Is het u ooit overkomen dat er plots, ‘s ochtends rond 08.00 uur, een grijper vanuit de tuin van de buren over het muurtje dat de scheiding tussen uw beider grondstukken vormt komt, om vervolgens het wandje om te halen?

U vliegt woedend naar buiten. De buren blijken vergunning te hebben van de gemeente. Het muurtje moet weg vanwege een uitbouw van hun woning. U weet echter van niets. Navraag bij de gemeente leert dat de aanvraag gepubliceerd is. U heeft niet gereageerd dus is vergunning verleend. Er is niets meer aan te doen.

‘Nee, meneer, de gemeente informeert u niet over zo’n vergunningaanvraag ook al betreft het uw grondgebied. Dat moet u zelf in de gaten houden’.

Helaas zijn vergaderingen van de welstand- en monumentencommissie die over menig vergunningaanvraag beslissen ‘geheim’. Er wordt niet gepubliceerd wanneer er vergadert wordt, waarover en waar zodat het beraad kan worden bijgewoond. De gemeenteraad heeft al diverse malen aangedrongen op openbaarmaking van al deze zaken, doch B&W willen er niet aan.

Nu worden gemeenten geacht vergunningaanvragen en beslissingen daarop te publiceren. Ze doen dat via officiële mededelingen in het gemeenteblad. Te raadplegen via www.overheid.nl en via gemeentelijke publicaties in ‘Het Krantje’.

Tenminste, dat zouden ze moeten doen. Het komt nogal eens voor dat aanvragen niet worden gepubliceerd. Of beslissingen op vergunningaanvragen. Het gebeurt ook met grote regelmaat dat besluiten bekend worden gemaakt als het onderwerp waar het om gaat al voorbij is. Een evenement bijvoorbeeld met luide muziek, veel drankgebruik en een hoop licht. Of het starten van een nieuwe winkel.

Protesteren helpt niet. Jurisprudentie bepaalt dat de bezwaarmaker een ‘eigen, persoonlijk belang’ moet hebben. En dat wordt bepaald door de afstand tussen woonadres en de plek waar het om gaat, c.q. het zicht hebben op. Anderszins moet de bezwaarmaker gevolgen van ‘enige betekenis’ ondervinden in de woon- en leefsfeer van de zaak waarover geklaagd wordt.

Dat burgers in het algemeen geraakt worden als gemeenten er qua omgang met vergunningen een potje van maken, is geen criterium. Dat het de rechtszekerheid aantast ook niet. Dat burgers geacht worden zich aan wet- en regelgeving te houden, doch de gemeente kennelijk niet, is ook geen grond. En er is geen rechter die daar een einde aan maakt. In tegendeel. De magistraten staan aan de kant van de overheid.

En dat is niet alleen inzake misstanden bij de vergunningen zo. Het gebeurt bij de bepaling van de waarde van een woning die niet klopt (‘nee, edelachtbare, dat staatje hebben wij niet gemaakt’); bij het verzoeken om informatie van de gemeente (‘u bent geen gemeenteraadslid’), informatieavonden (‘dit valt buiten het kader van dit beraad’) vast nog wel vaker.

Het is de ivoren toren-mentaliteit. ‘Wij’ bepalen. Enige troost, het gebeurt niet alleen richting de burger, ook richting collega’s. Colleges van B&W die hen onwelgevallige moties en amendementen die gemeenteraden – nota bene de vertegenwoordigers van de inwoners – aannemen gewoon niet uitvoeren, bewust ‘vergeten’ of zo verdraaien dat er van de bedoeling weinig tot niets meer over blijft.

De dames en heren politici accepteren het. Het is voor hen onderdeel van ‘het spel’ zoals ze de politiek graag omschrijven. Dat ze daarbij spelen met de belangen van de inwoners, tegelijk hun potentiële kiezers, wordt vergeten. Te lastig om daar rekening mee te houden.

Bent u nog niet murw geslagen? Dan nog even een voorbeeld over hoe deze gemeente omgaat met vrijwilligers; burgers die zich willen inzetten en die door de gemeente zo graag geroemd worden. ‘Zonder u kunnen we niet’.

Twee inwoners willen iets gaan doen in groenbeheer. Via ambtenaar A, gaat het naar ambtenaar B en dan naar C. Deze laatste is heel enthousiast. Eigenlijk kan alles. Probleem: afvoer van het groenafval. Dat zou wel bij Stadsbeheer kunnen maar dan moet er een sleutel van een hek geregeld worden. Dus weer naar ambtenaar A, en dan B. Die draagt het over aan C. Dewelke vervolgens nooit meer iets laat horen. Ook niet bij navraag.

Enthousiasme weg. Laat maar zitten dat groenbeheer. Het duo zoekt het nu elders. Kans verkeken dankzij de ivoren toren: ‘wij’ bepalen hoe, wat en wanneer. Als ware de burger bij de gemeente in dienst. Daarbij wordt vergeten dat de burgemeesters, wethouders, ambtenaren en gemeenteraadsleden feitelijk ‘in dienst zijn’ van de burger, die ook het salaris opbrengt. Ze dienen de burger te dienen; niet de burger hen. We spreken toch over democratie? Letterlijk vertaald: volksheerschappij.