‘Hoe kan het toch zo zijn dat het gemeentebestuur en de inwoners elkaar zo vaak slecht begrijpen? De inwoners geven hun stem en vertrouwen aan een kleine groep van ongeveer 35 plaatsgenoten die beloven om maatschappelijk goed voor ze te zorgen en te dienen. En toch lijkt die kleine groep steeds weer een andere opvatting te hebben over zorg en dienstbaarheid dan de meeste inwoners (zie eerder onderzoek). Dit is vooral duidelijk bij de (her)indeling van ons grondgebied en woningbouwprojecten.

Burgers spreken elkaar nog al eens en zo kom ik op een sprekend voorbeeld hiervan namelijk de Appelgaarde. Al rond 2017 zijn er plannen voor herontwikkeling bij station Mariahoeve. Een kantoorgebouw 2-4 en mislukt object dat duidelijk aan vernieuwing toe is. Samen met de omwonenden werd in 2018/19 een zogenaamd ambitiedocument opgesteld, waarin netjes stond dat de omwonenden maximaal eenzelfde bouwvolume als het huidige passend en verantwoord vonden. Anderhalf jaar later werden de omwonenden echter onaangenaam verrast met een bouwplan van kolossale afmetingen (bijna twee keer zo groot als de bestaande laagbouw Appelgaarde/Kersengaarde) dat tegen de bestaande wijk werd geplakt. Dit plan werd aan de raad voorgelegd in de vorm van een ontwikkelvisie om hiermee vaart te maken tot de uitvoering.

Twee raadsfracties vonden dit zelfs te gortig en wisten met een motie unaniem een uitgebreid participatieproces af te dwingen voordat er een volgende stap zou worden gezet. Een terechte trap op de rem. Het ambitiedocument bleek niets te maken te hebben met de ontwikkelvisie, hoewel in een raadsbrief werd gesteld dat de visie was gebaseerd op het ambitiedocument. De ontwikkelvisie was niets meer dan een visie met forse ideeën over het bouwvolume, maar inhoudelijk onschuldig gemaakt door vage termen als ‘een stip op de horizon’, ‘een wenkend perspectief’, en ‘een idee dat eerst nog helemaal uitgewerkt moet worden’.

‘Geen zorgen, omwonenden’, zou je denken! Maar de aap kwam al snel uit de mouw. Na een korte bedenktijd besloot de toenmalige wethouder dat omwonenden uitsluitend geïnformeerd zouden worden over het bouwvolume en dat ze alleen wat mochten zeggen over de omringende bankjes, de kleur daarvan, en de begroeiing.

,,Ho, ho’’, roepen ongeveer 500 omwonenden in koor, ,,Zo ga je niet met je burgers en een raadsmotie om, vadertje (lagere) overheid.” Blijkbaar geschrokken en aangespoord door de raad volgde daarna een hele serie bijeenkomsten met ingehuurde gespreksleiders en deskundigen met… je raadt het al… dezelfde uitkomst die het gemeentebestuur al van tevoren met de projectontwikkelaar had bepaald: HETZELFDE BOUWVOLUME! Lichte paniek bij het gemeentebestuur, want de omwonenden zagen nu geen heil meer in het gezamenlijk werken aan een oplossing waarvan de uitkomst al eenzijdig was bepaald.

‘Aha, er gloort hoop’. Een nieuw college in 2022 met een nieuwe wethouder die kwam met de boodschap dat het opnieuw moest, want het proces was niet goed gegaan. Het venijn zat echter in de staart, want het college had kort daarvoor officieel besloten dat er sprake zou zijn van een minimum bouwvolume van 35.000 à 40.000 m², oftewel gelijk aan het eerder bij visie en wenkend perspectief bedachte kolossale volume. Opmerkelijk is dat de raad nooit formeel goedkeuring heeft gegeven aan een concreet volume maar slechts een visie heeft vastgesteld op een wenkend perspectief, een stip aan de horizon en een nog geheel uit te werken plan. En onze raad kneep een controlerend oogje toe, denk ik dan maar.

Dan volgde weer een hele periode van sessies waarin een wanhopig wordende nieuwe projectleider van de gemeente zich uit de naad formuleerde om wat al tevoren vaststond er zo aannemelijk mogelijk bij de omwonenden in te heien, om maar in bouwtermen te spreken.

Maar goedwillende en intelligente burgers laten zich niet nogmaals meenemen in een schijnvertoning. Zijn het de mede-eigenaren van hun leefgemeenschap die gezamenlijk met de zorgende en dienende overheid bepalen hoe hun leefomgeving eruit komt te zien, of bepalen politieke- en systeemdenkende bestuurders dit eenzijdig? Zolang dit niet duidelijk is, zit de boel gewoon in 2024 op slot en neemt het vertrouwen in de dienende overheid alleen nog maar meer af.

Hoe zou het toch komen dat de volksvertegenwoordiging en de inwoners elkaar zo slecht begrijpen, zo vroeg ik in het begin? Ik ben bang dat zolang die twee een andere taal spreken en de verantwoordelijke overheid maar moeite houdt met luisteren en de macht daardoor verkeerd gebruikt, er nooit sprake zal zijn van een duurzame samenwerking.

Ik merk dat ik weer behoefte heb aan wat koelte en ik heb geleerd dat je dan goed naar je lichaam moet luisteren. Volgende keer maar weer’.

(Burgermans, inwoner)