‘Wat waren we blij op 1 februari met de komst van de second opinion. Een onafhankelijk advocaat zou toetsen of ons voorstel voor een voorbereidingsbesluit en dus het voorbereiden van een nieuw plan voor Vlietland Noordoost mogelijk zou zijn. Het college van B&W Leidschendam-Voorburg had via een juridische notitie – de first opinion – aangegeven van niet. Wij denken van wel. De gemeenteraad wilde weten hoe het nu echt zat en drong via een motie op een second opinion aan. Recente via de Wet Open Overheid (WOO) geopenbaarde stukken hebben echter veel vragen doen rijzen over de aanvraag van die second opinion. Want het lijkt erop dat de ambtenaar die de eerste juridische notitie – namens het college (!) – heeft opgesteld daar nauw bij betrokken was. Dat roept bij ons heel veel zorg en vragen op.

1. Waarom is de scope van de second opinion aangepast?
In onze stukken stellen we voor om het aangepaste bestemmingsplan voor Vlietland-Noord niet vast te stellen en vervolgens de besluitvorming voor een jaar uit te stellen via een voorbereidingsbesluit. Volgens de juridische notitie van het college was dat niet mogelijk. Juist die stellingname zou getoetst worden door een externe advocaat via een second opinion. Bij een second opinion beoordeel je dezelfde informatie als een andere specialist en geef je je eigen oordeel.

Maar dat is hier helaas niet zuiver gebeurd. Het advies van de senior jurist ruimtelijke plannen zelf én de opmerkingen van de huisadvocaat zijn mede beoordeeld. Met de scope voor de second opinion zoals wij beschreven zien in de opdrachtbevestiging van Hekkelman advocaten, hebben wij de zorg dat er een antwoord komt op een door het college gestuurde vraag in plaats van een toetsing van ons voorstel en stappenplan. Dat laatste was het doel van de second opinion die de raad unaniem aanvroeg.

Waarom is de first opinion inclusief het advies van de huisadvocaat gedeeld met Hekkelman terwijl dit helemaal niet nodig was om het advies van het burgerinitiatief te toetsen,
Is de second opinion nog steeds geheim omdat de first opinion – die het college graag geheim houdt – er nu ook in zit, Hoe wordt dit gecorrigeerd, zodat er een echte second opinion kan komen?

2. Is hier sprake van belangenverstrengeling?
Deze second opinion is aangevraagd door de gemeenteraad. Door het college is expliciet aangegeven tijdens de hoorzitting van de bezwaarcommissie op 22 juni dat het college niet betrokken is bij de second opinion. Onze verbazing is dan ook groot nu uit de WOO-stukken van de second opinion blijkt dat de opsteller van de notitie van het college van B&W – de senior jurist ruimtelijke plannen – direct betrokken lijkt bij de vraagstelling aan en bepaling van de scope voor de externe advocaat. Daarmee loop je niet alleen een groot risico op beïnvloeding van de externe advocaat en een sturende vraagstelling. Ook de onafhankelijke positie van de raad is hiermee in gevaar gebracht. Het roept bij ons daarom veel vragen op:

Hoe kan het dat de opsteller van first opinion zo nauw betrokken is geraakt bij de aanvraag van de second opinion,
Betekent dit dat er ook inmenging van het college is geweest bij de aanvraag van de second opinion? Dit roept op zijn minst de schijn van belangenverstrengeling op, Hoe wordt dit rechtgezet om het vertrouwen van burgers terug te winnen?

3. Wie haalde een belangrijk punt uit de offerte?
Een wezenlijk punt is uit de offerte van Hekkelman gehaald. Namelijk een inhoudelijke beoordeling van de zienswijzen die zijn ingediend tegen het concept bestemmingsplan. Zo’n beoordeling is nuttig om mede te bepalen of het plan aan de eisen van een goede ruimtelijke ordening voldoet en of de raad goed kan onderbouwen waarom ze niet instemmen met een bestemmingsplan. Het is dus logisch dat Hekkelman dit heeft voorgesteld in zijn offerte.

Op wiens verzoek is dit punt uit de offerte van Hekkelman gehaald? Waarom is de andere advocaten niet gevraagd het punt toe te voegen als het gaat om het gelijk houden van het speelveld zoals in de e-mail conversatie wordt opgemerkt? Waarom is dit voorafgaand aan de commissievergadering gebeurd? Heeft de griffie in overleg met de ambtelijke staf besloten dat te doen? Waarom? In hoeverre waren de raadsleden hiervan op de hoogte en beseften zij het belang van deze scope vernauwing en de impact en sturing op de uitkomst van de second opinion?

4. Hoe win je nu het vertrouwen van de kiezer terug?
Met alle vragen die de WOO-stukken oproepen is ons vertrouwen in de waarde van de second opinion weg. Hoe win je dat vertrouwen terug als gemeente en hoe zorg je dat de second opinion van waarde is voor de raad? Ons inziens moet het advies dat nu is afgegeven weer worden uitgebreid met het hierboven genoemde punt over de zienswijzen.

Wij doen een dringend beroep op Hekkelman advocaten daarom alsnog te vragen: Om uit te zoeken of de raad ons advies kan overnemen. Daarbij nadrukkelijk het eerder genoemde punt uit de offerte van Hekkelman over de zienswijzen en een goede ruimtelijke ordening wel op te nemen. Daarbij de recent boven water gekomen WOO-informatie vanuit de Omgevingsdienst Haaglanden mee te nemen over de hobbels die er nu zijn bij het verkrijgen van een ontheffing voor de wet natuurbescherming. Dat is cruciale info voor een goed advies voor de lange termijn en hiermee kunnen slepende rechtszaken voor de gemeente worden voorkomen. De first opinion buiten beschouwing te laten.

Hekkelman refereert in hun offerte aan interessante jurisprudentie. Er worden twee zaken aangehaald waarbij een gemeenteraad niet heeft ingestemd met een bestemmingsplan en waarbij die beslissing stand hield voor de rechter. Het gaat om het aanleggen van een rondweg in Milsbeek, maar meer in het oog springend is de zaak van de gemeente Schouwen-Duivenland (Brouwerseiland) die opvallende overeenkomsten vertoont met Vlietland. Ook daar werd publiek gebied ineens privaat gebied. Ook daar zou het gebied openbaar blijven, maar een vakantiepark aan de overkant bewijst inmiddels al dat dat een illusie is. Ook daar werd geschermd met een Anterieure Overeenkomst en een hoge schadeclaim en ook daar waren er problemen met de natuurvergunning. Uiteindelijk hebben daar de raad én het college ervoor gekozen het publieke belang van velen zwaarder te laten wegen dan het private commerciële belang van een projectontwikkelaar. Die schadeclaim is er overigens nooit gekomen.

(Burgerinitiatief Vlietland)