De eigen financiële mogelijkheden en het eigen netwerk gaan een rol spelen bij de vraag of een inwoner gemeentelijke steun krijgt. Dat blijkt uit een leidraad die een werkgroep van gemeenteraadsleden heeft opgesteld over een aanscherping van het zogenoemde Sociaal Kompas.

Het Kompas vormt de basis voor het beleid in het ‘sociaal domein’: inspanningen die de gemeente verricht rond werk, participatie en zelfredzaamheid, zorg en jeugd, op basis van de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO), de Participatiewet, Jeugdwet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening.

De werkgroep schrijft: ‘We zetten erop in dat onze ondersteuning zoveel als mogelijk terecht komt bij hen die dat het hardst nodig hebben. Mensen die krap bij kas zitten, of een klein netwerk hebben, zullen onze hulp harder nodig hebben dan mensen die juist een ruime beurs hebben en/of een groot netwerk dat ze kan ondersteunen’.

‘Bij zelfredzaamheid wordt ook de financiële zelfredzaamheid van mensen meegewogen. We stellen voor specifieke regelingen spelregels op die inwoners bevragen op de eigen mogelijkheden. Mensen die redelijkerwijs de ondersteuning van de gemeente niet nodig hebben, omdat ze zelf prima in staat zijn dat te organiseren, krijgen geen of minder prioriteit voor beschikbare voorzieningen, waar dat geen (wettelijke) zorgplicht betreft’.

‘Tegelijkertijd blijven we weg van inkomenspolitiek, waar het alleen het inkomen een beoordelingscriterium is. Daartoe is de gemeente niet het orgaan. De leidende vraag blijft daarom in hoeverre men zelf in staat is de eigen knelpunten op te lossen en waar de gemeente bij moet springen om dat mogelijk te maken. Mensen enkel weren van voorzieningen omwille van hun vermogen of inkomen streven we niet na’.

‘We kijken realistisch naar de netwerken van mensen; een netwerk dat zwak of afwezig is, kan niet worden ingezet. We forceren mensen daarom niet om hun netwerk te versterken of te overvragen. We verwachten wel van mensen dat zij, mogelijk geholpen door de gemeente, eraan werken hun netwerk te versterken’.

Verantwoordelijk wethouder Floor Kist gaf eerder dit jaar aan het Sociaal Kompas te willen aanscherpen. Volgens hem waren doelen en doelstellingen te vaag en werd ook niet goed nagegaan of die gehaald waren en wat de eventuele consequenties dan zouden moeten zijn.

De gemeenteraad gaf aan in dat proces een rol te willen spelen. De werkgroep onder leiding van Jeroen van Rossum (GroenLinks) was daar een uitvloeisel van. De leidraad is bedoeld voor de ambtenaren die het nieuwe Sociaal Kompas nu moeten gaan opschrijven.

De werkgroep stelt verder voor de gemeentelijke hulp anders in te richten. De gemeente moet de zorg voor de inwoner niet overnemen maar hem in staat stellen zichzelf te helpen. Er wordt dus ingezet op preventie in plaats van hulp en zorg. Zijn hulp en zorg toch nodig dan is dat tijdelijk totdat de inwoner zichzelf (weer) kan redden.