‘Jules bedankt!’ Dat was de kop boven een recente ‘gemeenteraadsflits’ van de VVD. De liberalen bedankten als enige politieke partij op deze manier de waarnemend burgemeester voor zijn diensten de afgelopen 1,5 jaar. Een lid van D66 nota bene.

Wellicht toch niet zo opvallend als men bedenkt dat VVD-gemeenteraadslid Jeroen Brokke Bijl met raad en daad terzijde stond. De VVD’er was het klankbord van de waarnemend burgemeester. De man waarmee hij zaken afstemde, gedachten ordende en, wie zal het zeggen, menig knoop doorhakte.

Honderd dagen na zijn aantreden gaf Bijl in een interview met Vlietnieuws aan het ‘met passie’ te willen doen, zijn waarnemend burgemeesterschap. Men zat, zo zei hij, niet te wachten op iemand die alleen op de winkel paste.

Tegelijk gaf hij aan dat er in zijn periode een aantal belangrijke zaken speelden: corona in relatie tot openbare orde en veiligheid; woningnood en bouwlocaties; burgerparticipatie; werkgelegenheid; de relatie met de omgeving van de gemeente.

Helaas voor Jules is er op alle genoemde terreinen bitter weinig veranderd. En van het ‘met passie’ doen hebben de inwoners van Leidschendam-Voorburg weinig gemerkt. Uit de live uitzendingen van gemeenteraadsverkiezingen die hij voor zat kwam eerder het beeld van iemand die het uit de losse pols wilde doen, maar daarbij de plank herhaaldelijk procedureel missloeg. Met grappen die niet overkwamen en een nadruk op de borrel na afloop.

Leidschendam-Voorburg, gevormd per 1 januari 2002, is niet gezegend geweest qua daadkrachtige burgemeesters; lieden die voor eenieder zichtbaar aan de weg timmerden. Die de gemeente opstuwden in de vaart der volkeren. Een positie in de regio gaven.

Michiel van Haersma-Buma (VVD, 2002-2007), Bruno Bruins (VVD, waarnemer 2007), Hans van der Sluijs (VVD, 2007-2015), Joan Leemhuis (VVD, waarnemer 2015), Hans van der Sluijs (VVD, 2015-2016), Klaas Tigelaar (ChristenUnie, 2016-2021), Jules Bijl (D66, 2021-2023).

Het hoge VVD-gehalte valt op. Een erfenis van Voorburg dat sinds de Tweede Wereldoorlog een ARP’er en daarna alleen liberale burgemeesters kende. Daar waar Leidschendam het deed met KVP’ers en, vlak voor de fusie met Voorburg, een D66-burgemeester.

De VVD maakte sinds 2002 ook altijd deel uit van de coalitie. Op een periode tussen eind 2014 en begin 2018 na toen GBLV en D66 het waagden de liberalen de deur te wijzen nadat bleek dat de gemeente 18,5 miljoen euro dreigde te verliezen op woningbouw in de Duivenvoordecorridor. Een scenario dat door de betrokken VVD-wethouders strategisch was verdoezeld.

Vanavond treedt Martijn Vroom (48) tijdens een extra vergadering van de gemeenteraad officieel aan als nieuwe burgemeester. Een CDA’er van protestantse (gereformeerde) huize. Sinds eind 2015 burgemeester in Krimpen aan den IJssel, daar voor wethouder in Waddinxveen en Noordwijk.

De benoeming is opvallend. Het CDA is oppositiepartij, haalde bij de gemeenteraadsverkiezing van maart 2022 tien procent van de stemmen. Een verlies van 5,5 procent ten opzichte van 2018. En Leidschendam-Voorburg heeft geen CDA-traditie qua burgemeesters.

Mogelijk is het een bewuste poging het machtsmonopolie van de VVD te doorbreken. Met Klaas Tigelaar (te kleine partij achter zich en zelf wars van ‘hard’ optreden) en Jules Bijl is dat in elk geval niet gelukt.

Of Martijn Vroom daarin slaagt hangt er van af hoeveel ruimte hij voor zichzelf weet te bemachtigen. Laat hij zich ‘inpakken’ door de zittende politici en ambtenaren? Of zet hij een eigen koers uit gebaseerd op zijn regionale positie, kennis en kunde opgedaan bij de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de Vereniging van burgemeesters, Veiligheidsregio Rotterdam/Rijnmond, Stuurgroep crisisbeheersing Randstad.

De gemeenteraad wilde een burgemeester die Leidschendam-Voorburg in de regio smoel geeft. Een eigen identiteit en positie. Dan zal men Martijn Vroom ook de ruimte moeten geven dat te realiseren. Maar dat betekent meteen dat men ook het afstaan van macht aan de burgemeester, zelfs door de wethouders.

Martijn Vroom kan, als hij wil, de VVD-almacht doorbreken en daarmee iets voor elkaar krijgen waar alle andere partijen in de gemeenteraad niet toe in staat zijn gebleken. Die kozen keer op keer weer voor een rol als liberale bijwagen. Alleen maar om intrek te kunnen nemen in het Raadhuis.

Op het warme pluche. Om er dan snel achter te komen dat er voor hen alleen wat kruimels van de VVD-tafel vielen. Maar ja, dat was al te laat. Een nederlaag bij de volgende verkiezing onafwendbaar. Daar hoeft Martijn Vroom niet voor te vrezen. Hij wordt van hogerhand benoemd.