Klaas Tigelaar stapt op als burgemeester. En dat na vijf jaar. Uit vrije wil. Om terug te keren naar de onderwijswereld waar hij ooit als leraar begon. Bij zijn voordracht begin 2016 noemde de voorzitter van de vertrouwenscommissie uit de gemeenteraad, Astrid van Eekelen (VVD), Tigelaar de beste kandidaat. Hij was gemeenteraadslid (1994-2002) en wethouder in Alphen aan de Rijn geweest (2002-2007) en burgemeester van Oud Beijerland (2007-2016). Bestuurlijke ervaring genoeg dus.

Dat was echter niet de hoofdreden voor Tigelaars benoeming. De lokale partijen waren ernstig verdeeld. Links (D66, PvdA, GroenLinks aangevuld met middenpartij GBLV) stond lijnrecht tegenover rechts (VVD, CDA, ChristenUnie-SGP). Er moest dus een compromiskandidaat gezocht en gevonden worden. Iemand waarmee iedereen kon leven. En dat werd dus Klaas Tigelaar, zelf christelijk gereformeerd en lid van de ChristenUnie.

Bij zijn aanstelling stelde de Commissaris der Koning, Jaap Smit, dat Tigelaar aan Leidschendam-Voorburg (drie maal zo veel inwoners als Oud Beijerland) toe was. Dat hij het had ‘verdiend’.

Die woorden maakte Tigelaar niet waar. Zijn optreden was vormelijk. Beschouwelijk ook. Volgens de regels. Geen stemverheffing, niet met de vuist op tafel slaan, geen knopen doorhakken. Voortdurend wikken en wegen. Vooral blijven praten. Geen kwinkslag, geen onverwachte stap, geen spontaniteit. Kortom: kleurloos.

Tigelaar kwam op een moment dat de lokale politici elkaar, figuurlijk gesproken, naar het leven stonden. Hij trachtte die kloof te dichten, zonder veel succes. Zijn favoriete onderwerp, burgerparticipatie, liep vast in de voorwaarden, regels en bevoegdheden die hij er zelf bijsleepte.

De coalitie waaraan Tigelaar vanaf de gemeenteraadsverkiezing 2018 ‘leiding’ gaf had maar één stem meerderheid in de gemeenteraad. Dat bracht verstarring. De coalitiepartijen VVD, CDA, PvdA en ChristenUnie-SGP durfden niet bewegen. Algehele verlamming trad op.

Na een interne crisis over de bouw van een nieuwe Vlietbrug in Leidschendam – waarbij een breuk werd voorkomen door nieuw langdurig onderzoek – volgde medio 2020 wel een struikelpartij. De coalitie verloor de meerderheid nadat VVD-raadslid Arnold Brans overstapte naar GBLV wegens het bouwplan Schakenbosch.

Na een zomer van wanhoop trad GroenLinks in september toe tot de coalitie. De gemeente moest ‘gered’ worden, kon niet stuurloos zijn in tijden van corona, luidde het excuus. Begin dit jaar gaf PvdA-boegbeeld en wethouder Nadine Stemerdink er de brui aan. Zij vertrok naar Voorschoten om daar burgemeester te worden.

Haar opvolging leidde ertoe dat de PvdA de coalitie verliet omdat de ‘partners’ de kandidaat-opvolger voor Stemerdink, Rabin Baldewsingh, lieten vallen als een baksteen.

Kortom, van stabiel, reuringvrij gemeentebestuur was geen sprake. En Klaas Tigelaar kon de meubelen kennelijk ook niet redden, zoals de Vlamingen het zo mooi uitdrukken. Het moet hem tot het besef hebben gebracht dat hij bezig was aan een uitzichtloze missie.

Het besturen van Leidschendam-Voorburg bracht geen rust. Geen tijd voor over- en afweging. Voor nuance. Allemaal zaken die Klaas Tigelaar belangrijk vindt. Dit voorjaar moet zijn idee gerijpt zijn, de pijp aan Maarten te geven. En dat doet hij nu per 1 september. Om een stichting voor katholiek onderwijs en opvang in Delft te gaan dienen als voorzitter van het college van bestuur.

Klaas Tigelaar laat de gemeente in chaos achter. Hij kondigde zijn vertrek op de eerste dag van de vakantie van de gemeenteraad aan. De activiteiten worden formeel pas op 14 september hervat. Dan is de burgemeester al weg.

De fracties in de gemeenteraad zullen een profielschets voor Tigelaars opvolger moeten opstellen; in vakantietijd. Daarna kan pas de sollicitatieprocedure starten. Daar gaan vele maanden over heen. En dat op een moment dat er in maart 2022 gemeenteraadsverkiezingen zijn, met een campagne van drie maanden daaraan vooraf; een periode waarin de gemeenteraad niets meer doet. Na de verkiezingen is er de vorming van een nieuw coalitie. Ook dat duurt normaliter maanden.

En dat dus alles zonder bestuurlijk ‘leider’ al is VVD-wethouder Astrid van Eekelen wel de eerste loco-burgemeester en zou zij dus het stokje van Tigelaar tijdelijk moeten overnemen. Maar ja, zij is ook lijsttrekker voor de VVD bij de verkiezingen.

Jaap Smit ontkomt er niet aan een tijdelijk burgemeester aan te wijzen om een gemeente van meer dan 75.000 inwoners onder de rook van Den Haag niet helemaal te laten verzuipen.

En daarna? Leidschendam-Voorburg heeft geen behoefte aan een ‘anonieme’ burgemeester van het type-Tigelaar. Veel eerder aan een flamboyant type, met charisma en lef. Die ook opstaat tegen de Haagse overheersing en een mening verkondigt. Maar ja, of de fracties in de gemeenteraad zo’n ‘politieke’ burgemeester zullen accepteren is vraag twee. De tijd zal het leren.

Klaas Tigelaar vertrekt. Zijn ambtsperiode is eigenlijk ongemerkt voorbij gegaan. En dat is in dit geval geen goed teken.