Gemeenteraden en burgers hebben vrijwel geen invloed op het verkeers- en vervoersbeleid zoals dat door de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) wordt bepaald. Besluiten worden nu door burgemeesters en wethouders van de 21 aangesloten gemeenten, die binnen MRDH actief zijn, genomen. Er is geen sprake van een zogenoemd ‘duaal model’: de gemeenteraad bepaalt beleidskaders, B&W voeren uit en de raad controleert dat.

Dat stelt de Rekenkamer Den Haag in een rapport over het vergroten van de invloed van gemeenteraden en burgers bij het MRDH-beleid. De Rekenkamer ziet daar voor twee opties: aanpassing van het systeem dat MRDH nu hanteert, of overgaan op een heel nieuw bestuursmodel.

MRDH kent nu een adviescommissie Vervoersautoriteit (VA). Daarin zitten per aangesloten gemeente twee gemeenteraadsleden. De commissie geeft alleen adviezen. Nadat MRDH heeft besloten kunnen de gemeenteraden van de aangesloten gemeenten zogenoemde ‘zienswijzen’ indienen. Het is dan aan MRDH hoe daar mee wordt omgegaan. De VA komt maandelijks bijeen.

Om meer grip te krijgen op wat er binnen MRDH besloten wordt zouden gemeenteraden kaders moeten formuleren met hun eigen ambities waarnaar burgemeester, wethouders en raadsleden die binnen MRDH actief zijn, zich moeten richten. Zo ontstaat vooraf invloed op het MRDH-beleid.

Daarnaast zou ik elke gemeente de MRDH-planning beter bewaakt moeten worden. MRDH zou een vast agendapunt moeten zijn in commissies van de gemeenteraden in de aangesloten gemeenten. Door betere planning kunnen gemeenten zelf punten aandragen voor MRDH-beraad.

Om de invloed van burgers beter te regelen moet burgerparticipatie vorm worden gegeven: binnen MRDH en bij de aangesloten gemeenten. Nu kan de burger alleen inspreken bij MRDH-beraden.

Indien gekozen wordt voor een ander bestuursmodel, dan zou gekeken moeten worden naar de opzet van de Vervoersregio Amsterdam (VRA): een samenwerking van 14 gemeenten. Het algemeen bestuur bestaat daar uit een Regioraad waarbij de aangesloten gemeenten zelf hun vertegenwoordigers kiezen (veelal gemeenteraadsleden).

De Regioraad controleert het beleid van het dagelijks bestuur, bestaande uit drie wethouders. De Regioraad is het hoogste bestuursorgaan. Burgers en anderen kunnen er inspreken. Het indienen van zienswijzen is ook geregeld. De raad functioneert als een soort gemeenteraad, inclusief fractievorming. Vergaderingen zijn live op internet te volgen.

De Rekenkamer Den Haag tekent wel aan dat bij een gemeenschappelijk regeling zoals MRDH gemeenten per definitie verantwoordelijkheden afstaan en zo ook de eigen autonomie beperken.