De provincie zet een nieuwe koers in. Dit nu gebleken is dat zaken zoals woningbouw, voorzieningen, land- en tuinbouw, industrie en bedrijfsleven, natuur, recreatie, water, verkeer en vervoer, duurzaamheid, energie omwenteling, samen te veel ruimte vergen. In 2030 komt de provincie 40.000 hectare te kort, in 2050 is dat 85.000 hectare. Dat is 13 respectievelijk 25 procent van de beschikbare ruimte. De provincie wil de nieuwe koers in een nieuwe Omgevingsvisie vast gaan leggen.

Dat blijkt uit stukken die gedeputeerde Anne Koning aan Provinciale Staten heeft gezonden. De nieuwe koers, die de gedeputeerde omschrijft als ‘een nieuwe balans tussen people, planet en profit’, luidt:

= Sturen op brede welvaart, inclusief welzijn en welbevinden. Bij ruimtelijke keuzes meer prioriteit voor gezondheid, kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving,

= Water en bodem worden gehanteerd als sturende randvoorwaarde voor een veilige, toekomstbestendige ontwikkeling van Zuid-Holland,

= Streven naar een toekomstbestendige economie met een betere leefomgevingskwaliteit en gezondheid. Voorrang aan een duurzame, digitale en inclusieve economie. Een duurzame economie richt zich op circulariteit (geen afval), energietransitie, natuurbelangen. Een inclusieve economie houdt rekening het klein-, midden- en grootbedrijf, in alle regio’s en voor werkgevers en -nemers,

= Er komt een ondergrens voor (open) landschap dat beschikbaar blijft voor een toekomstbestendige landbouw, energie, water, groen, recreatie en natuur,

= Zorg voor voedselzekerheid en het beschikbaar blijven van maatschappelijke, culturele, sportieve en nutsvoorzieningen voor inwoners,

= De schaarse ruimte en infrastructuur wordt effectiever en efficiënter gebruikt. Verstedelijking geldt: beter benutten, verdichting en functiemenging combineren met goede bereikbaarheid en meer aandacht voor gezonde en klimaatbestendige verstedelijking,

= Wonen en werken moeten zich ontwikkelen binnen de ruimte die daarvoor al is gereserveerd. De provincie gaat voor kwaliteit en selectieve groei. Het principe ‘straatje erbij’ in wijken en dorpen wordt nader uitgewerkt. Dat betekent dat de provincie niet meer vanzelfsprekend op basis van ramingen en prognoses, ruimte reserveert.

Volgens Koning is het doorgaan met het huidige beleid – dat vooral is gericht op het tegemoetkomen aan alle taken op basis van behoefteramingen – geen pad om alle waarden van Zuid-Holland ook voor de toekomst te kunnen behouden. Door het tegemoetkomen aan reageert de provincie nu alleen maar; zelf ontwikkelingen sturen is onvoldoende mogelijk.

De nieuwe koers is gebaseerd op twee fundamentele veranderingen, stelt Koning. Ten eerste staat brede welvaart centraal. Ten tweede staat kwaliteit boven kwantiteit. ‘Deze nieuwe koers is de hoofdlijn naar een toekomstbestendig Zuid-Holland 2050. Een toekomstbestendig Zuid-Holland is uiteindelijk fossielvrij, klimaatadaptief, circulair, biodivers, veilig, beweegvriendelijk en gezond met een florerende economie binnen sociaal-maatschappelijke en ecologische grenzen’.

‘Zonder koerswijziging zal het bebouwd gebied van Zuid-Holland verder uitbreiden. Landbouwgrond, open gebied, biodiversiteit en ruimte voor recreatie zullen dan verder afnemen. Vanuit kwaliteit van de leefomgeving en economische waarde is dit onwenselijk’.

‘Tot nu toe is de hoge vraag naar ruimte en middelen vaak beantwoord met het bieden van extra ruimte voor wonen en economische activiteiten door landbouwgronden te transformeren en door nieuw land te realiseren zoals de Tweede Maasvlakte. Maar steeds duidelijker wordt dat we aanlopen tegen planetaire grenzen en wettelijke grenzen, zoals het geval is bij waterkwaliteit, stikstof en biodiversiteit’.

‘Ook de financiële houdbaarheid van de ruimtelijke keuzes die we maken, nu en in de toekomst (denk aan aanpassing aan veranderend klimaat) komt nadrukkelijker naar voren. De brede welvaart in Zuid-Holland is nu al laag. Als we doorgaan op de huidige koers, is het in de toekomst in Zuid-Holland minder prettig wonen, werken en leven’.

Volgens Koning is er ruimte nodig voor waterveiligheid, klimaatverandering, biodiversiteit en voedselvoorziening. Om internationaal concurrerend te blijven, is een ruimtelijk-economische transitie nodig. Er is behoefte aan nieuwe, duurzame en toekomstbestendige kernen van activiteiten ondersteund door een stevige infrastructuur voor energie, bereikbaarheid en water.

De transities vragen om aanpassing van de ruimtelijke inrichting, zo stelt zij: de opbouw, ombouw, opnieuw clusteren en ook afbouw van ruimtegebruikers. ‘Dit is nodig om onder andere opwek, opslag en transport van energie en de cruciale ruimtelijke schakels van de nieuwe en circulaire economie ruimte te geven. Deze opgave gaat gepaard met grote bestaande en nieuwe sociaal-maatschappelijke vraagstukken’. (foto provincie ZH)