ tegen zit, laat zich raden.

Nog afgezien van financiële risico’s die in de meerjarenbegroting op zo’n 20 miljoen euro worden becijferd. Maar, geen nood, ook die worden kunstmatig (door kansberekening) teruggebracht naar elf miljoen euro.

Met de financiële reserves van de gemeente – die in 2020 vast worden opgehoogd met 80 miljoen euro uit de verkoop van aandelen in energiebedrijf Eneco daar waar nog niet vaststaat dat die verkoop doorgaat en voor dat bedrag – moet dat allemaal behapbaar zijn.

Het is een meerjarenbegroting gebaseerd op drijfzand. In 2015 kende de gemeentelijke begroting nog een overschot van elf miljoen euro. Sindsdien ging het bergafwaarts. Inmiddels staat de teller op een tekort van zeven miljoen euro dit jaar.

Tussen 2015 en nu werden bovendien de financiële reserves van de gemeente herhaaldelijk voor miljoenenbedragen aangesproken (over de periode 2020-2023 weer voor bijna 15 miljoen euro) en gingen de lasten voor de inwoners omhoog. Daar waar lastenverlichting door alle politieke partijen werd beloofd.

Om dan een wethouder van financiën te horen zeggen dat de gemeente financieel gezond is en blijft, doet denken aan mensen die in sprookjes geloven. Jan-Willem Rouwendal weet wel beter. De gemeente voldoet nu niet aan het keurmerk van financieel gezond zijn (minstens 30 procent van de rekeningen uit eigen middelen kunnen betalen) en haalt dat de komende jaren alleen door de 80 miljoen Enecogeld uit de reserves mee te tellen. Zoals gezegd: drijfzand.