Willem Wie…? Nieuwsgierig geworden: lees deze boekblog van Peter van der Ploeg en u weet het!
De beste historische romans zijn misschien wel die waarbij de auteur bij het schrijven over niet meer dan wat snippers aan feitelijke informatie beschikte. Dat zijn de romans waarin de verbeeldingskracht het moet doen. De romans waarin echt iets gecreëerd dient te worden. Marguerite Yourcenar lukte het, in het virtuoze Hadrianus’ gedenkschriften. Ook – van een geheel andere orde, maar toch – Tracy Chevalier speelde het klaar in Girl with a Pearl Earring. En onlangs plaatste Nico Dros zich in die categorie, met het betoverende Willem die Madoc maakte. Uitgaande van niet meer dan een handvol woorden fantaseerde hij in bijna zeshonderd bladzijden het leven en de wereld van zijn hoofdpersoon bij elkaar. Dat klinkt oneerbiedig, maar dat is niet zo bedoeld. Dros is historicus met een grote kennis van de Middeleeuwen en dát is het tijdperk dat hij overtuigend en bevlogen weet op te roepen.
De titel van de roman zijn tevens de woorden die voor Dros het ‘haakje’ zijn. In de oorspronkelijke vorm luiden die ‘Willem die Madocke maecte’. Deze zinsnede is te vinden in de aanvang van het manuscript van de beroemdste Oudnederlandse tekst, Van den vos Reynaerde. De auteur daarvan is ons niet meer bekend, maar op basis van die woorden zou hij Willem moeten heten. En zou hij tevens de auteur zijn van een eerder boek, Madoc. Een boek dat eveneens niet meer bekend is. Heel veel raadselachtiger kun je het niet krijgen.
Dros heeft de roman opgezet als een raamvertelling. Een mediëvist aan een Vlaamse universiteit, Willem (!) de Reuvere, komt op een dag in het bezit van een kostbaar middeleeuws verzamelhandschrift met teksten van de schrijver van Van den vos Reynaerde. In een verborgen laag in de band ontdekt hij enkele velletjes perkament, beschreven met tekst in een niet te ontcijferen code. Zijn dat aantekeningen voor het bewuste boek Madoc? Bezat dat boek een gevaarlijke inhoud, en moest de summiere of de aanzet ertoe daarom op deze geheime plek worden bewaard? Als lezer krijg je hier langzaam het gevoel in een roman van Umberto Eco te zijn verzeild. Niets mis mee, integendeel.
De Reuvere schrijft vervolgens zelf de geschiedenis van Madoc. Dat is die van een jongetje dat na een schipbreuk aanspoelt op een Vlaams strand, door monniken in een klooster wordt opgevoed maar ook door een van hen mishandeld, de wijde wereld intrekt en als secretaris en adviseur in dienst komt van een Franse hertog voor wie hij het beheer van zijn hertogdom moderniseert. En die al die tijd vreest te worden ontmaskerd vanwege een geheim dat hij met zich meedraagt. Meer van de plot onthullen zou niet terecht zijn. Maar wees ervan verzekerd dat Dros de kleurrijke en soms ook gruwelijke wereld van de Middeleeuwen in al haar verscheidenheid weet te verbinden met zijn subtiel gelaagde verhaal. Vlot geschreven, uitstekend gedocumenteerd en met een onverwacht slot waarbij het water je in de handen staat.
De roman is genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs 2022, die aanstaande maandagavond zal worden uitgereikt. Zal Dros winnen? Daar valt niet veel over te zeggen, want de concurrentie is ditmaal moordend. Maar dit boek is mijn persoonlijke favoriet. We gaan het zien.
Nico Dros / Willem die Madoc maakte / 592 blz / Uitgeverij Van Oorschot, 2021
