De lokale politici houden niet op Leidschendam-Voorburg als de ‘groene woongemeente’ aan te prijzen. Daarbij verwijzen ze graag naar het buitengebied, de parken en de bomenlanen en -straten.

Toegegeven, veel wegen zijn uitgedost met bomenrijen. Veelal aan beide kanten en allemaal van dezelfde soort. Per weg variërend. De groene ‘banieren’ dateren vrijwel zonder uitzondering uit de periode dat de straat of laan werd aangelegd. Ze horen bij het karakter van de weg en de aangrenzende bebouwing. Zeg maar het stads-, andere zeggen dorpsgezicht.

Aan dat beeld wordt nu een einde gemaakt. Bewust. Op het Raadhuis is eigenhandig besloten de karakteristieke, historische uniformiteit te doorbreken. Dat wil zeggen dat er rustig een boom van een andere soort wordt geplant als een exemplaar uit de rij het om welke reden dan ook begeeft. Of de gemeente zelf kap noodzakelijk vindt.

Formeel bekend gemaakt is dit nieuwe beleid niet. Er is ook geen oordeel van de gemeenteraad aan te pas gekomen. Noch een advies van de ‘groene’ en/of ‘historische’ organisaties in de gemeente. Die hebben normaliter over alles een mening en worden door B&W ook te kust en te keur ingeschakeld.

De wijziging van de bomenkoers bleek nadat een bewoner van Voorburg de gemeente meldde dat in zijn berkenlaan een verkeerde boom was geplant. Een gekapte volwassen berk was vervangen door een jonge es.

Na een ‘fijn dat u met ons meedenkt’ kwam een ontnuchterend antwoord. Er was helemaal geen verkeerde boom geplant. ‘Ons doel is niet meer om in straten éénsoortige bomenrijen te krijgen of te behouden. Dit in verband met risicospreiding bij boomziektes, éénsoortige bomenrijen zijn namelijk meer vatbaar voor boomziektes. We kijken nu meer naar de ecosysteemdiensten die bomen leveren, zoals productie van O2, vastleggen van CO2, afvangen van fijnstof en het bieden van natuurwaarden’.

Boomziektes? In de straat staan tientallen andere bomen in de tuinen van de bewoners en op/rond het gemeentelijke grasveld. En wanneer worden die boomziektes dan voorzien? Ecosysteemdiensten? Een esje scoort beter dan een volwassen berk? Natuurwaarden? De waarde is juist de mooie berkenlaan.

Nieuw antwoord zijdens de gemeente: ‘Het klopt dat we niet kunnen voorspellen wat er in de toekomst gaat gebeuren. Wel weten we dat er door het toenemende internationale handelsverkeer en het veranderende klimaat steeds meer boomziektes/insectenplagen komen of dat sommige boomsoorten niet tegen het veranderende klimaat kunnen. Bij welke boomsoorten dit optreedt is niet helemaal te voorspellen. Daarom kiezen wij voor risicospreiding en planten tegenwoordig niet altijd meer 1 boomsoort in een laan of een straat. Hoe gevarieerder de beplanting hoe minder kan op ziektes of grootschalige overlast. Bij berken treedt er bijvoorbeeld af en toe wel eens overlast in de vorm van berkenwants. We vinden de ecosysteemdiensten (O2 productie, CO2 vastlegging, fijnstof afvangen, zorgen voor verkoeling in een steeds warmer wordend stadsklimaat en biodiversiteit) die een boom levert, belangrijker dan een straat beeld met maar 1 soort bomen. Wij gaan de es die hier nu geplant is, daarom ook niet vervangen door een berk’.

Huh? Omdat er misschien, ooit eens iets zou kunnen gaan gebeuren wordt het beleid omgegooid. Zelfs als je niet eens weet of en welke bomen het mogelijkerwijs zou kunnen betreffen. Misschien moeten we dan nu ook maar alle straten dicht gooien omdat er ooit eens een ongeluk zou kunnen gebeuren. Is dat een basis voor beleid? Is het wel beleid of alleen een gelegenheidsargument? Zouden ook meer dan 100 jaar oude knoesten van bomen aan bijvoorbeeld het Voorburgse Oosteinde vervangen worden door esjes?

De gemeente in de reactie: ‘Ook in andere straten worden af en toe ook andere boomsoorten terug geplant. Dit valt niet onder een beleidswijziging. Er staat ook nergens in het vastgestelde beleid dat er maar 1 boomsoort in een straat of laan geplant mag worden. Het klopt dat er momenteel geen ziekte in de berken zit, maar als er een ziekte in een éénsoortige laan optreedt, dan tast dit gelijk je hele boomstructuur aan. Zo is de kastanjebloedingsziekte ook pas voor het eerste in 2002 in Nederland vastgesteld, maar werden kastanjes hierna in grote aantallen aangetast door deze ziekte en moeten nu verwijderd worden. Iets dergelijks kan ook bij berken optreden. Overigens komen in sommige jaren wel klachten bij ons binnen over het voorkomen van de berkenwants die bij mensen overlast kan veroorzaken. In éénsoortige lanen zal dit soort overlast altijd groter zijn, dan in een laan waarin meerdere boomsoorten gebruikt worden. Als er een boom verwijderd wordt, is de boom die we terug planten altijd kleiner dan de boom die verwijderd is, dit zou ook het geval geweest zijn als er een berk terug geplant zou zijn’.

Aha. Je doet dus maar wat omdat nergens staat dat het niet mag. En de berken zijn niet ziek. Maar toch, en zijn ‘af en toe’ wel klachten over de berkenwants. Bestrijdt die wants dan! En we leren dat een berk ineens een kastanje is geworden. Opmerkelijk.

Een krom beleid wordt recht gepraat. En goedgepraat door verantwoordelijk wethouder Marcel Belt (D66). Sterker nog: het geheel is onderdeel van het nieuwe bomenbeleid waarover hij nog dit jaar een nota wil publiceren. Maar meneer de wethouder, uw ambtenaren voeren dat nieuwe beleid nu al uit! En als we het hebben over ecosysteemdiensten: die zijn van de huidige vegetatie vele malen groter dan van nieuw te planten boompjes. Maar ja, dat telt allemaal kennelijk niet. Er gebeuren rare dingen.