Het is een onweerlegbaar feit dat de geschiedenis van het voetbal in Nederland is begonnen in de gemeente Veur, nu Leidschendam. Net als de historie van cricket, hockey en tennis. Plaats van handeling: de jongenskostschool Noorthey, gelegen aan de Noortheylaan, vrijwel op de plek waar nu camping Noorthey is gevestigd.

,,Het insituut Noorthey was vermaard. Daar studeerde de elite, de adel, van Nederland. Het was ook een voorrecht er te studeren’’, weet Tjaard de Vries (63), inwoner van Leidschendam en actief lid van voetbalvereniging SEV.

Tjaard is niet alleen een groot voetballiefhebber, hij interesseert zich bovendien voor cultuur-historie. In 2017 kreeg hij een nummer van het blad Hard Gras in handen. Dat ging over het ontstaan en de verspreiding van diverse sporten in Nederland, waaronder voetbal.

Het waren de sporthistorici Jan Luitzen en Wim Zonneveld die met het onderwerp verder gingen. Zij vonden het bewijs dat de Engelse docenten die op instituut Noorthey les gaven, voetbal, cricket, hockey en tennis naar Nederland ‘brachten’.

Het instituut Noorthey was tussen 1820 en 1882 in de gemeente Veur gevestigd. In 1888 maakte het een herstart in Voorschoten, om in 1907 definitief de deuren te sluiten. Luitzen en Zonneveld ontdekten dat er bij instituut Noorthey op 3 oktober 1864 een voetbalwedstrijd werd gespeeld; tien jaar nadat voetbal op de school werd geïntroduceerd. In het Nationaal Archief is daar schriftelijk bewijs van gevonden.

Tjaard: ,,Lange tijd werd gedacht dat de eerste wedstrijd werd gespeeld op een stuk grond waar nu veld 8 op sportpark Kastelenring ligt. Dat is niet waar. Het was op een speelweide achter instituut Noorthey, in de buurt van de huidige camping.’’

Dit ,,mooie historische feit’’ wilde Tjaard de Vries niet in de vergetelheid doen belanden. Vandaar dat hij het initiatief nam om het blijvend onder de aandacht te brengen. Daartoe werd in 2019 de eerste gesprekken gestart.

Gekozen werd voor het laten maken en plaatsen van een informatiepaneel, zo dicht mogelijk bij de plek waar het allemaal is begonnen. Er bij betrokken werden niet alleen het duo Luitzen/Zonneveld doch ook de Stichting sportpark Kastelenring, het Genootschap Noorthey en de gemeente.

Het Genootschap is voortgekomen uit het oorspronkelijke instituut. Dezelfde families zijn er nu nog in actief. Het Genootschap financiert ‘onderwijszaken’. Het was de bedoeling het informatiepaneel in 2020 te plaatsen en te onthullen, tegelijk met de viering van het 200-jarig bestaan van het Genootschap. Door corona ging dat niet door.

In plaats daarvan gebeurt dat nu vandaag; een klein jaar later nadat Jan Luitzen aan de Universiteit van Nijmegen promoveerde op ‘Een cultuurhistorische analyse van de introductie van cricket, voetbal en lawntennis in Nederland en de rol daarbij van jongenskostschool Noorthey en haar alumni, 1820-1886’.

Het waren de leerlingen van Noorthey – en dat waren er maximaal 33 – die het voetballen en de andere sporten nadat ze waren afgestudeerd uitdroegen in de rest van Nederland. ,,Het initiatief is uitgegaan van Noorthey’’, zo onderstreept Tjaard het nationale belang van het geheel.

Met de plaatsing van het paneel, langs het fietspad even voorbij de ingang van camping Noorthey, heeft Tjaard het sluitstuk van zijn ‘project’, zoals hij het zelf noemt, bereikt.

En dan te bedenken dat hem deze mijlpaal enkele jaren geleden bijna door de neus was geboord. VCC-voorzitter Richard de Lange nam toen het initiatief ‘iets’ te gaan doen aan het spelen van de eerste cricketwedstrijd op het huidige veld 8 van sportpark Kastelenring. Tjaard de Vries: ,,Dat is toen niet doorgegaan. Richard heeft Jan Luitzen later van informatie voorzien.’’

De naam Noorthey komt overigens van de Rotterdamse familie die de buitenplaats – gelegen in Schakenbosch – in 1710 kocht. In 1820 werd het pand verworven door de Rotterdamse pedagoog dr. Petrus de Raadt. Die stichtte er een ‘Huis van opvoeding’; een kostschool voor jongens. In 1821 werden de eerste leerlingen toegelaten. Destijds liep de Noortheylaan overigens nog door tot aan de Vliet.