De PvdA stapt uit de coalitie met VVD, CDA, GroenLinks en ChristenUnie-SGP. Het is de zoveelste politieke crisis sinds de gemeenteraadsverkiezing van maart 2018.

De eerste crisis ontpopte zich al daags na de stembusgang. De PvdA voelde zich niet meer gebonden aan een afspraak gemaakt door de vorige coalitie, dat men samen door zou gaan als dit getalsmatig kon.

GBLV, D66, PvdA en GroenLinks konden door. Maar de sociaaldemocraten wendden de steven en kozen voor een combinatie met VVD, CDA en ChristenUnie-SGP. Een bondgenootschap met één zetel meerderheid in de gemeenteraad: 18 om 17.

Crisis twee: Hans Mulder, ‘raadscommissielid’ van ChristenUnie-SGP, keert zich tegen het afvalbeleid van de kersverse VVD-wethouder Astrid van Eekelen; haar stokpaardje. Schielijk wordt hij van dit beleidsonderdeel afgehaald en weggepromoveerd. ChristenUnie-SGP conformeert zich.

Derde crisis: de coalitie kan het niet eens worden over een nieuwe oeververbinding over de Vliet in Leidschendam. De man die hielp de coalitie te vormen, formateur Jan Anthonie Bruijn, moet eraan te pas komen om een breuk te voorkomen. De uitweg luidt: niets beslissen, meer onderzoeken.

Crisis nummer 4, zomer 2020: VVD-gemeenteraadslid Arnold Brans keert zich tegen een bouwplan voor landgoed Schakenbosch. Daarmee is de coalitie de meerderheid kwijt. De coalitiepartijen zoeken wanhopig naar een uitweg. Oppositiepartijen D66 en GroenLinks worden gedurende de zomermaanden benaderd om de coalitie te komen versterken.

Dan zijn we bij crisis nummer 5: Arnold Brans stapt over van VVD naar oppositiepartij GBLV. GroenLinks treedt toe tot de coalitie. Het coalitieakkoord van de vier oorspronkelijke partijen blijft onaangetast. Er worden wat aanvullende afspraken gemaakt. GroenLinks blijft tegen een nieuwe oeververbinding in Leidschendam (die eind 2020 dus ook wordt weggestemd in de gemeenteraad) maar laat de eis dat in elk nieuwbouwproject minstens 30 procent sociale woningen zit, vallen.

Tenslotte crisis 6: PvdA-wethouder Nadine Stemerdink wordt burgemeester in Voorschoten. Haar partij draagt Rabin Baldewsingh, oud-wethouder van Den Haag, voor als opvolger. De gemeenteraad stemt hem weg met 7 stemmen voor en 28 tegen. Tegen zijn onder andere VVD, CDA en GroenLinks; de coalitiepartners van de PvdA. Die partij besluit dan ook de coalitie te verlaten. De meerderheid van de coalitie, die door toetreding van GroenLinks steeg van 17 naar 21 zetels in de gemeenteraad, zakt weer naar 18. Eén zieke of afwezige en de coalitie kan overruled worden. De situatie van medio 2020 is terug.

Voor de goede orde: we spreken over een periode van drie jaar. Waarbij er achter de schermen vast veel meer crises zijn geweest die verborgen bleven voor de buitenwacht. Tot de gemeenteraadsverkiezing van maart zijn er nog een kleine tien maanden te gaan. Als de vorming van een nieuwe coalitie wordt meegerekend, gaat het over een jaar. Een periode waarin nog veel kan gebeuren.

Na de gemeenteraadsverkiezing van 2014 kwam er een coalitie van GBLV, VVD en D66. Binnen een jaar verdween de VVD daar, door toedoen van de twee coalitiegenoten, uit en traden PvdA en GroenLinks toe. Het gedoe resulteerde in totaal verziekte verhoudingen tussen partijen en personen. Verzoeningsgesprekken eindigden in huilpartijen. De littekens zijn nog steeds zicht- en voelbaar.

Hoe dan ook roept dit alles de vraag op hoe bestuurbaar Leidschendam-Voorburg eigenlijk nog is? Is er nog wel een stabiele coalitie te vormen? Het antwoord op die vraag moet nu ‘nee’ luiden.

De lokale politiek wordt bestemd door twee grote partijen: GBLV en VVD. Zo lang die niet samen door één deur kunnen en willen gaan, zijn er van het ene of het andere ‘blok’ bondgenootschappen nodig met een handvol andere partijen. Partners met hun eigen wensen en verlangens, noden en behoeften.

Dat vraagt geven en nemen van alle betrokkenen, flexibiliteit, het rekening houden met onverwachte wendingen en daarop inspelen. Alleen dan is zo’n combinatie op langere termijn houdbaar.

Gebeurt dat niet, onvoldoende of niet meer, dan zijn breuken onvermijdelijk. Met alle nadelige gevolgen van dien voor de inwoners van Leidschendam-Voorburg die verwachten dat een gemeentebestuur voor hun wel en wee actief is. Helaas: op dit moment een vrome wens in deze gemeente.