Burgers en andere inwoners wenden zich regelmatig schriftelijk met opmerkingen, klachten, noden en verzoeken aan B&W en de gemeenteraad. Al dit materiaal wordt periodiek op een zogenoemde lijst van ingekomen stukken (LIS) gezet. Inclusief een opmerking wat B&W ermee denken te doen.

De LIS is geheim. Alleen B&W en de leden van de gemeenteraad weten wat er inhoudelijk op staat. Terwijl het toch een belangrijk onderdeel zou moeten zijn van het democratisch functioneren van de gemeente. Helaas, alleen de direct betrokkenen mogen er kennis van nemen.

Waarom? Er is, zogenaamd om de privacy van betrokkenen te beschermen, enkele jaren geleden na perspublicaties over enkele stukken toe besloten. Een drogreden. Als iemand onder naam en toenaam B&W en de gemeenteraad schrijft over een aangelegenheid die hem of haar aan het hart ligt, hoezo moet er dan nog privacy beschermd worden?

Je kunt betrokkene ook vragen of persoonsgegevens bekend kunnen worden gemaakt. Dan wel, indien gewenst, onleesbaar worden gemaakt. Daar is, bewust, niet toe besloten.

Het systeem zorgt er ook voor dat eigenlijk niemand weet hoe B&W reageren. Zelfs gemeenteraadsleden moeten om inzicht in de reactie vanuit het Raadhuis vragen. Die krijgen ze dan wel maar, alweer, niet voor derden zichtbaar.

De pers, en daarmee de inwoners van deze gemeente, wordt buiten gesloten. En dat gebeurt wel meer. Zo is vorig jaar besloten dat de pers geen vragen meer mag stellen aan de griffie, het secretariaat van de gemeenteraad. Dat moet via de afdeling communicatie van het Raadhuis.

Vreemd, wat de gemeenteraad is het hoogste orgaan van de gemeente en controleert de bewoners van het Raadhuis. De formele reden was om te voorkomen dat griffie en Raadhuis over hetzelfde onderwerp verschillende antwoorden gaven op vragen.

Ook dit is een drogreden. De griffie gaat immers niet over zaken ‘des Raadhuis’, en vice versa. Feitelijk ging het om controle op informatievoorziening zijdens B&W. Nu gaan vragen aan de griffie eerst naar communicatie, dan naar de griffie, en weer terug waarna de vraagsteller het ‘politiek gewenste’ antwoord krijgt. En dan maar klagen dat ambtenaren het zo druk hebben.

Nu is de afdeling communicatie in acht jaar gegroeid van 4 naar 14 mensen. Deed men vroeger aan ‘voorlichting’, dat wil zeggen iemand wijzer maken dan hij is, nu is het p.r.. Kortom: het verbeteren van het eigen imago.

Was voorlichting neutraal, gebaseerd op feiten, p.r. is subjectief, een plaatje dat zo is gekleurd dan de gemeente zelf er goed uit komt. Nieuwsberichten op de site van de gemeente zijn daar een voorbeeld van. Persberichten ook. Zeker als ze gebaseerd zijn op een beleidsstuk dat naar de gemeenteraad is verzonden.

Vaak is er een verschil van dag en nacht tussen de mededeling vanuit het Raadhuis en de informatie die de gemeenteraad krijgt. Waarbij, uiteraard, de zaken die B&W er niet al te best uit laten zien, verzwegen worden.

Nog een voorbeeld: journalisten die de afdeling communicatie ‘vervelende’ vragen stellen lopen een dikke kans dagen te moeten wachten op antwoorden die dan ook nog zorgvuldig langs de concrete vragen heen gaan, zodat er aanvullende vragen nodig zijn. En weer dagen wachten.

Feitelijk is het een gesloten bolwerk: B&W en de ambtenaren. En dat wil men ook zo houden. Waarbij de partijen die de coalitie vormen braaf hun steentje bijdragen. Anoniem en oncontroleerbaar, zo werkt men het liefst.

Het noemen van de naam van een ambtenaar, bijvoorbeeld in een journalistieke publicatie, is een doodzonde. Dat kan en mag niet, terwijl die ambtenaren feitelijk toch in dienst zijn van de inwoners en ook voor die inwoners zouden moeten werken. Dus waarom zouden die de naam van ‘hun werknemer’ niet mogen kennen? Zeker als die dingen doet die op gespannen voet staan met zijn taak, functie, bevoegdheid.

Aan de hulpkrachten van B&W en de coalitie mag echter niet geraakt worden. Terwijl diezelfde ambtenaren wel als speurhonden achter de identiteit van bijvoorbeeld journalisten aan gaan en ook zonder scrupules privé gegevens van die persmuskieten delen.

De pers wordt wel eens de waakhond der democratie genoemd, ook door politici. Een eretitel. Waakhond der volksheerschappij; de feitelijke betekenis van het woord democratie. Helaas doen diezelfde politici er alles aan om die volksheerschappij, en dus ook de rol van de waakhond, onmogelijk te maken. Ter meerdere eer en glorie van henzelf, hun ideaalbeelden en de realisatie ervan.

En als er dan toch eens iets ‘mis’ gaat dan worden er interne brieven op poten verzonden of bijeenkomsten achter gesloten deuren georganiseerd waarbij eenieder die het maar lezen of horen wil wordt gewaarschuwd voor die verschrikkelijke waakhond die maar blijft blaffen. Met als motto ‘er klopt allemaal niets van’, u moet het negeren, afwijzen. En de aanwezigen lezen en luisteren instemmend. Arme democratie.