Dit jaar is het 400 jaar geleden, dat molen De Vlieger in Voorburg werd gebouwd. Dat zal worden gevierd met onder andere de uitgave door de Historische Vereniging Voorburg van een boek over de geschiedenis van deze molen. Vooruitlopend op de jubileumviering heeft molengids Wim van Horssen in de afgelopen maanden in Vlietnieuws het een en ander over molen De Vlieger verteld. In deze laatste aflevering gaat de molen weliswaar met pensioen, maar begint hij een nieuw leven als monument.

Ook nadat in 1872 een stoomgemaal was geplaatst, kon de Veen- en Binkhorstpolder nog niet droog worden gehouden zonder de twee windmolens: de Nieuwe Veenmolen in de Veenpolder en molen De Vlieger in de Binkhorstpolder. Pas toen in de jaren veertig van de vorige eeuw de capaciteit van het gemaal aan de Van Woudekade drastisch werd verhoogd, werden deze windmolens overbodig. Molen De Vlieger werd als gevolg daarvan in 1952 overgedragen aan de Gemeente Voorburg. De Nieuwe Veenmolen werd in datzelfde jaar verkocht aan een stichting. De gemeente kreeg van het polderbestuur nog een bedrag van 1000 gulden voor een opknapbeurt van de molen, want hij fungeerde dan wel niet meer als poldermolen, maar was wel nog steeds de woning van het molenaarsgezin Zonderop.

Erg gelukkig was men bij de gemeente overigens niet met de molen, want hij stond de aanleg van een nieuwe woonwijk in de weg. Hij zou volgens het bestuur beter kunnen verdwijnen. In 1958 ging de gemeenteraad in principe akkoord met een voorstel van B & W om de molen af te breken. Dat idee viel echter niet bij iedereen in goede aarde. Er kwamen bij de gemeenteraad protesten binnen tegen de voorgenomen sloop  en die leidden ertoe dat het voorstel voor afbraak voorlopig werd teruggedraaid. In het najaar van 1958 werd een actiecomité opgericht om de molen te redden. Uit dat comité is een jaar later de Stichting Mooi Voorburg voortgekomen, die zich nog steeds inzet  voor het Voorburgse erfgoed.

Molen De Vlieger was dan wel gered, maar hij verdween in de jaren zestig wel achter de nieuwbouw van sportcentrum en woonblokken. Daardoor raakte hij niet alleen uit het zicht, maar ook – zoals eerder verteld – uit de wind, waardoor hij niet goed meer kon draaien. Daarom werd al in 1966 overwogen om de molen te verplaatsen, maar de kosten daarvan bleken te hoog. Toen de gemeente in de jaren tachtig het gebied rond de molen opnieuw wilde inrichten, kwam het plan voor de verhuizing weer op tafel. De kosten konden nu verwerkt worden in die voor een nieuwbouwproject. Ook was er een nieuwe plek voor de molen gevonden: het poldergebied Essesteijn. Daar zou hij weer echt kunnen malen en afwateren op de Broeksloot.

Veel Voorburgers waren er getuige van hoe op 16 oktober 1989 in de nacht molen De Vlieger naar zijn nieuwe plek werd vervoerd. Een spectaculair transport, met name op de plaats waar hij over de spoordijk van de toenmalige Hofpleinlijn heen moest worden getild. In mei 1990 kon de molen weer draaien.

Tot de verhuizing woonde molenaar Bram Zonderop met zijn gezin in de molen. Op de nieuwe plek kreeg hij een eigen huis. Daardoor kon de molen helemaal geschikt worden gemaakt voor het ontvangen van bezoekers. Onder leiding van Stichting Molen De Vlieger, aan wie de gemeente het beheer van de molen had toevertrouwd, werd de molen ingericht als molenmuseum. Molen De Vlieger wordt sindsdien druk bezocht door bezoekers uit binnen- en buitenland. Ook komen in het schoolseizoen schoolklassen in de molen.

Zij worden persoonlijk begeleid door een van de vrijwillige molengidsen, die hen niet alleen de molen zelf laten zien, maar hen op de molenzolders onder andere met behulp van grote, werkende molenmodellen vertellen over andere typen molens. Hoewel de 400 jaar oude molen dus met pensioen is, heeft hij nu een belangrijke toeristische en educatieve functie.

Dit was de laatste aflevering van de serie over de geschiedenis van molen De Vlieger. In het boek, dat binnenkort verschijnt, kunt u daarover nog veel meer lezen.

Wanneer het beschikbaar is, leest u dat in Vlietnieuws en op de website van de molen. Het jubileumfeest, dat aanvankelijk voor mei was gepland, wordt in september gehouden. Wilt u de vorige afleveringen van deze serie nog eens doorlezen. Klik dan bovenaan de pagina op het tabblad ‘Series’. Daar vindt u ze nog allemaal.

(Foto’s: In 1989 moest de molenromp over de spoorbaan worden getakeld, foto Lagerwaard; Molen de Vlieger in feeststemming, foto Aart Struijk)