Supermarkten, iedereen kent ze en maakt er gebruik van. Soms lijkt het op een strijd tussen leven en dood tussen de eigenaren. In Leidschendam-Voorburg AH, Jumbo, Hoogvliet, PLUS, Aldi en in mindere mate Dirk van den Broek en Ekoplaza.

Maar wanneer is het genoeg? Recent opende in winkelcentrum Julianabaan Voorburg de vijfde supermarkt de deuren. Op een schot afstand van AH en Jumbo. Hoeveel kans is er dan om te overleven?

Een jaar of vijf terug deed het bureau Strabo uit Amsterdam in opdracht van B&W een onderzoek naar de mogelijkheden om een derde supermarkt mogelijk te maken in het Voorburgse Huygenskwartier, naast de daar al bestaande AH en Hoogvliet.

Het was een pikant onderzoek, maar daarover later meer. Strabo telde toen zeven supermarkten in Voorburg, acht in Leidschendam (inclusief Stompwijk). De totale oppervlakte aan winkelruimte die de zeven in Voorburg innamen was 9220 vierkante meter; de acht in Leidschendam kwamen samen tot 9917 vierkante meter.

Destijds kende Leidschendam-Voorburg ruim 74.000 inwoners. Volgens Strabo zou dat aantal groeien naar dik 81.000 in 2030. Van de voor deze bevolkingsgroei noodzakelijke woningbouw zou 75 procent in Leidschendam plaatsvinden, de rest in Voorburg.

Strabo stelde dat Jumbo en AH in Leidsenhage door de komst van de Mall groter zouden worden. Hetgeen ook zo was. Geen rekening hield het bureau echter met een uitbreiding van de PLUS in Leidschendam-Noord, de Aldi aan de Mgr. Van Steelaan in Voorburg, noch de Jumbo in winkelcentrum Julianabaan. Wel met het plan van Hoogvliet voor een nieuwe supermarkt in het Voorburgse Huygenskwartier, 400 vierkante meter groter dan de bestaande.

Kortom, de opgegeven vierkante meters supermarkt is al groter dan destijds voorspeld. Tegelijk constateerde Strabo in 2017 op grond van bestedingspatronen dat er in 2020 op zich ruimte was voor één extra supermarkt met een omvang van ten hoogste 651 vierkante meter. De eigenaar daarvan zou nog winst kunnen boeken van zo’n 2,5 miljoen euro op jaarbasis.

Die ‘ruimte’ is ondertussen echter al vergeven. Met andere woorden: de markt zit vol. Nieuwe supermarkten zullen verlies boeken tenzij ze, aldus Strabo, in een ‘nichemarkt’ opereren: een kleine specialistische markt die specifieke klanten trekt. Het bureau noemde Ekoplaza en Marqt.

Ekoplaza zit al jaren in de Damlaan Leidschendam en blijft weg uit Voorburg; Marqt heeft tot nu toe geen interesse getoond zich in Leidschendam-Voorburg te vestigen.

In een door liberalen bestuurde gemeente als Leidschendam-Voorburg is de kans op een ingrijpen zijdens het bestuur in de ‘vrij markt’ niet aannemelijk. Er kan hoogstens wat worden bijgestuurd middels bepalingen in bestemmingsplannen en/of vergunningseisen.

In 2017 ging het echter anders. Het Strabo-onderzoek werd destijds gebruikt – anderen beweren misbruikt – om de komst van een derde supermarkt in het Huygenskwartier Voorburg tegen te houden. The Village was leeg komen te staan en het gerucht ging dat daar een supermarktketen een oogje op had laten vallen.

B&W hadden zich echter al verbonden aan een plan van projectontwikkelaar Waaijer en Hoogvliet Beheer (jawel, van de supermarktketen) om in de Herenstraat een nieuwe en grotere Hoogvliet te realiseren. Met AH om de hoek zat men daarbij niet op nóg een concurrent te wachten.

Omdat het bestemmingsplan de komst van een supermarkt in het pand The Village niet blokkeerde besloten B&W snel een zogenoemd voorbereidingsbesluit te nemen waardoor de komst werd voorkomen.

De hele operatie leidde wel tot het aftreden van verantwoordelijk GBLV-wethouder Frank Rozenberg. Het voorbereidingsbesluit stond al in de Staatscourant voordat de gemeenteraad er mee had ingestemd. En dat pikten de coalitiepartijen D66, PvdA en GroenLinks niet. Rozenberg voelde geen vertrouwen meer en stapte op.

De belangen waren destijds kennelijk zo groot dat er wel werd ingegrepen door de overheid. Stel nu dat Lidl zich in Leidschendam-Voorburg zou aandienen, wat zou dan de houding van B&W zijn? Kan men die supermarkt weigeren in tijden dat steeds meer inwoners problemen hebben de eindjes aan elkaar te knopen? Zou een mooie testcase zijn. In de Mall is vast nog wel ruimte te vinden.