Het besluit van de gemeenteraad om in commissievergadering ‘gewogen’ te gaan stemmen waarbij de stem van een grote fractie zwaarder telt dan van een kleine, is verboden. De Gemeentewet kent deze mogelijkheid niet. Bovendien heeft elk gemeenteraads- dan wel commissielid een individueel mandaat en vertegenwoordigt betrokkene dus niet de hele fractie. De wet gaat bovendien uit van ‘one man, one vote’.

De gemeenteraad nam onlangs een wijziging van het reglement van orde en de verordening voor commissievergaderingen aan waarin het gewogen stemmen is opgenomen. Nu telt in commissievergadering 1 stem per fractievertegenwoordiger. Bij gewogen stemmen zou de stem van bijvoorbeeld een VVD-commissielid tellen voor 8 stemmen (de omvang van de hele fractie in de gemeenteraad).

Het gewogen stemmen is aan de orde geweest in een werkgroep bestaande uit gemeenteraadsleden die werkten aan een aanpassing van het reglement van orde en de verordening commissievergaderingen. Naar verluidt werd het onderwerp ingebracht voor de griffier, Raymond Jeene. Na beraad in de kring van de fractievoorzitters is het gewogen stemmen uiteindelijk geaccordeerd.

In 2008 liet toenmalig staatssecretaris van Binnenlandse Zaken, Ank Bijleveld (CDA) weten dat de Gemeentewet in de weg staat van een systeem van gewogen stemmen in raadscommissies. ‘Gewogen stemming zou slechts mogelijk zijn indien dit door de wetgever uitdrukkelijk zou zijn geregeld. Dat is nu niet het geval. Een commissielid kan dan ook niet stemmen namens afwezige leden van zijn fractie’, aldus de bewindsvrouwe.

In een brief aan alle colleges van B&W vroeg Bijleveld hen, voor zover in uw gemeente van toepassing, de desbetreffende verordening of het toepasselijk reglement (waardoor gewogen stemmen mogelijk werd, red.), aan te passen. Leidschendam-Voorburg kende tot nu toe geen gewogen stemmen.

Desgevraagd verwijst griffier Raymond Jeene naar een artikel in de Gemeentewet dat stelt ‘De raad stelt een reglement van orde voor zijn vergaderingen en andere werkzaamheden vast. Het gaat hierbij overigens om procedurele beslissingen in de commissie (niet in de raad). En dergelijk stemmingen betreffen geen besluiten die rechtsgevolg kunnen hebben’. Op de vraag naar het verbod gaat hij echter niet in.

Ook wijst de griffier op het feit dat aan de commissievergaderingen alle raads- en commissieleden kunnen deelnemen. ‘In sommige andere gemeenten worden sommige raads- en commissieleden specifiek benoemd in commissies. Daarbij wordt dan ook gekeken naar de omvang van de fracties (grote fracties hebben dan meer vertegenwoordigers), zodat de coalitiefracties uiteindelijk dan ook in de meerderheid kunnen zijn’.