In het uiterste noorden van de gemeente Leidschendam-Voorburg ligt het natuur- en recreatiegebied De Vlietland. Deze voormalige zandwinning is tegenwoordig een waardevol gebied voor vele recreanten en natuurliefhebbers uit de omgeving. Het is zo’n 300 hectare groot, waarvan iets minder dan de helft bestaat een waterplas, gelegen naast de Vliet. Excentrisch gelegen in de gemeente, ruim 10 kilometer van Voorburg, maar op korte afstand van Voorschoten, Leiden en Zoeterwoude. Voor Leiden en Zoeterwoude lijkt het een voortuin, en voor Voorschoten is het feitelijk de zijtuin van de gemeente. De gemeentegrenzen zijn in deze omgeving in de loop der jaren sterk gewisseld en arbitrair.

Vanaf 2005 heeft een projectontwikkelaar plannen gemaakt om in noorden van het gebied 22 hectare te gaan bebouwen met 222 vakantievilla’s met bijna 600 parkeerplaatsen, en met als kers op de taart een erg grote horecavoorziening met zalenverhuur aan het water. Kernbegrippen van het zogenoemde Dutch Lake Residence zijn: rust in de natuur, ruime kavels, duurzame villa’s van 60 tot ruim 120 m2, desgewenst met haventje dan wel gelegen in het bos; een uitstekende belegging dus. Lange tijd was het rustig rond deze plannen maar sinds 2019 is dit ‘old school’ plan weer terug van weggeweest. Eind van het jaar wil het bestuur van Leidschendam-Voorburg hier definitief toestemming voor geven. De grond blijft overigens eigendom van de provincie en zal wordt gepacht. Tot zover de feiten.

Wie zijn nu de winnaars en verliezers van dit plan zult u zich wellicht afvragen? De projectontwikkelaar en pachter van de grond staan als (commerciële) winnaars vooraan. En kopers zullen blij zijn met hun nieuw bezit. De gemeente/provincie zal enerzijds inkomsten gaan verwerven maar anderzijds ook investeringen moeten doen in onder meer planontwikkeling, beheer en bereikbaarheid. Verliezers zijn de natuur (er gaat bos- en weidegebied verloren), de vele uiteenlopende recreanten, natuurliefhebbers en de fauna. Kortom: een bestuurlijke afweging van (gestapeld) eigenbelang versus collectief belang.

Het is duidelijk dat vanuit de samenleving de weerstand groot en divers is. Bijna 17.500 bewoners hebben zich gekeerd tegen de plannen door de petitie van het Burgerinitiatief Vlietlanden te ondertekenen. De inhoudelijke motieven hiervoor zijn net zo helder als simpel: het gaat om een oud en verouderd plan van begin deze eeuw, gebaseerd op eenzijdig eigenbelang; met structurele aantasting van schaarse collectieve basisvoorzieningen als natuur, milieu en hoogwaardige leefomgeving; geen rekening houden met de wensen en behoeften van burgers in de omgeving; ver afstaand van de huidige bestuurlijke prioriteiten en kaders; onvoldoende onderbouwd en onderzocht; en met waarschijnlijk beduidende negatieve effecten voor de gemeentelijke begroting.

Naar aanleiding van dit laatste wil ik nog wat opmerken: volgens mij worden bestuurders en ambtenaren betaald door de burgers en dienen zij primair voor hun (collectieve) belangen op te komen, iets dat nogal eens vergeten wordt in de bestuurlijk-politieke bubbel. Het is eenzelfde patroon als bij het bouwplan landgoed Schakenbosch, waarbij GroenLinks de VVD-coalitie hielp het plan door te zetten.

Laten we dat aantal van 17.500 tegenstanders even in perspectief plaatsen. Dit komt numeriek neer op bijvoorbeeld alle volwassen inwoners van Voorschoten of bijna twee keer alle inwoners van Zoeterwoude. Dit aantal is ook haast net zo groot als het aantal kiezers in Leidschendam–Voorburg dat bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen op de drie coalitiepartijen hebben gestemd die nu voorstander lijken van dit plan: VVD (6800 stemmers), Gemeentebelangen LV (6700) en D66 (4500).

Deze gegevens roepen veel vragen op: voor wiens belangen wordt nu eigenlijk opgekomen, waar ligt de politieke legitimiteit als nog geen 3 op de 10 inwoners van Leidschendam-Voorburg op deze coalitie heeft gestemd, wat is het afbreukrisico, hoe staat het met de kwaliteit van dit bestuur? Leidt de huidige starre top-down werkwijze bij de gemeente niet per definitie tot vervreemding van maatschappelijke signalen en confrontatie met haar inwoners? Het nu al bedroevend lage vertrouwen van burgers in het bestuurlijk politiek systeem en politici zal bij continuering van dit plan meer dan een extra deuk krijgen. En wie heeft dit veroorzaakt?

(Deel 1 van trilogie. Tekst: Rob van Engelenburg)