Dertien procent van de jongeren in Leidschendam-Voorburg zit in de jeugdzorg. Over de periode 2015-2020 zijn de gemeentelijke uitgaven voor die zorg gestegen van 10 naar 20 miljoen euro per jaar. Dat heeft de Rekenkamercommissie Haaglanden (H10: Den Haag en negen omliggende gemeenten) bekend gemaakt.
In 2015 droeg de rijksoverheid de jeugdzorg over aan de gemeenten. Die zaten dichter op hun jongeren, konden efficiënter werken, dus beter en goedkoper. Tegelijk kortte het rijk de gelden die gemeenten voor die zorg krijgen. En sindsdien is het ellende. Want de vraag naar jeugdhulp daalt niet, maar stijgt. Bovendien wordt de hulp steeds complexer en daarmee duurder.
Wanhopig proberen de gemeenten greep te krijgen op de jeugdzorg. Niet alleen bij de zorg zelf, maar ook bij de kosten. Tot nu toe zonder veel resultaat. Onlangs zond wethouder Floor Kist de Regiovisie jeugdhulp en een bijbehorend basisdocument naar de gemeenteraad. Tezamen een kleine 100 pagina’s.
De inleiding: ‘Alle kinderen en jongeren groeien gezond, veilig en kansrijk op – thuis, bij hun eigen ouders – waarbij ze zich ontwikkelen tot veerkrachtige (jong)volwassenen die naar vermogen actief mee doen in de samenleving. Ouders zijn daarvoor primair verantwoordelijk. Waar die ontwikkeling hapert of zelfs vastloopt, bieden wij met jeugdzorg een vangnet vanuit een stevige sociale infrastructuur. Wij richten ons op de kinderen en jongeren in kwetsbare omstandigheden. Wij maken daarbij onderscheid tussen specialistische jeugdhulp en ondersteuning bij uitdagingen die horen bij het gewone opvoeden en opgroeien. We bieden jeugdzorg met als gewenste kenmerken: rekening houden met de menselijke maat, passend bij wat nodig is (niet meer en niet minder), resultaatgericht, duurzaam effectief en blijvend betaalbaar’.
Die proza wordt vertaald in een zestal doelstellingen: Opgroeien gaat gepaard met vallen en opstaan; Jeugdigen en hun ouders/opvoeders zijn het uitgangspunt; We zoeken de oplossing dicht bij huis; We kijken met een brede blik en werken integraal aan oplossingen; We zijn alert op veiligheid; De beste jeugdzorg bieden voor de beste prijs; we zijn scherp op de balans tussen baten en kosten.
Wordt het dan ook concreet? Nee. Bij de paragrafen onder de kop ‘Wat is nieuw?’ duiken de onderstaande zinnen op (let op, u moet doorbijten):
– Brede dialoog met maatschappelijke partners over normaliseren,
– Grenzen verkennen waar ruimte bij andere domeinen en wetten ligt en die benutten (reikwijdte van de jeugdhulp),
– De breedte verkennen van de plicht om jeugdhulp te verlenen,
– Werken met een richtinggevend kader dat inzicht geeft in en op basis waarvan de dialoog gevoerd wordt over de duur en intensiteit van trajecten,
– Ontwikkelen van een handelingskader voor extra aandacht voor kinderen en jongeren in kwetsbare omstandigheden,
– Maximaal aan de slag met zorgelijke wachttijden, residentieel én ambulant,
– Maatwerk voor jeugdigen en voor gezinnen met complexe problemen en voorkómen dat kinderen op de verkeerde plek zitten,
– Opbouw en ontwikkeling kleinschalige woonvoorzieningen,
– The Big 5!6 en verbinding met de uitvoeringsagenda regionale woonvisie (In The Big 5 beschrijft JONG doet mee! de vijf voorwaarden om te kunnen stoppen met de jeugdhulp),
– Gesprekken met maatschappelijke partners over veiligheid als basis,
– Invulling geven aan het landelijke toekomstscenario kind- en gezinsbescherming (hervorming jeugd-beschermingsketen),
– Acties inzetten naar aanleiding van aanbevelingen rapport ‘Onvoldoende Beschermd’,
– PO (basisonderwijs) en VO (voortgezet onderwijs) ontwikkelen samen met de H10-gemeenten een actieprogramma waarin onder andere opgenomen wordt: het grensverkeer jeugdhulp-onderwijsvoorzieningen; samen experimenteren, leren en monitoren,
– Met het MBO (middelbaar beroepsonderwijs) zetten we in op inclusiever onderwijs, dekkend onderwijsaanbod, samenwerken in preventie,
– belemmeringen in de uitstroom wegnemen,
– gezamenlijke actieprogramma jeugdhulp-onderwijs met alle samenwerkingsverbanden passend onderwijs in Haaglanden,
– verdere ontwikkeling van de data-integriteitscontrole.
Bent u de weg kwijt? Geen nood, het vergaat iedereen zo behalve de echte diehards in deze sector. Maar die vergaderen dan ook liever en schrijven dikke rapporten, dan concreet iets doen om de jeugdzorg weer behapbaar te maken.
Uit de gemeentelijke coronamonitor is gebleken dat door de coronamaatregelen de vraag naar jeugdhulp is gestegen. Niet alleen bij ‘nieuwe’ jongeren, ook bij degenen die al zorg krijgen. Het is de jeugd die keihard getroffen blijkt door de sluiting van scholen, thuis werken en het plat leggen van het uitgaansleven.
Kortom: een nieuwe uitgavenstijging in de jeugdzorg dient zich aan. En daar doen cryptische regiovisies en basisdocumenten niets aan. Dat is niet meer dan window dressing. Er moet gewoon meer zorg geboden worden en dus moeten de uitgaven omhoog. Bij de gemeenten maar ook de rijksoverheid. Of men nu wil of niet; het is een kwestie van prioriteit stellen.
Over prioriteiten gesproken, een gemeente (Leidschendam-Voorburg) die één ambtenaar full time en een andere voor halve dagen inzet op dit terrein, neemt de zaak kennelijk ook niet erg serieus.
(naam inzender bij redactie bekend)
