‘Geachte raadsleden, de Stichting Duurzaam LV wil graag een belangrijke zorg met u delen. Over iets waar wij – en met ons vele andere inwoners – vaker tegenaan lopen. Namelijk: de afname van de sturende en controlerende rol van de raad en de willekeurige participatie bij Ruimtelijke Ordening (RO)-projecten. Het lijkt dat in de invulling van de Omgevingswet beide instrumenten worden uitgekleed in plaats van versterkt. En dat zal ook een zorg zijn voor u, als de door de inwoners gekozen gemeenteraadsleden.
Voorop gesteld: de Stichting Duurzaam L-V is niet tegen alle nieuwe woningbouw, integendeel. We zien de toegenomen vraag naar bepaalde woningen. We zien echter ook dat steeds meer woningen moeten worden ingepast in een steeds voller gebied. Juist dan is het belangrijk om in een zorgvuldig proces en in goede samenspraak met de omgeving tot een goede inpassing te komen. Ik spreek hier dus niet in om tégen een bouwproject te zijn. Ik spreek in over de manier waarop het RO-proces en de participatie worden ingevuld.
Het gaat over het ontwerp ‘Verklaring van geen bezwaar’ voor het verlenen van een Omgevingsvergunning op het Oosteinde 241-245. Er worden 24 kleinere woningen gepland, waarvan een deel voor senioren, op een locatie vlak bij een Openbaar vervoer knooppunt en het ontwerp ziet er op het eerste gezicht heel aardig uit. Afgezien van de vraag of een appartementen gebouw past in het historische lint op het Oosteinde, staan we er achter. Echter, bij het doornemen van de stukken bekroop ons toch een groot gevoel van onbehagen over het proces tot dit voorgenomen besluit. Het riep echt veel vragen op, en die wil ik met u wil delen. In de hoop dat u deze in de toekomst wilt meenemen bij uw besluitvorming over grote projecten.
Allereerst stel ik vast dat de vergunning aanvraag is gedaan onder de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in december 2023, maar het ademt al de geest van de nieuwe Omgevingswet. In 2021 is een oud Bouwkaderbesluit door de gemeenteraad ingetrokken. Het ging om een plan van 425 vierkante meter bouwvlak en een rij huizen goed aansluitend op het historische lint van het Oosteinde met veel groen in de achtertuinen. Maar de ontwikkelaar, de omwonenden en de gemeente kwamen er blijkbaar niet uit.
Een nieuwe ontwikkelaar ging, kennelijk in de geest van de Omgevingswet, aan de slag met participatie. En daar ging het mis. Zoals: het participatieplan en de bijlagen met de resultaten staan niet online. Zoals: heeft u als gemeenteraad enige kans gekregen om het participatie proces vorm te geven? Hebt u het participatieproces achteraf kunnen toetsen aan de principes van de Participatie Verordening? Heeft deze manier van participatie voor u de vereiste kwaliteit? En kernvraag: zijn alle partijen betrokken? Stichting Duurzaam in elk geval niet.
Wat ook opvalt is dat er geen nieuwe Bouwkaderbeslissing is genomen. Er is eind 2023 een principebeslissing voorgelegd aan de gemeenteraad om mee te werken aan de ontwikkeling op basis van zeer beperkte informatie. De stukken laten zien dat het bouwvlak is verdubbeld en dat er 24 woningen (of 100 woningen per hectare) worden gebouwd. Verder is het totaal aan verhard oppervlak groter dan dat het nu is en is er een appartementsgebouw van 4 verdiepingen gepland. Toen al werd opgemerkt dat het gebouw te groot voor de plek is.
De vraag is: is dit het RO-proces zoals we dat willen? Het lijkt erop dat na terugtrekken van het vorige Bouwkader, met een passend gebouw en een passend bouwvlak, de ontwikkelaar een blanco volmacht heeft gekregen. Zonder verdere randvoorwaarden van de gemeenteraad.
Onze vragen aan u:
– worden er van te voren richtlijnen voor participatie, spelregels voor de bouw en randvoorwaarden aan een ontwikkelaar meegegeven? Bijvoorbeeld in een Ontwikkelvisie document?,
– geeft een principebesluit door de gemeenteraad voldoende grond om een ontwerp te toetsen aan beleid en de maatschappelijke belangen?,
– Wat is de juridische en praktische waarde van een principebesluit in een RO-proces? Geeft dat grond om het bouwplan daarna nog aan te passen, zoals dat bij een bouwkader wel het geval zou zijn? (met andere woorden, is het wat betreft zorgvuldigheid niet een te licht en wat betreft juridische status niet een te zwaar middel)
Conclusie: de gemeente (afdeling ruimtelijke ordening en de Welstandscommissie) hebben hun uiterste best gedaan om het bouwkader in te perken en het groen te beschermen. Maar de ontwikkelaar kon heel veel ruimte nemen. Ook stel ik vast dat er geen goede discussie in de gemeenteraad heeft plaatsgevonden over de ontwikkelvisie en het bouwkader (wat wel had gemoeten omdat het om meer dan 10 woningen gaat), noch was er enige vorm van een ontwikkelvisie met spelregels voor de bouw en de participatie vooraf.
Ik begrijp de insteek om de markt met creatieve oplossingen te laten komen, maar als het resultaat is dat de gemeenteambtenaren geen instrument hebben om een bepaalde bouw- en groenkwaliteit af te dwingen, er daarbij in de gemeenteraad ook geen goede bespreking over plaatsvindt en verder de kwaliteit van de participatie oncontroleerbaar is, dan vrees ik dat elk perceel maximaal kan worden volgebouwd met 100 of meer woningen per hectare (dit terwijl Leidschendam-Voorburg nu dik onder de 50 zit) en dat de verhouding tussen groen en verharding afneemt. Hoezo klimaat adaptatie en een groenere woonstad?
Daarom twee oproepen aan de gemeenteraad en het college van B&W:
1. Veranker bouwdichtheid en groen-kwantiteit en -kwaliteit in de Omgevingsvisie en ook in een door de gemeenteraad besproken ontwikkelvisie per project. En stel duidelijke spelregels op voor het project en de participatie, voordat de ontwikkelaars aan de slag gaan met plannen maken,
2. In dit project verdedigt de ontwikkelaar de groenkwaliteit met uitspraken dat de hoek bij het station en de stoep voor het gebouw door de gemeente kunnen worden beplant met onder andere een verlenging van de bomenrij verder in de straat. Dit is niet opgenomen in de anterieure overeenkomst. Wilt u als gemeenteraad het college hiertoe oproepen dit alsnog op te nemen? Anders is dit niet meer dan een zoethoudertje.
Mijn doel is om deze vragen bij u te agenderen. Natuurlijk kunnen we dit in een zienswijze aankaarten. Maar een zorgvuldige democratisch behandeling en participatie raken ook u als gemeenteraad en college. Daarom gaan we graag met u het gesprek aan om onze zorgen toe te lichten, met als doel tot een beter proces voor RO-initiatieven te komen’.
(Wim Hendriks, Stichting duurzaam LV)